Η πειθώ και το σπαθί ή η μετάλλαξη του Χριστιανισμού

Οι χριστιανοί της Δύσης… πρόδωσαν τον Χριστιανισμό προκειμένου να εξυπηρετήσουν και να προωθήσουν ιδεολογικούς και πολιτικούς σκοπούς. Σήμερα έχουμε παραχάραξη και δυσφήμιση του Χριστιανισμού...

Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος

Ελευθεροτυπία 13/11/2004

 

Η ασυνέπεια ανάμεσα στα όσα λέμε και στα όσα κάνουν ποιμένες και πιστοί, ανάμεσα στα λόγια τους και στον τρόπο ζωής τους, υποσκάπτει την αξιοπιστία της Εκκλησίας…

Πάπας Φραγκίσκος

 

Όσοι έχουν διαβάσει το βιβλίο μου Το Στοίχημα του Πασκάλ και τον πρόλογο του κ. Σωτηρίου Γουνελά, αλλά και κάποια άλλα άρθρα μου ή συνεντεύξεις (π.χ. ο εξελληνισμός του Χριστιανισμού, Χριστός και Καίσαρ, η εθελοθρησκεία κ.άλλ.), θα έχουν παρατηρήσει ότι ενώ ασκώ κριτική κατά του νεο-αθεϊσμού και των αυθαιρέτων ισχυρισμών του, καθώς και κριτική κατά της αρνητικής κριτικής της Βίβλου και των πολεμίων εν γένει του Χριστιανισμού, από την άλλη, δεν παύω όμως να ασκώ και κριτική για τα κακώς έχοντα στον Χριστιανικό κόσμο, το λεγόμενο ‘ιστορικό χριστιανισμό’, τον χριστιανισμό, δηλαδή, που επικράτησε από τον 4^ο αι. μ.Χ. με τους Βυζαντινούς Αυτοκράτορες (κυρίως Κωνσταντίνο τον Μέγα, Θεοδόσιο τον Μέγα, Ιουστινιανό) που, αντί για την πειθώ που χρησιμοποιούσε ο Ιησούς και ο απ. Παύλος και οι πρώτοι χριστιανοί όταν κήρυτταν [ει τις θέλει οπίσω μου ελθείν, έλεγε ο Ιησούς), διαλεγόμενος και πείθων τα περί της βασιλείας του Θεού και τα περί Ιησού ο απ. Παύλος (Πραξ. 19:18 ^. πρβλ. 19:26, 26:28, 28:23], επέβαλαν με το σπαθί, τον Χριστιανισμό, σε όλους τους κατοίκους της Βυζαντινο-ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, για να έχουν το κεφαλάκι τους ήσυχο από τους εθνικούς Παγανιστές και από αιρέσεις και δι-αιρέσεις που ατυχώς ενέσκηψαν τότε, στους κόλπους της Εκκλησίας, με αποτέλεσμα, να εκχριστιανισθούν βιαίως πλήθη και όχλος, χωρίς να θέλουν να ασπασθούν τη χριστιανική διδαχή, με κίνητρο το φόβο για τη ζωή τους και την περιουσία τους, και όχι την πίστη και την αγάπη.

Είναι χαρακτηριστικό το διάταγμα του Θεοδοσίου Α΄ του αποκληθέντος Μεγάλου (άσχετα αν ήταν μεγάλος σφαγέας), που εξέδωσε το 380μ.Χ. «Επειδή κρίνομεν ότι πάντες οι λοιποί είναι τυφλοί και μωροί, στιγματίζομεν αυτούς δια του μυσαρού ονόματος των αιρετικών και απαγορεύομεν εις τας συνελεύσεις αυτών να σφετερίζωνται το σεβαστόν της εκκλησίας όνομα, παρεκτός δε της θείας δίκης, οι τοιούτοι έχουσι να υποβληθώσιν εις τας αυστηράς τιμωρίας, τας οποίας η αρχή ημών, υπό της θείας Πρόνοιας καθοδηγουμένη, θέλει κρίνει εύλογον να επιβάλει αυτοίς» (Κ. Παπαρρηγόπουλου, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τομ. β΄, σελ. 191).

Οι ιστορικοί της εκκλησίας, οι δογματολόγοι, οι Βυζαντινολόγοι, και άλλοι ειδικοί, από καιρό μιλούν για «εξελληνισμό του Χριστιανισμού» (Adolf von Harnack, Σ. Αγουρίδης Β. Τατάκης κ.άλλ.), ή για ‘εκχριστιανισμό του Ελληνισμού’ (Γ. Φλορόφσκυ, Μέγεντορφ, Γ. Μεταλληνός) αλλά, οι πιο πολλοί, κλίνουν προς την πρώτη εκδοχή, ή, μεταξύ των δυο, διότι ο χριστιανισμός διαδόθηκε παντού και επεκράτησε κυρίως στη Δύση, αφού αφομοίωσε πλείστα όσα ‘ειδωλολατρικά’ στοιχεία και ‘παγανιστικές τελετές’, και δέχθηκε ισχυρή επίδραση κατά τη διατύπωση των εκκλησιαστικών δογμάτων και όρων, τόσο στη μορφή όσο και στο περιεχόμενο, από την ελληνική φιλοσοφία και, κυρίως, από τον Γνωστικισμό και τον Νεοπλατωνισμό (για περισ. βλ. Δ. Τσινικόπουλος, Ο Εξελληνισμός του Χριστιανισμού, www.tsinikopoulos.org).

Στο παρόν, έρχομαι απλά να επισημάνω ότι, εκτός από τον παραπάνω εξελληνισμό που επέφερε αλλοίωση και μετάλλαξη στην αρχική απλή διδασκαλία του Ιησού και των αποστόλων, και πλείστοι άλλοι παράγοντες ευθύνονται για την σημερινή ‘κακοδαιμονία’ της Ορθοδόξου Εκκλησίας και πολύ περισσότερο της καθολικής (αλλά και των προτεσταντικών ομολογιών εν μέρει), μερικοί από τους οποίους είναι οι επόμενοι:

1. Η από αρχαίων χρόνων (3^ος αι.π.Χ.) διάκριση των πιστών σε κληρικούς και λαϊκούς και η απομόνωση των τελευταίων από τα εκκλησιαστικά δρώμενα, ώστε, εκκλησία να θεωρείται σήμερα η ιεραρχία, και ο λαός να αντιδιαστέλλεται από την εκκλησία (δηλ. τον κλήρο). Ενώ, κατά την Καινή Διαθήκη, Εκκλησία είναι το σύνολο των πιστών (Εβρ. Καχάλ= σύναξις, ελληνικά από το ρ. εκκαλώ = καλώ έξω, ξεχωρίζω) αδιακρίτως, οι δε επίσκοποι και πρεσβύτεροι είναι απλά υπηρέτες των άλλων πιστών (Α΄ Πετρ. 2: 5:1-4, πρβλ. και Ιουστίνου, Διάλογος προς Τρύφωνα §3, Αυγουστίνου, Περί πολιτείας Θεού ΧΧ10, Τερτυλλιανός P.L., 2,971, Ειρηναίος IV,8,3).

2. Η υποχρεωτική αγαμία του κλήρου στους επισκόπους στην Ανατολική Εκκλησία, και σ΄όλους τους βαθμούς στην Καθολική, που επιβλήθηκε για πρώτη φορά από τον Αυτοκράτορα Ιουστινιανό, με την 6^η Νεαρά διάταξη, τον 6^ο αι. μ.Χ., και επικυρώθηκε αργότερα με τον ιβ΄ κανόνα της Πανθέκτης Οικουμενικής Συνόδου (601-692) και διαιωνίζεται έκτοτε μέχρι σήμερα, με αποτέλεσμα, μύρια όσα σεξουαλικά έκτροπα κληρικών που, αδυνατούν να χαλιναγωγήσουν το σεξουαλικό ένστιχτο, και βρίσκονται παγιδευμένοι ανάμεσα σ΄αυτό και σε μια παράλογη, αναχρονιστική απαγόρευση.

3. Ο αναπτυχθείς ασκητισμός- μοναχισμός από τον 4^ο αι. μ.Χ. υπήρξε ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα, που ταλαιπώρησε την εκκλησία και προβληματίζει μέχρι σήμερα, αν αναλογισθεί κανείς ότι, κατεδικάσθη αρχικά από την εν Γάγγραις Σύνοδο το 343μ.Χ., και αργότερα από την Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο το 431μ.Χ. (Β. Στεφανίδη, Εκκλησιαστική Ιστορία, σελ. 139-149).

4. Η διαφθορά από την απλότητα του Ευαγγελίου, με τις απλές, ουσιαστικές εντολές της αγάπης, φιλαλληλίας, αλληλοσεβασμού, ταπεινοφροσύνης και ευσπλαχνίας, και εκπεσμός σε φαύλο βίο των κατ΄ επίφαση Χριστιανών.

5. Η απομάκρυνση από τον απλό τρόπο λατρείας (ενέμενον εν τη διδαχή των αποστόλων και εν τη κλάση του άρτου και εν τη κοινωνία και εν ταις προσευχαίς, Πραξ.2:42) και η αντικατάστασή του από μεγαλοπρεπή οικοδομήματα όπου τελούνται πομπώδεις, ακατανόητες τελετουργίες, με αρχαΐζουσα, ξεπερασμένη γλώσσα και, κυρίως

6. Η εκκοσμίκευση της εκκλησίας (Sekularisierug) και, κυρίως των ταγών της, ώστε, αντί να είναι τύποι του ποιμνίου σε πίστη και έργα, να ζουν στη χλιδή και τη φαυλότητα, και να το κατασκανδαλίζουν, να γίνονται έτσι πρόσκομμα σε όλους, και να δίνουν λαβή σε αθεϊστές, σε αγνωστικιστές και πολέμιους του Χριστιανισμού, ώστε να τον κατατάσσουν σε μία ανεφάρμοστη θρησκεία, ως ένα μολυσματικό ιό, που πρέπει να εκλείψει… Δεν κατατάσσω σε χωριστό παράγοντα τον εθνικισμό, που έχει εμφιλοχωρήσει στις Εκκλησίες και την έχει καταδιαιρέσει αντί «πάντες εν ώσιν», όπως ήθελε ο Χριστός και προσεύχονταν γι΄ αυτό (Ιωάν. 17:22).

Για μένα, ο υγιής χριστιανισμός, δεν είναι μια θρησκεία (= εξωτερική τελετουργία, τύπος χωρίς πίστη, γι’ αυτό και λέξη σπάνια στην Κ.Δ.), αλλά είναι η Χριστιανοσύνη του Ιησού Χριστού και των Αποστόλων, και η διωκόμενη εκκλησία των 3^ων πρώτων αιώνων (αν και όχι, χωρίς κάποιες επιφυλάξεις από τον 2^ο αιώνα, που αρχίζει, ο ‘ήπιος’ εξελληνισμός του χριστιανισμού κατά τον Ι. Ζηζιούλα) αλλά εν πάση περιπτώσει, ο χριστιανισμός με το ορθό Χριστιανικό φρόνημα και τον αγώνα, ο υπαρξιακός Χριστιανισμός του βιώματος τού είναι, και όχι της φιγούρας και του θεαθήναι, ο υποκριτικός, που έχει επικρατήσει εδώ και αιώνες και μοστράρεται σαν Χριστιανισμός....

Θα μπορούσα να πω, εγώ ο ίδιος, πολλά, πάνω σ΄αυτό το τεράστιο και ακανθώδες θέμα. Προτιμώ, όμως, να κάνω κάτι άλλο, πιο απλό. Να παραθέσω τις γνώμες, απόψεις, και ομολογίες επιφανών ειδικών, και δη κληρικών, για την φοβερή μετάλλαξη που υπέστη ο Χριστιανισμός στο διάβα των αιώνων, ώστε να μετατραπεί από πίστη, οδό βασιλεία και εκκλησία, σε ‘εκκοσμικευμένη θρησκεία’, με όλα τα θλιβερά επακόλουθα, και να αφήσω τον αναγνώστη να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Παραθέτω, λοιπόν, τα λόγια Αρχιεπισκόπων, επισκόπων, ιερωμένων, Ακαδημαϊκών, Καθηγητών Παν/μίου, Θεολόγων, δημοσιογράφων και άλλων Ορθοδόξων Χριστιανών, οι οποίοι στηλιτεύουν με τα πιο μελανά χρώματα και με τον πιο σκληρό, ζωηρό και γλαφυρό τρόπο, την κατάπτωση του χριστιανισμού και την μετάλλαξή του, από την Εκκλησία αγάπης και ταπεινοφροσύνης που ίδρυσε ο ταπεινός Ιησούς, σε εκκοσμικευμένη πόρνη Βαβυλώνα, κατά την ευθαρσή ομολογία τον επισκόπου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτη!

Το τι πρέπει να γίνει, το υποδεικνύουν πολλοί απ΄ αυτούς (ένα καλό βήμα είναι ο χωρισμός Εκκλησίας και Κράτους), αλλά, φοβούμαι ότι, πολύ δύσκολα θα τύχουν εφαρμογής, και δυστυχώς, τα προβλήματα θα συνεχίσουν να διαιωνίζονται, έως ότου, ο Κύριος εξ ουρανού βάλει τα πράγματα στη θέση τους. Διότι η κρίσις άρχεται από του οίκου του Θεού (Α΄ Πετρ. 4:17).

Ακολουθούν οι συγκλονιστικές δηλώσεις και ομολογίες … Είναι αξιοσημείωτο ότι πολλοί από τους παρατιθέμενους, κάνουν ευκρινή διάκριση μεταξύ της προ-Κωνσταντίνειας και της μετα-Κωνσταντίνειας Εκκλησίας, και αυτό το σημειώνω με έντονα γράμματα, γιατί, νομίζω ότι, υποστηρίζουν την άποψή μου πλήρως.

***

Τα θλιβερά που μας ανησυχούν και μας πικραίνουν όταν αντικρύζομε τα πράγματα της Εκκλησίας και δη της κάθε αιρέσεως δείχνουν πόσο η εμπλοκή της Εκκλησίας σε εγκόσμιες επιδιώξεις την απομάκρυνε από την υψηλή αποστολή της, ακόμη και από το χρέος της χάριν του εσχάτου και κυρίου σκοπού της να βοηθήσει στην ηθική τελείωση του ανθρώπου. Αλλά αυτά τα είπε προεξοφλώντας τα δεινά του μέλλοντος, τόσο καθαρά και τόσο τέλεια ο ίδιος ο Χριστός, ώστε θα ήταν περιττή περιπέτεια κάθε προσθήκη από μέρους μας.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΑΤΣΟΣ

Πρόεδρος Ελληνικής Δημοκρατίας

Ακαδημαϊκός

Περιοδικό ΕΥΘΥΝΗ, Απρίλιος 1974

 

Η Εκκλησία του Χριστού θα πάρει την άξια θέση της στον σύγχρονο κόσμο, αν ξαναγυρίσει στην αφετηρία της, αν ξαναγίνει η στέγη και η καταφυγή των αδικημένων και κατετρεγμένων. Για να εκσυγχρονισθεί η Εκκλησία, πρέπει να καταδεχθεί, να κατεβεί πάλι στις κατακόμβες. Τα Καίσαρος Καίσαρι. Αλλά όχι και τα του Θεού τω Καίσαρι!

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ

π. Πρωθυπουργός – Ακαδημαϊκός

Περιοδικό ΕΥΘΥΝΗ, ό.π.

 

Υπάρχει μια χτυπητή διαφορά μεταξύ της σημερινής και της παλαιάς αρχαίας ορθόδοξης εκκλησίας. Η Παλαιά Ορθόδοξη Εκκλησία ήταν μαχόμενη και δυναμική, ενώ η σύγχρονη είναι απόλεμη και στατική… Όσο κοινωνικότερη γίνεται μία εκκλησία τόσο περισσότερο απομακρύνεται από την πνευματική της αποστολή… Πολλές φορές η στατικότης της εκκλησίας γεννά μέσα μας τη σκέψη μήπως η εκκλησία θα έπρεπε να διωχθεί για να ξαναγεννηθεί, μήπως θα ήταν καλύτερα η εκκλησία να ήταν όπως άλλοτε διωκόμενη για να διατηρεί τον δυναμισμό της… Η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία εκλυδωνίσθη κατά τα τελευταία έτη έχασε πολύ από το κέρδος της μέσα στη συνείδηση του λαού.

Ι.Ν. ΘΕΟΔΩΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

π. Υπουργός – Ακαδημαϊκός

Καθηγητής Φιλοσοφίας

Περιοδικό ΕΥΘΥΝΗ, ό.π.

 

Δεν καταλαβαίνω την Εκκλησία - ηγεμονικό θεσμό, καθώς το καθεστώς της Ρώμης λόγου χάρη… Για να βοηθήσουμε τους ανθρώπους, πρέπει να μπούμε στο κοπάδι και να ρυθμίσουμε το βήμα μας με τον βηματισμό του. Μόνο τέτοια ηγεσία έχει γνησιότητα, ελπίδες και αρετή. Αυτό έκανε ο Ιησούς. Η άλλη, η από περιωπής ηγεσία, βρίσκεται έξω από το ζωντανό αίτημα του παντοτινού και ιδιαίτερα του σημερινού κόσμου.

ΑΓΓΕΛΟΣ ΤΕΡΖΑΚΗΣ

Ακαδημαϊκός – συγγραφέας

Περιοδικό ΕΥΘΥΝΗ, ό.π.

 

Ο διαπρεπής γερμανός θεολόγος Adolf Harnack στο περίφημο βιβλίο του « Η ουσία του Χριστιανισμού», υποστηρίζει τον εξελληνισμό του ανατολικού Χριστιανισμού και τον εκρωμαϊσμόν του λατινικού δυτικού… Νοησιαρχία, Μυστηριακός Χαρακτήρας, τυπολατρεία, παραδοσιαρχία… Αυτή την εικόνα παρουσιάζει για μας ο Harnack… Ποιος βέβαια μπορεί να αρνηθεί ότι εξελληνισμός έλαβε χώρα; … μερικές φορές ο εξελληνισμός ίσως να προχώρησε βαθύτερα, σε πολλές περιπτώσεις έμεινε μόνο στη μορφή. Γενικά, μπορεί να πει κανείς αυτό που λέμε εξελληνισμό δεν συντελέστηκε τόσο στην περιοχή του δόγματος, όπου η επίδραση είναι περισσότερο μορφολογική, ούτε στη λατρεία που έμεινε στην ουσία της βιβλική, παρά τα πλούσια στοιχεία που προσέλαβε από τον ειδωλολατρικό κόσμο. Η Βυζαντινή φιλοσοφία φαίνεται καθαρά ότι είναι η χριστιανική μορφή του ίδιου του ελληνικού λόγου…

Ένα άλλο στοιχείο που πρέπει να μνημονευθεί είναι ο εθνικός χαρακτήρας της Ορθοδοξίας. Αυτός θυμίζει πολύ την επίσημη λατρεία της αρχαίας Πόλεως - Κράτος… Ο Χριστιανικός χαρακτήρας για την εκκλησία είναι επαρκής. Ο εθνικός, της επιβλήθηκε απέξω, σαν μια αναπόφευκτη ανάγκη. Η ταύτιση Εκκλησίας και Έθνους για την οποία σήμερα κόπτονται μερικοί… όχι μόνο έχει πληρωθεί πολύ ακριβά σε πνευματική ουσία από την Εκκλησία, αλλά και σαν επιχείρημα δε συγκινεί πια τις μάζες, αφού σήμερα πολλοί από την Εκκλησία δεν περιμένουν τίποτε… Άλλοι όμως, μεταξύ των οποίων και ο γράφων πιστεύουν πως όσο γρηγορότερα η Εκκλησία μάθει να στηρίζεται στις δικές της πνευματικές δυνάμεις και στην προσφορά της προς το λαό με τόσο μεγαλύτερη σιγουριά θα μπορεί να αντιμετωπίζει το μέλλον όπως διαγράφεται δύσκολο αυτό ^. γίνονταν και στην προκωνσταντίνεια Εκκλησία, ανήκει δηλ. στην αρχαιότερη παράδοση της Εκκλησίας…

Η Εκκλησία ευθύνεται για το ότι η περί κόσμου αίσθηση του σύγχρονου ανθρώπου αποκόπηκε από τις βιβλικές και χριστιανικές ρίζες…

ΣΑΒΒΑΣ ΑΓΟΥΡΙΔΗΣ

Η θρησκεία των σημερινών χριστιανών, σελ. 11, 13, 21, 22, 37

 

«Οι γραφές εμπεριέχουν το πλήρωμα της αποστολικής μαρτυρίας και δεν υπάρχει τίποτα που να μπορεί να προστεθεί και να ολοκληρώσει τις γνώσεις μας γύρω από το πρόσωπο του Ιησού, το έργο του και την σωτηρία που Εκείνος προσέφερε σε εμάς»

Η εκκλησία του Χριστού έχει ιστορίαν δυο χιλιάδων περίπου ετών. Κατά το διάστημα αυτό διεφύλαξεν ακέραιον το κήρυγμα των Αποστόλων… Κατά την διάρκειαν όμως όλων αυτών των αιώνων η εκκλησία απέκτησε και πολλάς ανθρωπίνας παραδόσεις… Το πρόβλημα είναι πρόβλημα των σχέσεων που υφίστανται μεταξύ της Ιεράς Παραδόσεως ή Παραδόσεως της Εκκλησίας… και των ανθρωπίνων παραδόσεων, αι οποίαι διεμορφώθησαν εν τη εκκλησία κατά τον ρουν της ιστορίας, αι οποίαι βεβαίως … δεν είναι δυνατόν να θεωρούνται ως απόλυτοι … Πλείστα όσα ανησυχητικά συμπτώματα μαρτυρούν περί του κινδύνου που διατρέχει εις τας ημέρας μας, η ορθόδοξος αντίληψις της Εκκλησίας να καταποντισθή εις μίαν μάζαν ψευδοκανόνων και ψευδοπαραδόσεων. Από τας τελευταίας η χειροτέρα, πραγματικώς καταστρεπτικόν δηλητήριον, είναι ασφαλώς ο εθνικισμός, ο οποίος καίτοι καταδικασθείς ως αίρεσις υπό της συνόδου της Κωνσταντινουπόλεως το 1872 εξακολουθεί εις την πράξιν να απομονώνη απ΄ αλλήλων τας διαφόρας αυτοκεφάλους Εκκλησίας και να διατηρή ως χωριστάς «Εκκλησίας» τας διαφόρους εθνικάς ομάδας της Ορθοδόξου Διασποράς…Ήταν φυσικό τότε ο πιστός (της πρώτης Εκκλησίας) να είναι πιο συνειδητοποιημένος απ΄ό,τι οι κατοπινές γενεές γύρω από τον αληθινό χαρακτήρα της Χριστιανικής κοινότητας. Υπ΄ αυτήν την έννοια και μόνο υπ΄αυτήν θα μπορούσε κανείς να ισχυρισθεί ότι η Εκκλησία των τριών πρώτων αιώνων υπήρξε ο χρυσός αιώνας της Χριστιανοσύνης, καθώς επίσης, ως ένα συγκεκριμένο βαθμό, ότι αποτέλεσε ένα κριτήριο βάσει του οποίου κρίνεται η υπόλοιπη ιστορία του Χριστιανισμού…

Η ριζική διαφοροποίηση επήλθε γύρω στον 4^ο αι…. Η παραδοσιακά κυρίαρχη άποψη ήταν ότι οι αυτοκράτορες μεταβλήθηκαν ξαφνικά από διώκτες σε ‘ισαπόστολους’ …. Από την άλλη, ωστόσο, φιλελεύθεροι θεολόγοι ιστορικοί του 19^ου αι. διατείνονταν ότι ο Χριστιανισμός βρέθηκε δέσμιος σε τέτοιο βαθμό και μολύνθηκε τόσο πολύ με την εισαγωγή παγανιστικών στοιχείων κατά τον 4^ο αι. που τούτο μοιραία κατέληξε να ισοδυναμεί με προδοσία του Ευαγγελικού μηνύματος. Η ιστορική πάντως αλήθεια θεωρούμε ότι βρίσκεται κάπου ενδιάμεσα στις δυο αυτές ακραίες τοποθετήσεις…

πατήρ ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΓΕΝΤΟΡΦ

Κοσμήτορας Θεολογικού Σεμιναρίου

Άγιος Βλαδίμηρος

Η Ορθόδοξη Εκκλησία (Εν πλω, 1981, σελ.22, 37-41)

 

Μέχρι του Μ. Κωνσταντίνου, το να γίνης χριστιανός εσήμαινε περίπου να παραιτηθής από τη ζωή. Κοινωνικώς απόβλητος, χωρίς περιουσία, χωρίς προσδοκία καμιά, με το φάσμα του θανάτου διαρκώς μπροστά του…

Δυστυχώς, όπως ξεύρομε από τα μαθητικά μας χρόνια, μετά τον Μ. Κωνσταντίνο, πολλά θλιβερά συνέβησαν από την ιερά εξέταση ως τη νύκτα του Αγίου Βαρθολομαίου και άλλα. Πλήθος από ανθρώπινες παρεμβάσεις, αδυναμίες, μικρότητες μέσα στην μετέπειτα ιστορία και της χριστιανικής ακόμη κοινωνίας και ιστορίας. Και, πράγμα περίεργο, αφού τα μελέτησα, είδα πόσο η απομάκρυνσις από την γνήσια πίστη ήταν η αιτία όλων αυτών…

ΑΡ. Α. ΑΣΠΙΩΤΗΣ

Ψυχολογία & Ζωή. Για κάθε Έλληνα νέο (1973), σελ. 24

 

Ο κόσμος του μεσαίωνα ονομάστηκε σχηματικά Χριστιανικός, αλλά ήταν στην ουσία, κατά το ήμισυ Χριστιανικός και κατά το ήμισυ εθνικός. Η εκκλησιαστική ιεραρχία στο σύνολό της ήταν διεφθαρμένη… Η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν γνώρισε την ιερά εξέταση… το δικό της ιστορικό λάθος ήταν η μεγάλη υποταγή της στην Κρατική εξουσία. Ανθρώπινες αμαρτίες και παραποιήσεις υπήρχαν ανέκαθεν τόσο στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία όσο και στην Ορθόδοξη…

Εάν οι άνθρωποι ακολουθούσαν τα παραγγέλματα Του, δεν θα υπήρχε κανένας λόγος να στραφεί κανείς εναντίον της Χριστιανικής Θρησκείας… Συχνά, οι ίδιοι οι Χριστιανοί μετατρέπονται σε διώκτες, παρασυρόμενοι από τα βασίλεια του κόσμου τούτου, από την αίγλη της κυριαρχίας του… Ο Χριστός ξεχάστηκε. Αιτία; Η αναξιότητα των χριστιανών.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΠΕΡΝΤΙΑΕΦ

Ρώσος Ορθόδοξος Φιλόσοφος

Για την αξία του Χριστιανισμού και την απαξία των Χριστιανών

(Αποστολική Διακονία 2007, σελ. 49, 50, 51, 54, 79)

 

 

(…) Μέσα στο τεράστιο χωνευτήρι της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας έρχεται η στιγμή που «η υπεράσπιση της Ορθοδοξίας ταυτίζεται όλο και περισσότερο με τη σωτηρία του κράτους» (…)

Δημιουργείται λοιπόν, «μια πολυπληθής τάξις λογίων» εμποτισμένη «με την αρχαίαν παιδείαν» (…) Ο τρόπος, όμως, με τον οποίον έβλεπαν τα πράγματα γενικώς και τα θρησκευτικά ζητήματα ιδιαιτέρως ήτο περισσότερον «αριστοτελικός» και φιλοσοφικός, «παρά αποστολικός και ευαγγελικός» (…) 

Στα νεότερα χρόνια η αποκατάσταση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας αντικαταστάθηκε από τη Μεγάλη Ιδέα, καθώς η δημιουργία εθνικού κράτους κατά το πρότυπο των ευρωπαϊκών, εθνικοποίησε την οικουμενικότητα του Βυζαντινού (και Πατριαρχικού) Ελληνισμού και αλλοίωσε τα νοήματα και τις σημασίες της Εκκλησίας ως Σώματος του Χριστού που περιλαμβάνει ζώντες και τεθνεώτες και πορεύεται στα έσχατα (…) 

Εδώ που βρίσκονται τα πράγματα σήμερα απαιτείται μια αντιστροφή, μια αποτίναξη των εθνικιστικών και κρατικών ιδεολογιών, μια ανακάλυψη και συνειδητοποίηση της «καθολικής συνείδησης» της Εκκλησίας (…)

 

Σωτήρης Γουνελάς
Εθνικισμός και ορθόδοξη πίστη
Εφημ. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 16/4/2000

 

Ας ξεκινήσουμε από τη σύγχρονη εκκλησία, για να δούμε, αν μοιάζει στο θέμα της λατρευτικής συνάξεως με την πρώτη Εκκλησία… Ο απ. Παύλος θεωρούσε αμαρτία να λέγονται στην εκκλησία πράγματα ακατανόητα, που δεν οικοδομούν τους πιστούς… Σάλπιγγα θέλει τα λόγια της συνάξεως ο Παύλος… Χλωροφόρμιο καταντά πολλές φορές η λατρευτική μας σύναξις σήμερα. Αντί να διεγείρονται οι άνθρωποι, κοιμούνται, χασμουριούνται, κουράζονται, δυσανασχετούν, κοιτάζουν τα ρολόγια τους, πότε θα τελειώσει η ακολουθία. Πολλά τα αίτια. Αλλά το βασικότερο αίτιο βρίσκεται στον τρόπο που τελείται σήμερα η θεία Λειτουργία. Φύγαμε από τα ζωντανά ^. πήγαμε στα μακρόσυρτα υπνωτικά ψαλσίματα… Ο τρόπος της τελέσεως της λατρείας μας σήμερα δεν ελκύει, απωθεί. Αν επανέλθουμε στον τρόπο λατρείας της αρχαίας Εκκλησίας, θα είναι θέλγητρο η λατρεία μας. Στην (αρχαία) σύναξη δεν ήσαν μόνο οι κληρικοί. Ήσαν και οι λαϊκοί. Αναγκαία και η συμμετοχή των λαϊκών. Είναι αδελφοί εν Χριστώ. Μετέχουν ενεργώς. Ψάλλουν όλοι μαζί. Ο αποκλειστικός ψάλτης είναι ανύπαρκτος. Όλοι μαζί ψάλλουν και ψάλλουν απλά και κατανυχτικά… στην πρώτη Εκκλησία δεν εχρησιμοποιούνται οι όροι ‘αρχιερεύς’ και ‘ιερεύς’ για τους κληρικούς της Καινής Διαθήκης. Εχρησιμοπούντο οι όροι επίσκοπος και πρεσβύτερος. Άλλοτε με τη λέξη ‘πρεσβύτερος’ νοείται ο επίσκοπος και άλλοτε ο σημερινός πρεσβύτερος, ο ιερεύς… Το Κήρυγμα για τον Παύλο είναι Ιερουργία (Ρωμ. 15,6)… Στροφή προς τα πίσω λέμε. Στροφή προς την πρώτη Εκκλησία, όπου η Καθαρή Φύση της του Χριστού Εκκλησίας, όπου η αύρα του Παναγίου Πνεύματος…

ΔΑΝΙΗΛ Γ. ΑΕΡΑΚΗΣ

Αρχιμανδρίτης

Η λατρευτική σύναξις στην Αποστολική Εκκλησία

σελ. 62, 83,, 84, 85. 81, 64, στο συλλογικό ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ.

(Εκδ. Ορθόδοξος ιεραποστολική αδελφότης Ο ΣΤΑΥΡΟΣ, Αθήναι 1981)

 

Η θέσις των λαϊκών εις την Εκκλησίαν των πρώτων αιώνων και δη των αποστολικών χρόνων ήτο τόσο σπουδαία και η παρουσία των τόσο ζωντανή ώστε όπως αναφέρουν εις τα γραπτά των οι Απόστολοι και οι αποστολικοί Πατέρες, Εκκλησία ονομάζεται το σύνολον των πιστών. Ενώ σήμερον, όταν γίνεται λόγος περί Εκκλησίας, οι πλείστοι εννοούν κυρίως τον κλήρον. Πάντες λοιπόν κληρικοί και λαϊκοί είνε ίσοι προς αλλήλους… Η θέσις των λαϊκών εις την Εκκλησίαν δεν είναι η θέσις της ουράς, αλλά θέσις σώματος, του οποίου κεφαλή είναι ο Χριστός… Ας ευχηθώμεν να επανέλθουν εις την Εκκλησίαν μας αι ωραίαι εκείναι ημέραι και το λαϊκόν στοιχείον να παύση να θεωρήται ουραγός ή παθητικόν μέλος.

Αρχ. ΜΑΞΙΜΟΣ Δ. ΚΑΡΑΒΑΣ

Η θέσις των λαϊκών στην ΑΠΟΣΤ. ΕΚΚΛΗΣΙΑ

όπου παρ. σελ. 175, 173, 1777

 

Πραγματικά σε κάθε πρόταση, σε κάθε σελίδα, σ’ ολόκληρη τη διδασκαλία της (Καινής Διαθήκης) προβάλλει ολοζώντανη η λαχτάρα για τη διάδοση του νέου μηνύματος του Χριστού… η εξάπλωσις του Ευαγγελίου σύμφωνα με την παραγγελία του Κυρίου: «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη (Ματθ. 28 & 19). Δεν υπάρχουν Σχολές… υπάρχει ο ενθουσιασμός, η Χάρις, ο φωτισμός του αγίου πνεύματος. Δεν υπάρχουν Χριστιανικοί ναοί και άμβωνες για το κήρυγμα. Η ιεραποστολή γίνεται παντού. Στους δρόμους, στα σπίτια, στις πλατείες. Οι απόστολοι του Χριστού εκμεταλλεύονται όλες τις ευκαρίες… Θα πρέπει δε να τονισθεί ιδιαίτερα ότι ο ιεραποστολικός ζήλος δεν είνε μόνο χαρακτηριστικό των αποστόλων, αλλά όλων ανεξαιρέτως των Χριστιανών… ο καθένας, μόλις δεχθή το Ευαγγέλιο της σωτηρίας, αισθάνεται επιτακτική την ανάγκη να τα μεταδώση παντού. Έτσι στο ιεραποστολικό έργο επιδίδονται όλοι. Άνδρες και γυναίκες. Δούλοι και ελεύθεροι. Άνθρωποι κάθε επαγγέλματος και κάθε ηλικίας…

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Γ. ΜΥΡΟΥ

Θεολόγος

Ο ιεραποστολικός Ζήλος στην Εκκλησία κατά την αποστολική περίοδο, όπ.παρ. σελ. 148, 149

 

Γενικά θα λέγαμε ότι στην αποστολική εποχή κάθε πιστός είνε κατά ένα τρόπο και διδάσκαλος, πρώτα για τον εαυτό του και έπειτα για τους άλλους… Το ‘έρχου και ίδε’ είνε η πιο σύντομη αλλά και η πιο συγκλονιστική διδασκαλία του Χριστιανού… Το περιεχόμενο της διδαχής των αποστόλων ήταν η ‘άπαξ παραδοθείσα πίστις’, αυτός ο ίδιος ο Χριστός… Το περιεχόμενο της διδαχής είναι θεοκεντρικό, Χριστοκεντρικό, πνευματικό ‘ει τις λαλεί, ως λόγια Θεού’ (Α΄ Πετρ. 4,11) συμβουλεύει ο απ. Πέτρος. Να μη λένε λόγια δικά τους οι Κήρυκες του θείου λόγου… να μη λένε χρηστολογίες, καλά λόγια αλλά Χριστολογία, τα λόγια του Χριστού…

ΣΤΕΡΓΙΟΣ Ν. ΣΑΚΚΟΣ

Καθηγητής Παν/μίου Α.Π.Θ.

Η διδαχή κατά την Αποστολική Εποχή, (όπ. παρ. σελ. 19, 17)

 

Ο Χριστιανισμός είναι ένα δυναμικό και επαναστατικό κοινωνικό κίνημα, η πραγμάτωσις του αγαθού και η καταπολέμησις του κακού… Αργότερα, όμως, εν πολλοίς εξεφυλίσθη στα μοναστικά κινήματα φυγής εκ του κόσμου και εκ των ευθυνών προ αυτού και στον κατεστημένον Χριστιανισμόν και τους κατ΄όνομα Χριστιανούς, οι οποίοι κράτησαν μεν τους τύπους και το όνομα, αλλά απέρριψαν τα περιεχόμενά του και επέστρεψαν εκ νέου στη λατρεία «των στοιχείων του κόσμου τούτου» όπως ονομάζει την κοσμολατρείαν ο απόστολος Παύλος. Ήδη δε από πολύ νωρίς, πολλοί εκ των επισκόπων του (Ιησού) τον πρόδωσαν και διέστρεψαν το επισκοπικό λειτούργημα της διακονίας και της αυταπαρνήσεως σε αξίωμα εξουσίας. Πολύ αίμα χύθηκε και μέσα στον Χριστιανισμό για τις πρωτοκαθεδρίες των Επισκόπων. Ο Άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης (γύρω το 400μ.Χ.) διαπιστώνει με πικρίαν ότι, ενώ πρότερον οι Επίσκοποι εθυσιάζοντο υπέρ των προβάτων των, τώρα πολλοί εξ αυτών θυσιάζουν τα πρόβατα για να ζουν και να απολαμβάνουν εκείνοι… η ζωή και η ιστορία των Χριστιανών και του χριστιανισμού είναι γεμάτη από φρικαλεότητες και εγκλήματα… όχι μόνο οι δυτικές χριστιανικές, αλλά και οι ορθόδοξες, καθώς και η δική μας Ελληνορθόδοξος κοινωνία, βρίθουν από εγκληματικότητα και πράξεις βίας, αναρχίας, αναλγησίας προς τους ενδεείς και πάσχοντες συνανθρώπους και απανθρωπίας και ελεεινότητας…

ΜΕΓΑΣ ΦΑΡΑΝΤΟΣ

Καθηγητής Δογματικής Παν/μίου Αθηνών

Έρωτας & Γάμος (Αθήνα 2001) σ.112

 

Όλα όσα παρήγγειλαν ο Χριστός να τελούνται και όλα όσα τελεί η Εκκλησία αποσκοπούν σ΄ένα μόνον: στο να αλλάξουν τον άνθρωπο… Οι πονηροί, όμως, Χριστιανοί τι έπραξαν; Τελούν μεν τον αντικειμενικόν χριστιανισμόν (Μυστήρια, Τελετουργίες κλπ) αλλά δεν πραγματοποιούν οι ίδιοι τα περιεχόμενα αυτού. Έτσι οι επίσκοποι και οι άλλοι Κληρικοί έλαβαν μεν την θείαν χάριν και τα υπ΄αυτών τελούμενα Μυστήρια είναι εκκλησιαστικώς έγκυρα, αλλά παραμένουν Άτομα στην συντριπτική πλειοψηφία των, «αβάπτιστοι»: γεμάτοι πάθη φιλαρχίας, φιλοχρηματίας, φιληδονίας κλπ. Το ίδιο και οι θεολόγοι: ομιλούν με χριστιανικά ωραιόλογα αλλά η ζωή των σε τίποτα δε διαφέρει από πλευράς εγωισμού, συμφέροντος καλοπερασιάς κλπ της ζωής των άλλων ανθρώπων και των απίστων… Αλλά και ο Λαός συμμετέχει μεν στα ιερουργούμενα, αλλά παραμένει αμετανόητος ως προς τα πάθη του μίσους, της κακίας κλπ. Ο χριστιανισμός … είναι πίστις δηλ. υποκειμενική πραγμάτωσις των αντικειμενικών περιεχομένων της θείας αποκαλύψεως, και το γεγονός τούτο δεν είναι εμφανές στις ελληνο-ορθόδοξες κοινωνίες μας, οι οποίες διαποτίζονται από την διαφθορά και την εξαθλίωση. Ώστε, χριστιανισμός, αντικειμενικώς, υπάρχει, Χριστιανοί, όμως, δεν υπάρχουν, πλην των ‘αφανών’ και κατά Χριστόν ‘σαλών’, τους οποίους γνωρίζει ο Θεός.

ΜΕΓΑΣ ΦΑΡΑΝΤΟΣ

Καθηγητής Δογματικής Παν/μίου Αθηνών

Ο Ιησούς Χριστός και η σπουδαιότητά του για την ανθρωπότητα

(Αθήναι 2001), σελ. 284, 285

 

Των πρώτων Χριστιανών ο βίος ήτο κάτοπτρον της ηθικής του Ευαγγελίου… Κατά τους τρεις πρώτους αιώνας, την εποχήν των διωγμών η ηθική των Χριστιανών ήτο άκρα… Αλλ΄ αφ΄ ετέρου η εξάπλωσις του Χριστιανισμού εις τα πολλά πλήθη και ιδίως η από Ιουστινιανού αναγκαστική εκχριστιάνισις, εισήγαγεν εις τους κόλπους της Εκκλησίας πολλούς ονόματι μόνον Χριστιανούς όχι δε εκ καρδίας και πεποιθήσεως. Εγίνοντο ούτοι Χριστιανοί, αλλά διετήρουν τας παλαιάς των συνήθειας. Η δεισιδαιμονία ως λέγει ο Χρυσόστομος, η πίστις εις οιωνούς και μαγείας και φυλακτά ήρχισε να αυξάνει. Επίσης η νίκη του Χριστιανισμού δια του Μεγάλου Κωνσταντίνου επέφερε και αλαζονείαν τινα και πόθον προς εκδίκησιν και ούτως ήρχισε σκληρότης προς τους αλλοδόξους και οι διαρκείς θεολογικαί συζητήσεις εξήπταν τα πάθη, η δ΄ ακολασία και η τρυφηλότης οσημέραι αύξαναν.

Η αύξησις της ακολασίας επέφερεν ως αντίδρασιν την εξάπλωσιν του ασκητικού βίου… Αν πολλοί μοναχοί ήσαν πεπαιδευμένοι, πολλοί ήσαν απαίδευτοι – και ως απαίδευτοι φανατικοί – και εξήπτον πολύ τα πάθη κατά τας θεολογικάς συζητήσεις γινόμενοι ευκόλως όργανα του μεν ή του δε και συντελώντας ούτω να λησμονείται το κύριον γνώρισμα των μαθητών του Χριστού, η αγάπη.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Σ. ΜΠΑΛΑΝΟΣ

Ιστορία της Εκκλησίας (1910), σελ. 6, 43, 45, 47

 

Ούτε η ιεραρχία άνευ των λαϊκών ούτε οι λαϊκοί άνευ της ιεραρχίας έπρατταν τι εν τη αποστολική και μεταποστολική εκκλησία της τελικής αποφάσεως ανηκούσης βεβαίως τη ιεραρχία… Δυστυχώς από των μέσων περίπου του τρίτου αιώνος ήρχισαν να παραθεωρούνται και να παραμερίζωνται οι λαϊκοί. Τούτο έγινεν αφορμή ώστε να χάσουν έκτοτε κατά την ροήν των αιώνων «εν όλω ή εν μέρει τα δικαιώματα αυτών εκ ποικίλων ιστορικών λόγων, και μάλιστα της εκπροσωπήσεως αυτών υπό των Βυζαντινών αυτοκρατόρων… οι λαϊκοί δεν ασκούσι πάντα τα δικαιώματα ουδ’εκτελούσι πάντα τα καθήκοντα (τα ανατεθέντα) υπό του θείου της Εκκλησίας Δομήτορος… εάν η Εκκλησία αποφεύγουσα τον τε λαϊκισμόν και τον κληρικαλισμόν, προβή εις εγκάρδιον και πλήρες άνοιγμα, εντός των αποστολικών και κανονικών πλαισίων, προς τα ευσεβή και λαϊκά μέλη αυτής, θα ανατείλει περίοδος ανοίξεως, ανανεώσεως και ευρυτάτης αποστολικής δράσεως προς σωτηρίαν του κόσμου εν Χριστώ Ιησού’.

Ι.Ν. ΚΑΡΜΙΡΗΣ

Καθηγητής Θεολογίας Παν/μίου Αθηνών

Εκκλησιολογία σ.517-518

 

Ο Χριστός ήταν σαφής, όταν είπε πως δεν ήρθε να κρίνει αλλά να σώσει τον κόσμο. Αντιθέτως, καταδικάζει ξεκάθαρα συγκεκριμένες συμπεριφορές όπως την υποκρισία. Μιλώντας στους Φαρισαίους, οι οποίοι έκαναν όσα κάνουμε εμείς οι κληρικοί σήμερα, στηλίτευσε το ενδιαφέρον τους για τα περίτεχνα κοσμήματα, τα περίλαμπρα άμφια, την επιδίωξή τους να κάθονται στις πρώτες θέσεις των δείπνων αλλά και την εκμετάλλευση φτωχών ανθρώπων. Όλα αυτά αφορούν εμάς τους παπάδες… Ε, λοιπόν είμαστε ανακόλουθοι με όσα δίδαξε ο Χριστός… Οι δικές μας αμαρτίες είναι εκείνες που κυρίως καταδίκασε ο Ιησούς Χριστός. Οι περισσότεροι δεσποτάδες και παπάδες είναι ποιμαντικά ανύπαρκτοι και δεν έχουν σταθεί ποτέ στο πλευρό ενός ανθρώπου που έχει ανάγκη… Εμείς οι κληρικοί στο μεγάλο μας ποσοστό εσωτερικά είμαστε τενεκέδες ξεγάνωτοι… πολλοί από εμάς, αν μας βγάλετε τα γένια και τα ράσα, δεν είμαστε τίποτα. Θα είμασταν σκέτα μηδενικά… Ασχολούμαστε με το Σκοπιανό ή με άλλα παρεμφερή πράγματα – άσχετα με την αποστολή μας – για να δείχνουμε ότι κάτι έχουμε κάνει. Έχουν καμιά σχέση αυτά με όσα δίδαξε ο Χριστός; Σήμερα ο τρόπος ζωής όλων μας δείχνει ότι δεν πιστεύουμε. Προσεγγίζουμε την πίστη σαν ένα καταναλωτικό αγαθό. Έχουμε από αυτό, από εκείνο τα έχουμε όλα, και λέμε άντε τώρα να εξασφαλίσουμε και ένα οικοπεδάκι στον παράδεισο…

ΠΑΤΗΡ ΦΙΛΟΘΕΟΣ ΦΑΡΟΣ

«Σκοτώσαμε τον Θεό και ορφανέψαμε»

Συνέντευξη στην Καθημερινή 6/4/2008

 

Η μεν εκκλησία πρέπει να περιοριστεί στα του οίκου της και η Πολιτεία στα δικά της… Όλη η Εκκλησία σήμερα είναι διαβρωμένη από το κοσμικό πνεύμα. Πρέπει να επιστρέψουμε στην πνευματικότητα… εννοώ πρωτίστως εμάς τους Επισκόπους, τους Αρχιεπισκόπους, τους Πατριάρχες…

Δεν είναι πραμάτεια μας οι άγιοι… Αντί να δρα ο ίδιος ο Χριστιανός για να ταυτίσει το θέλημά του με το θέλημα του Θεού, κατά παγανιστικό τρόπο, αποζητά την επέμβαση της εικόνας, πράγμα που τον κάνει ειδωλολάτρη… (οι ιεράρχες ευθύνονται) διότι ενθαρρύνουν την ειδωλολατρία όταν περιάγουν τα λείψανα των αγίων για να γεμίσουν τα παγκάρια της εκκλησίας …

ΘΕΟΚΛΗΤΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

(ΤΑ ΝΕΑ 20/4/2014)

 

Δυστυχώς ο χριστιανισμός έχει φορτωθεί πάρα πολύ με ειδωλολατρισμό. Πρέπει όσοι ευαγγελίζονται το λόγο του Θεού να μπορούν να στενοχωρήσουν μερικούς χριστιανούς λέγοντάς τους την αλήθεια. Δυστυχώς, η ιστορία με τα κειμήλια είναι παλιά. Από τότε που η εκκλησία έγινε θρησκεία και από τότε που η Αποκάλυψη έγινε Χριστιανισμός.

ΘΕΟΚΛΗΤΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

(ΤΑ ΝΕΑ 9/12/2002)

 

Οι Επίσκοποι με τα λόγια και τις πράξεις τους μετέτρεψαν την υπόσταση του Χριστού σε … παραμύθι… Δυστυχώς ότι είναι ένα παραμύθι ο Χριστός, το επαληθεύουμε με τις πράξεις μας κάθε μέρα… Μιλάω για εμάς τους ίδιους τους Επισκόπους… Αντιγράφουμε τον κόσμο αντί να προσπαθήσουμε να κάνουμε τον κόσμο να μας μοιάσει… Οι παρεκκλησιαστικές οργανώσεις προκάλεσαν μεγάλη ζημιά με τον ηθικισμό τους αλλά και τον εθνικισμό τους

ΘΕΟΚΛΗΤΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Έθνος Κυριακής 11/11/2001

(Στυλιανός Σετάκης)

 

….Άλλο η Εκκλησία. άλλο η θρησκεία – δύο αντίθετα, ασύμπτωτα, ασυμβίβαστα δεδομένα, το καθένα προϋποθέτει ριζική και συνεπή άρνηση του άλλου…

… Η Εκκλησία είναι «κοινόν άθλημα» σχέσεων κοινωνίας: όπου η σχέση γίνεται εφαλτήριο ελευθερίας από το εγώ και η ύπαρξη ερωτική αυθυπέρβαση και αυτοπροσφορά…

… Αν σήμερα πια δεν γιορτάζουμε Χριστούγεννα αλλά ψιλοευχαριστιόμαστε αργία. Αν «επικρατούσα εν Ελλάδι θρησκεία.» είναι ο ευδαιμονιστικός μηδενισμός και καταναλωτισμός… για όλα αυτά η κυρίως αιτία είναι μία: Ότι οι επίσκοποι, στη συντριπτική τους πλειονότητα, είναι «αρχιερείς» θρησκείας, όχι πατέρες σώματος επισκοπικού - πουλάνε θρησκεία, ατομοκεντρική «σωτηρία», χρηστική ωφελιμότητα «κοινωνικού έργου»… Ομόφωνη μοιάζει μόνο η παραδοχή για το δραματικά χαμηλό επίπεδο των επισκόπων. Οι τρεις τελευταίοι αρχιεπίσκοποι αμάρτησαν «κατά συρροήν» στο θέμα αυτό, επέβαλαν κριτήρια εξωφρενικής ανεπάρκειας για το αξίωμα: Χάρη στα τυπικά τους και μόνο προσόντα, χωρίς άλλη κρίση και αξιολόγηση, όσοι πετυχαίνουν κατάλληλες «διασυνδέσεις» στο παρασκήνιο, άσχετα με την κατάρτισή τους, την κοινωνική τους καλλιέργεια, τον δείχτη νοημοσύνης τους, βρίσκονται ξαφνικά σε θρόνο, με στολή και διάσημα αυτοκρατορικά, σε μέγαρο επισκοπικό, με λιμουζίνα και οδηγό, οσφυοκάμπτες αυλικούς και να διαχειρίζονται κονδύλια όχι ευκαταφρόνητα…

ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ

Η γιορτή και οι ανέορτοι

Καθημερινή 27/12/2015

 

Η κρίση που συγκλονίζει την Εκκλησία της Ελλάδος και έχει επεκταθεί, για την ώρα, και στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων δεν είναι ασφαλώς κρίση προσώπων, όπως προσπαθούν πολλοί επίσκοποι και πολιτικοί να την παρουσιάσουν προκειμένου να την υποβαθμίσουν … Η κρίση είναι θεσμική, ηθική και πνευματική. Είναι τόσο βαθιά μάλιστα, που τίποτε από εδώ και πέρα δεν θα είναι για την Εκκλησία της Ελλάδος όπως πριν, κάθε επιστροφή στην προ της παρούσης κρίσεως κατάσταση είναι πλέον αδύνατη. Ποια θα είναι η νέα πραγματικότητα θα εξαρτηθεί από το πόσο η Εκκλησία θέλει και μπορεί να συζητήσει εις βάθος τα αίτια αυτής της δίχως προηγούμενο κρίσης και να πράξει ανάλογα…. Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία κυβερνιέται –διάβαζε: δυναστεύεται – από τους αρχιμανδρίτες, από αυτό το σώμα φιλόδοξων, αθεολόγητων, απαίδευτων, αυταρχικών και ψυχολογικά προβληματικών ίνα μη χείρον είπωμεν – ανθρώπου…. Να εκλέγονται επίσκοποι και από τις τάξεις των εγγάμων ιερέων. Η αγαμία των επισκόπων δεν ίσχυε ανέκαθεν στην Ανατολική Εκκλησία… νομοθετείται από τον Ιουστινιανό τον 6^ο αι., επικυρώνεται με τον ιβ΄ κανόνα οικονομίας της Πενθέκτης (691-692) … και είναι καιρός πλέον να αρθεί…. Οι αποφάσεις της συνόδου της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος (18-19 Φεβρουαρίου 2005) επιβεβαίωσαν για άλλη μια φορά ότι οι επίσκοποι είναι βαθιά νυχτωμένοι, ότι εθελοτυφλούν και υποκρίνονται. Ούτε είχα ούτε έχω καμιά ελπίδα ότι θα θελήσουν οι άνθρωποι αυτοί να απαλλάξουν την Εκκλησία από τον νοσηρό εναγκαλισμό του αρχιμανδριτισμού, είναι όλοι τους άλλωστε σαρξ εκ της σαρκός του αρχιμανδριτικού γένους…. Ό,τι κάνουν πάντως ας το κάνουν όσο απομένουν ακόμη Χριστιανοί στον τόπο μας.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ

Πρόεδρος Εθνικής Βιβλιοθήκης – Συγγραφέας

Καθημερινή 27/2/2005

 

… Η Ιεραρχία εν προκειμένω λειτούργησε κανονικά, σε πλήρη ταύτιση με τον εαυτό της, διότι δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας γραφειοκρατικός μηχανισμός, που το μόνο το οποίο τον ενδιαφέρει είναι η αναπαραγωγή του στην εξουσία…. Άλλωστε όσοι εκλέγονται δεν εκλέγονται ως ποιμένες, αλλά αποστέλλονται από την κεντρική εκκλησιαστική αρχή ως νομάρχες – ισόβιοι βέβαια και μισθοδοτούμενοι από άλλη αρχή, από το ελληνικό κράτος…. Και οι μεν μητροπολίτες και ο αρχιεπίσκοπος είναι αυτοί που είναι, το μόνο που τους νοιάζει είναι να κρατιούνται από την πατερίτσα τους μέχρι βαθυτάτου γήρατος… να πηγαίνουν στα πανηγύρια και τα ονομαστήρια ο ένας του άλλου, για να επιδεικνύουν τα νέα αποκτήματα της γκαρνταρόμπας τους. Μέσα στη γενική ανυποληψία… Τι μπορεί να τους κάνει αυτή η πτωματική ανυπόληπτη και απαξιωμένη στα μάτια του κόσμου Ιεραρχία; Στο τέλος τέλος μαθητές του Εσταυρωμένου δεν είναι; Κάθε μέρα η Εκκλησία τιμά τη μνήμη ενός μάρτυρα και αυτοί δεν δέχονται να χάσουν λίγο από τον μεσημεριανό τους ύπνο; …. Να καλέσουν τους σημερινούς ανθρώπους να ακολουθήσουν τον Χριστό, και να πράξουν ανάλογα, με κύριο στόχο να ζήσει επιτέλους η Εκκλησία στην εποχή μας… Δεν είναι δυνατόν επιτέλους κάποιοι θεομπαίχτες γραφειοκράτες να μας κάνουν να ντρεπόμαστε που είμαστε χριστιανοί!

ΣΤΑΥΡΟΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ – Ο φόβος του γραφειοκράτη

 

… Η Εκκλησία είναι πολύ πιο πέρα από τη θρησκεία, είναι τρόπος στάσης απέναντι στη ζωή, και σε αυτό καλεί όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από φύλο, χρώμα, φυλή και εθνικότητα. Ορθοδοξία δεν σημαίνει ελληνικότητα, αλλά γνήσιο τρόπο ζωής. Σε ποια σχέση βρίσκεται η παραπάνω απλή αλήθεια με τις βυζαντινού τύπου ,ορκωμοσίες βουλευτών, με ακολουθίες όπου διαβάζονται ευχές για τη διάσωση του έθνους (έθνος και Εκκλησία παραδοξως ταυτίζονται) από πάντα «εχθρόν και πολέμιον», με κουστωδίες σε περιφορές εικόνων, με τιμές «αρχηγού κράτους» (άκουσον άκουσον!), με εθνικιστικές εξάρσεις σε κηρύγματα Αρχιεπισκόπων, Επισκόπων, ιερέων και θεολόγων. Την ορθότερη απάντηση στο θέμα αυτό δίνει το αθάνατο κείμενο της προς Διόγνητον επιστολής (2^ος αι.) …. «Οι χριστιανοί δεν ξεχωρίζουν από τους άλλους ανθρώπους ούτε στην τόπο κατοικίας, ούτε στην ομιλία, ούτε στα έθιμα. Γιατί ούτε σε ιδιαίτερες πόλεις κατοικούν, ούτε καμιά ξεχωριστή διάλεκτο χρησιμοποιούν, ούτε ιδιόρρυθμα ζουν (…) Συμμετέχουν σε όλα σαν πολίτες και όμως υπομένουν τα πάντα σαν ξένοι. Κάθε ξένη χώρα είναι πατρίδα τους και κάθε πατρίδα τη θεωρούν ξένη χώρα»….

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΡΙΩΤΟΓΛΟΥ

Δρ Θεολογίας

Οι ρωγμές στο ορθόδοξο οικοδόμημα, Καθημερινή 27/2/2005

 

Tο σύνολο της Ιεραρχίας είχε επίγνωση από πολλά χρόνια, ότι υπάρχουν από το παρελθόν (αλλά και στη συνέχεια όλο και περισσότεροι χειροτονούνται νέοι) επίσκοποι, από τους οποίους αρκετοί μία και μοναδική αποστολή έχουν: εκβιαζόμενοι για τα κουσούρια των, να στηρίζουν τις άμετρες φιλοδοξίες εκείνων, που δεν δίστασαν να κινήσουν την πτέρναν ακόμη και εναντίον της εν δοκιμασίαις Μητέρας Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως… Ποια σχέση έχει ή ενδέχεται να έχει με την ταπεινή, όσο και μαρτυρική, πορεία του Ιησού προς τον δικό του Σταυρό, καθώς και προς τον Σταυρό κάθε πονεμένου ανθρώπου, ο ακόρεστος πόθος των εραστών του Μαμωνά;… Η αφετηρία αυτής της δυσσεβούς μετεξέλιξης της Εκκλησίας σ' εξωθεσμική πολιτική και οικονομική δύναμη βρίσκεται γύρω στους δεκαεπτά αιώνες πίσω, τότε που ο Ρωμαίος Αύγουστος Κωνσταντίνος Α' αξιοποίησε τον χριστιανισμό ως ιδεολογικό λάβαρο της δικής του μονοκρατορικής εξουσίας. Ο ξυπόλητος και εσταυρωμένος Ιησούς περιβλήθηκε στη βυζαντινή εικονογραφία την αστραφτερή στολή και τα σκήπτρα του αυτοκράτορα κι έτσι εικονογραφήθηκε πάνω στον δεσποτικό θρόνο. Κι αυτή η πλαστογραφία της αληθινής μορφής και του ήθους του ταπεινού Χριστού ανακυκλώνεται έκτοτε ως τις μέρες μας. Πώς, λοιπόν, να μην είναι ελκυστικός αυτός ο θρόνος για κάθε αδίστακτο εραστή της περιβολής των Μήδων σατραπών; … ποιος από μας τους νεοτέρους μπορεί να ελπίζει σε απήχηση, όταν η εκκλησιαστική υποκρισία τόσα εμπόδια υψώνει στη δική μας ανιδιοτελή ετοιμότητα για προσφορά;… Θυμάμαι τον Barth, ευφήμως γνωστό άλλοτε στη Δύση ως τον μεγαλύτερο θεολόγο του εικοστού αιώνα, που επέμενε πως ο κορμός του κλήρου έχει καταντήσει να είναι ο δεινότερος υβριστής του απρόσιτου και ακατάληπτου Θεού;

ΚΩΣΤΑΣ Ε. ΜΠΕΗΣ

Καθηγητής Νομικής Παν/μίου Αθηνών

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 10/2/2004

 

... Με την ανατολή του δεκάτου πέμπτου αιώνα, που θεωρείται ως ο αιώνας της Αναγέννησης η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία που κατέχει ολόκληρο τον χώρο της Δυτικής Ευρώπης, βρίσκεται σε τρομερή ηθική κάμψη. Στα σπλάχνα της μπήκαν και τα κατατρώγουν δυο θανάσιμοι εχθροί της: η κοσμική εξουσία και το πάθος του χρήματος. Για να δικαιωθεί η έκπτωσή της, το νόημα του Ευαγγελίου, παραχαράζεται και η εμπιστοσύνη στην ενεργό παντοδυναμία του Αγίου Πνεύματος μέσα στον κόσμο χάνεται. Οι Πάπες λαχταρούν να κυβερνούν τον κόσμο αυτό, να γεύονται την αμαρτωλή χαρά της εγκόσμιας εξουσίας… «Πρέπει στην εποχή που ζούμε – διακηρύττει ο πάπας Πίος ο Β΄ (1458-1463) – να είναι οι Ρωμαίοι Προντίφηκες πλούσιοι. Η λάμψη και ο πλούτος χρειάζονται πολύ σ’ εκείνον που κυβερνά»… Στα 1517 ο Λούθηρος κηρύττει την Μεταρρύθμιση… Αρνείται τον Ρωμαιοκαθολικισμό ολόκληρο, νομίζοντας πως αρνείται μόνο τις πτώσεις και τα σφάλματά του. Πιστεύει πως επιστρέφει στον αρχέγονο Χριστιανισμό, στις άμεσες, ζωηφόρες πηγές των πρώτων αιώνων. Ουσιαστικά όμως, απομακρύνεται. Γιατί η Μεταρρύθμιση είναι ακριβώς ένας από τους μεγάλους καρπούς του πνεύματος της Αναγέννησης… Τι κάνει τη ζωή του χριστιανού δυσκολώτερη σήμερα απ΄ όσο σε άλλες εποχές που πέρασαν;… Πρώτα-πρώτα, αυτή η ίδια η εποχή μας… Είναι μια εποχή αδειανή… Η δοκιμασία των χριστιανών είναι τρομερή…. Εισπνέουν τα δηλητήριά της, υποφέρουν από την ασφυξία της, βασανίζονται από την παρατεινόμενη ανισορροπία της. Ζουν μέσα στον κόσμο αυτό αλλά δεν πρέπει να του ανήκουν…. Η ασυνέπεια των σημερινών χριστιανών, κι επομένως, η ανυπαρξία της μαρτυρίας τους στον αιώνα μας, ανιχνεύεται από το κύριο πρωταρχικό χρέος: την Αγάπη. Αφού η ουσία του Θεού είναι η Αγάπη, χριστιανοί διχασμένοι, εκκλησίες και ενορίες σε διαμάχη, χριστιανικές ομάδες που αλληλοϋποβλέπονται και αλληλοσυκοφαντούνται με μαεστρία, αληθινά σατανική, είναι η βοώσα άρση της αγάπης, η άρνηση του Θεού. Η Ιστορία του Χριστιανισμού, πρέπει να τ’ομολογήσουμε είναι αυλακωμένη από έριδες και τρομερές, μακροχρόνιες διαμάχες. Πέφτει, σωριάζεται λ.χ. η μεγαλύτερη και πλέον αμιγής χριστιανική δύναμη του κόσμου, το Βυζάντιο, και πέφτει εξαιτίας των χριστιανών της Δύσης που το καταρήμαξαν με τις περιλάλητες σταυροφορίες τους…. Πέφτει κι ατυχεί ο εν Χριστώ αδελφός σου, κι εσύ, πίσω από μια διάφανη μάσκα θλίψης, δεν μπορείς να κρύψεις την ανακούφισή σου. Έτσι οικοδομείται η πνευματική ζωή; Έτσι κατατίθεται η μαρτυρία της αγάπης, που είναι αυτούσια η μαρτυρία του Ιησού, η μαρτυρία της Εκκλησίας, η έσχατη δοκιμασία του εσωτερικού μας κόσμου;… Αλλά οι απροκατάληπτοι κριτές των σημερινών χριστιανών … Κατηγορούν τους χριστιανούς για μιαν εφάμαρτη απάθεια και για μια συνείδηση καλοβολεμένου ανθρώπου. Οι περισσότεροι χριστιανοί δεν έχουν ακόμη πάρει μυρουδιά πως περνούμε μιαν εποχή μοναδικής πνευματικής κρίσης… Μ΄αυτούς τους «χριστιανούς», ο Χριστιανισμός παραμένει αμάρτυρος στον αιώνα μας. Με τέτοια μέλη της Εκκλησίας του Χριστού που καλύπτουν την κακότητα και την μοχθηρία τους με μιαν ευσεβοφάνεια εξοργιστική, ο Χριστιανισμός κηλιδώνεται και διασύρεται…

ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΙΡΟΠΟΥΛΟΣ

Συγγραφέας-δοκιμιογράφος

Αυτοψία της εποχής (Αθήνα 1966)

 

…βλέπεις, ότι η πραγματικότης της μετέπειτα χριστιανοσύνης έχει με τας «Πράξεις των Αποστόλων» ον λόγον ακριβώς έχει η νύκτα με την ημέρα… Η σημερινή πραγματικότης όμως έχει την βάσιν της εις την πραγματικότητα των περασμένων αιώνων. Δηλαδή έγινε μία παρέκκλισις από τον δρόμο που εχάραξε ο Χριστός. Εις το όνομα του Χριστού εκηρύχθη κάτι που είναι άρνησις του Χριστού. Πολλές φορές το έχω πη: Εάν αφαιρέσετε τους τρεις αιώνες των διωγμών, ο Χριστιανισμός επί δέκα εξ αιώνες εκυβέρνησε. Όταν δε αφαιρέσετε και τον τελευταίον αιώνα, γίνονται δέκα πέντε αιώνες. Επί δέκα πέντε, λοιπόν, αιώνες ο Χριστιανισμός εκυβέρνησε ως απόλυτος μονάρχης τους ανθρώπους και τας συνειδήσεις. Αρκετή προθεσμία νομίζω ήταν δια να φέρη κάποιο αποτέλεσμα, και δεν έφερε κανένα αποτέλεσμα! Το μόνο αποτέλεσμα που τώρα βλέπομε είναι μία κατάπτωσις του πολιτισμού μας, η οποία όλο και εκδηλούται περισσότερο εν πάση συνεπεία…. Επί δέκα εννέα αιώνας ο Χριστιανισμός επέμεινε να είναι άλας μωρανθέν! … Καθ΄ ην εποχήν η δουλεία υπήρχε όπως υπήρχε, οι χριστιανοί εσφάζοντο δια λόγους ερίδων περί το θέμα των δυο φύσεων του Κυρίου, περί ομφαλοσκοπήσεων και περί εικονογραφιών!... Εις αυτό ας προστεθή η απασχόλησις με δογματικά τα οποία είναι αφαντάστως ξεκάρφωτα, η απασχόλησις με ασκητισμούς υποκριτικούς και η πλήρης αγνόησις του θέματος της σχέσεως των φύλων κατά τρόπον ο οποίος ήτο αυτό τούτο η υποκρισία… Η σημερινή κατάστασις είναι αποκαρδιωτική. Είναι θλιβερόν το να διαβάζωμε τας Πράξεις των Αποστόλων, διότι εκεί βλέπομεν έναν Χριστιανισμόν, ο οποίος δεν έχει καμμίαν ομοιότητα με τον σημερινόν Χριστιανισμόν ως πραγματικότητα, διότι αυτά που λένε αι Πράξεις των Αποστόλων ήσαν πραγματικότης.

ΤΣΙΡΙΝΤΑΝΗΣ Ν.

Καθηγητής Νομικής Παν/μίου Αθηνών

Η πίστις ως βίωμα, Τομ. 1^ος

 

(…) Στα κεφ. 14 – 18 αλλά και στο 13 της Αποκάλυψης είναι διάχυτη η ενότητα ουρανού και γης. Θεός, Ουρανός, προσευχή, λειτουργία και όλα τα φοβερά και τρομερά που διαδραματίζονται εκεί συνιστούν μιαν ενότητα. Η πλατωνική αντίληψη για δύο κόσμους, τον παρόντα και τον άλλο που πέρασε στις Εκκλησίες και στη θεολογία τους, διέσπασε δύο αξεχώριστα πράγματα, δίχασε το πρόσωπο του ανθρώπου και τη ζωή του και συχνά μπόρεσε έτσι να τον καταστήσει εύκολο θύμα μιας άρχουσας ιδεολογίας στη διάθεση των πάσης φύσεως τυράννων, Αυτών που επιδιώκουν πάντοτε να καθηλώσουν την Εκκλησία και τους πιστούς στο περιθώριο της ιστορίας, για να έχουν οι ίδιοι την ευχέρεια να αλωνίζουν ασύδοτα στα εγκόσμια.

Στην ίδια λογική εντάσσεται η εξώθηση της Εκκλησίας στον πειρασμό να ασκήσει εκείνη την κοσμική εξουσία. Σε κάθε περίπτωση οι Εκκλησίες μας, υπέκυψαν κατά μεγάλες περιόδους και βέβαια το κάνουν ακόμα και σήμερα, στον πειρασμό να είναι ο κύριος ιδεολογικός μηχανισμός μιας πάντοτε άρχουσας τάξης. Δυστυχώς για αιώνες, ο ιεροεξεταστής, ο μέγας και οι ελάσσονες, στάθηκαν πολλές φορές φευ, οι μόνοι προς τα έξω εκπρόσωποι των Εκκλησιών! 

(…) Και είναι τρομαχτική η αποστροφή του μεγάλου ιεροεξεταστή προς τον Ιησού, τελικά η δική μας δυστυχώς αποστροφή:

«Διορθώσαμε το έργο σου και πάντως όσο πολύ κι αν κόστισε τούτη η διόρθωση, την αποτελειώσαμε εν ονόματί Σου»

Ιδού, λοιπόν, το μεγαλύτερο σκάνδαλο της ιστορίας, διορθώσαμε (!) το έργο Του. Και αυτό το κάναμε στο όνομά Του! Τίποτα το περίεργο, τα μεγαλύτερα εγκλήματα τα διαπράξαμε στο όνομά Του.

Στέλιος Παπαθεμελής
πρώην υπουργός
Ορθοδοξία και Πολιτική σελ. 14
(εκδόσεις Ρέκος)

 

«Οι Εβραίοι ήταν δεμένοι με τον νόμο, που γι’ αυτούς ήταν μία αλυσίδα που τους έδενε… Είχαν την παράδοση των πρεσβυτέρων που έντεχνα τη χρησιμοποιούσαν για να αποφεύγουν ιερές υποχρεώσεις. Η διαφορά της εποχής εκείνης από τη σημερινή είναι ότι εμείς είμαστε δεμένοι με δύο αλυσίδες αντί της μίας που είχαν οι Εβραίοι. Και η πρώτη είναι ο τύπος… στη σημερινή χριστιανοσύνη καταντήσαμε με την τήρηση του τύπου, να κατασιγάσουμε τη συνείδησή μας σε ό,τι αφορά “τα βαρύτερα του νόμου” και ιδίως την αγάπη. Διότι, αν επρόκειτο να έρθει ο Χριστός να κηρύξει την αγάπη και έπειτα οι γενεές να αντικαταστήσουν τον Μωσαϊκό νόμο με άλλης μορφής τύπους, διερωτάται κανείς τότε, αν άξιζε να έρθει ο Χριστός. Η δεύτερη αλυσίδα είναι τα δόγματα. Ο Χριστός δεν κήρυξε δόγματα, κήρυξε αγάπη. Οι αιώνες άφησαν την αγάπη και μετέβαλαν τη διδασκαλία του Χριστού σε δόγματα. Έτσι κατάντησε να μην έχει σημασία τι ζωή κάνεις, αρκεί να ομολογείς τα δόγματα και μάλιστα ανεξάρτητα του αν τα πιστεύεις ή όχι…»

ΤΣΙΡΙΝΤΑΝΗΣ Ν.

Η πίστις ως βίωμα

 

… Ο Χριστιανισμός δεν είνε απλώς θρησκεία ^. είνε θρησκεία μόνον εις μίαν πτυχήν του…οι Χριστιανοί υποκύψαντες ίσως εις μίαν αφανή αδυναμίαν, εξηπατήθησαν, όταν συνησπίσθησαν με τα εγκόσμια κράτη και μάλιστα με το Βυζάντιον. Το Βυζάντιον εδραιωθέν με την σύμπραξιν των Χριστιανών υποκατέστησεν εν συνεχεία τον Χριστιανισμόν ως πίστιν και εκκλησίαν και βασιλείαν και ζωήν και σχολήν, και τον περιώρισε μόνον εις την πτυχήν της θρησκείας. Αυτό είνε το πρώτον στάδιον της δολιοφθοράς που διενήργησε το Βυζάντιον εις βάρος της βασιλείας του Χριστού εις διάστημα ενός αιώνος, από του 313 μέχρι του 407… Κατά δε το δεύτερον και μακροχρονιώτερον διάστημα από του Ε΄ μέχρι του ΙΕ΄ αιώνος διενήργησε και άλλην δολιοφθοράν χειροτέραν της πρώτης… Και ενώ θρησκεία εντός του Χριστιανισμού είτε η αγνή ζωή και η ελεημοσύνη υφ΄ όλας τας μορφάς που εμβολίασαν την πρώην άδικον και σαρκόδουλον ζωήν των ανθρώπων, το Βυζάντιον αυτά μεν τα πνευματικά στοιχεία της θρησκείας τα υπέσκαψεν, αντ΄ αυτών δε κατεσκεύασεν υπαλληλικόν σώμα… στολάς επισήμους, αρχιτεκτονικούς ρυθμούς, καλάς τέχνας, διοικητικόν δίκαιον, τοπικά και λαϊκά έθιμα, πανηγύρεις, λογοτεχνίαν, και ό,τι άλλο δεν έχει την δύναμιν της πίστεως, ούτε την αξίαν της αγνότητος και της ελεημοσύνης. Εννοείται ότι τα άλλα κράτη εξετράπησαν πολύ περισσότερον του Βυζαντίου… Αλλά το Βυζάντιον έπαιξε τον ρόλον του πρώτου αποπλανητού… Και οι μεν φαρισαίοι ορίζουν ως περιεχόμενον αυτής της θρησκείας, ό,τι κατεσκεύασε το Βυζάντιον, «τας παραδόσεις και τα εντάλματα των πρεσβυτέρων… Ο Χριστιανισμός είνε πνευματική βασιλεία, πληροί όλας τας πτυχάς της ανθρωπίνης υπάρξεως και έχει την απαίτησιν να κυβερνά παντού. Είνε σύστημα ολοκληρωτικόν μάλιστα. Μόνον που δεν επιβάλλεται δια της βίας αλλ΄ άκρως προαιρετικώς. Προαιρετικώς όμως υπό τον όρον ότι θα καταλάβη το παν και θα κυριαρχήση εις όλον το είναι μας… Ο Χριστιανισμός μόνος ευρίσκεται υπεράνω πάσης ιστορικής εξελίξεως, διότι δεν είνε θρησκεία, αλλά βασιλεία και πίστις και ζωή, οικονομηθείσα προ αιώνων υπό του Θεού και υπό του Υιού αυτού θεμελιωθείσα και συντηρουμένη.

ΚΩΝ/ΝΟΣ ΣΙΑΜΑΚΗΣ

Δρ Θεολογίας

Μελέτες, τεύχος 10^ο

 

Μεγάλη ευθύνη ωστόσο, φέρουν οι θρησκευτικοί ταγοί μας, οι οποίοι ανταποκρίθηκαν στο δέλεαρ των τριάκοντα αργυρίων και παραχώρησαν, εμπιστεύθηκαν και ανέθεσαν τα αποστολικά καθήκοντά τους έναντι του ορθοδόξου ποιμνίου τους στα χέρια της πολιτικής εξουσίας… ο κινητήριος μοχλός της αποστολής τους είναι ο ζωντανός λόγος, η κατήχηση, η μετάδοση των αξιών και των ευεργετικών για τον άνθρωπο ευαγγελικών διδαχών… Ωστόσο έκαναν ότι ήταν δυνατόν να μην ανταποκριθούν στην αποστολή που τους ανετέθη εκ του ουρανού. Η κατήχηση πλέον δεν αποτελεί προτεραιότητα για την συντριπτική πλειονότητα των θρησκευτικών μας ταγών. Προτιμούν να αναλώνονται στα της διοίκησης και να καλλιεργούν με κάθε μέσο την αυλοκολακεία και το φαρισαϊσμό. Η αδιαφορία τους για τις θεολογικές σπουδές και την πνευματική προκοπή του χριστεπωνύμου ποιμνίου έδωσε την ευκαιρία στους επιτήδειους να μετατρέψουν την Εκκλησία από χώρο σωτηρίας σε ένα κοινό ανούσιο ενίοτε φιλανθρωπικό σύλλογο, ο οποίος εξαρτάται από τον οβολό και την συνδρομή των πιστών και της πολιτικής εξουσίας για να σταθεί… Προώθησαν την τυπολατρία που προκαλεί η ημιμάθεια και οι υπέρμετρες φιλοδοξίες τους επίδειξης μιας εκκοσμικευμένης εξουσίας. Τάσσονται αναφανδόν υπέρ του νοσηρού οικουμενισμού και ασυνείδητα - έτσι τουλάχιστον θέλουμε να πιστεύουμε – υποστηρίζουν την καθιέρωση της πανθρησκείας βεβηλώνοντας δια του τρόπου αυτού την αλήθεια…

ΣΤΥΛΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

Δεκέμβριος 2014, αρ.φυλ. 182

 

Οι πιστοί έχουν πολλάκις διαπιστώσει και διαπιστώνουν σχεδόν καθημερινά την παραχάραξη της Ορθοδόξου πίστεώς μας και την ηθική πτώση του Ιερατείου της Εκκλησίας μας και νομίζουν ότι απαλλάσσονται της μεγάλης τους ευθύνης, με το δικαιολογητικό, ότι το κακό αυτό είναι οργανωμένο και δεν είναι δυνατόν να καταπολεμηθεί, και έτσι θεωρούν ότι αν κάνουν χρήση των κυριαρχικών του δικαιωμάτων, θα προκαλέσουν βλάβη στην Εκκλησία και σκανδαλισμό. Δεν είναι τούτο αλήθεια….

Πρεσβύτερος ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΚΟΛΛΑΣ

Ορθόδοξος Θεολόγος

Νέοι άνθρωποι, 18/12/2015

 

… Ο Μεσογαίας είναι μισθωτός, ούτε αυτό μπορεί να το αρνηθεί. Όπως επίσης, δεν μπορεί να αρνηθεί ότι η Εκκλησία της Ελλάδος είναι κρατική υπηρεσία (Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου) και ισχύουν για όλους τους δεσποτάδες – δημοσίους υπαλλήλους αυτά που είπε ο Χριστός, τα οποία γνωρίζουν και δεν τα εφαρμόζουν, διότι είναι αθεόφοβοι!... Οι δεσποτάδες, μέχρις ΕΝΟΣ είναι αυτο-αχρηστευμένοι, γιατί έδωσαν εθελοντικά τα χέρια και τους πέρασε ο Καίσαρας, που στάζει αίμα, τις χειροπέδες της δημοσιοϋπαλληλικής ιδιότητας…

ΓΡΑΒΡΙΗΛ ΛΑΜΨΙΔΗΣ

Δημοσιογράφος

Νέοι άνθρωποι, 18/12/2015

 

…Το μεν κράτος για λόγους ιστορικούς δεν αποκόπηκε από την Ορθοδοξία, δεν προχώρησε στην πλήρη αυτονομία του, δεν διαχώρισε τις εξουσίες και τις ευθύνες του, και η Εκκλησία για λόγους συμφεροντολογικούς δέχθηκε την υποταγή της και την συγκυβέρνηση, με αποτέλεσμα προοδευτικά να γίνει υποτελής στο κράτος! Όμως η κοινωνία με την ραγδαία εξέλιξή της την άφησε πίσω και στο περιθώριο για να ζει στον κόσμο της, ξεκομμένη από το λαό και τα προβλήματά του… Παρά τον σε πολλούς τομείς εκσυγχρονισμό της και το έργο που επιτελεί, η Εκκλησία δεν μπόρεσε να ξεφύγει μπροστά και να καθοδηγεί την κοινωνία, αλλά με την πάροδο του χρόνου και σύμφωνα με τα δεσμά που έβαλε η αντιβασιλεία των βαυαρών, κατέληξε σήμερα να είναι μια κρατική δημόσια υπηρεσία και οι κληρικοί δημόσιοι υπάλληλοι που προσκυνούν στον Καίσαρα παρά στο Θεό…. Έτσι φτάσαμε σήμερα στο σημείο να χαρακτηρίζεται η Εκκλησία από τις κυβερνήσεις και γενικώς από την ποικίλη κοσμική εξουσία ως η Εκκλησία του αγαπάτε αλλήλους και να επιτιμάται ο οποιοσδήποτε εκπρόσωπος της ή πιστός, αν εμμένει και στις άλλες εντολές του Χριστού και στη διδασκαλία του…

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

Δημοσιογράφος

Ελεύθερη ώρα, 18/12/2015

 

… Η σχέση Χριστιανισμού και Ελληνισμού υπήρξε από την αρχή διαλεκτική…. Θα μπορούσε, πράγματι, να γίνει λόγος περί «αντιθέσεως». Όταν ο Χριστιανισμός μετά από τέσσερες αιώνες σκληρών διωγμών του αναγνωρίστηκε και αργότερα υποστηρίχτηκε από την κοσμική εξουσία, το κράτος χρησιμοποίησε το ξίφος του κατά του ειδωλολατρικού ελληνισμού (Μ. Θεοδόσιος)…. οι πατέρες της Εκκλησίας κατόρθωσαν με μία πρωτοφανή δημιουργικότητα να κάνουν τον αρχαίο ελληνισμό να σκέπτεται χριστιανικά χωρίς να χάσει τον ελληνικό του χαρακτήρα… Στην πραγματικότητα από τον δ΄ αιώνα μ.Χ. και εξής ένας μόνον ελληνισμός υπήρχε: ο εκχριστιανισμένος ελληνισμός… Ο εκχριστιανισμένος πια ελληνισμός δεν είναι άλλος από αυτό που ονομάστηκε «Ορθοδοξία». Η Ορθοδοξία είναι, όπως τονίζει ο Φλωρόβσκη στην ουσία της ελληνική: βάση της είναι ο εκχριστιανισμένος από τους Πατέρες ελληνισμός. Αλλά γι΄ αυτό ακριβώς και δεν συμβιβάζεται με καμιάς μορφής εθνικισμό. Από τότε που ο εθνικισμός διέσπασε την Ορθοδοξία – τον ιθ΄ κυρίως αιώνα – ζούμε οι Ορθόδοξοι σε μία τραγική σύγχυση. Η Ορθοδοξία κινδυνεύει να χάσει την ενότητα και την οικουμενικότητά της, και τούτο γιατί έχει λησμονήσει ότι βάση της είναι ο ελληνισμός των Πατέρων, ο οποίος είναι στη φύση του οικουμενικός….

ΙΩΑΝΝΗΣ ΖΗΖΙΟΥΛΑΣ

Ελληνισμός & Χριστιανισμός

Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήνα 2004

 

Είναι πάντα καλό για την εκκλησία να της θυμίζει ο Θεός ότι αυτός ο «κόσμος», κι αν ακόμη αυτοαποκαλείται Χριστιανικός, βρίσκεται στην πραγματικότητα σε ασυμφωνία με το Ευαγγέλιο του Χριστού, και ότι μετά απ΄ όλα αυτά η «κρίση» και η ένταση που δημιουργούνται είναι ο μόνος «κανονικός» τρόπος των σχέσεων της Εκκλησίας, με τον κόσμο, με κάθε κόσμο. Αυτό λοιπόν που με ανησυχεί είναι η απουσία μιας τέτοιας έντασης από τη σημερινή Ορθόδοξη συνείδηση, η φαινομενική μας ανικανότητα να αντιληφθούμε το πραγματικό νόημα της κρίσης, να τη δούμε κατάματα και να βρούμε τρόπους να την αντιμετωπίσουμε… Τι γίνεται με το ορθόδοξο «καθίδρυμα», - το ιεραρχικό, το εκκλησιαστικό, το θεολογικό; Εδώ ακριβώς, για το λόγο πως δεν αναφερόμαστε στην παρέκκλιση της μιας κάποιας μικρής ομάδας αλλά στην ίδια την Εκκλησία, μου φαίνεται πως η κατάσταση είναι ακόμη πιο σοβαρή… Αυτό που απουσιάζει από δω δεν είναι μόνο μια νηφαλιότερη εκτίμηση των ίδιων των γεγονότων^. λείπει επίσης, επί παραδείγματι, η ομολογία πως η επιβίωση της Εκκλησίας ξεπληρώνεται με την άνευ προηγουμένου παράδοσή της στο κράτος, την απαίσια δουλοπρέπεια της ηγεσίας της, και τον σχεδόν ολοκληρωτικό έλεγχο της ζωής της από την KGB και τα πολλά ισοδύναμά της… Η ανικανότητα της σημερινής ορθόδοξης συνείδησης να κατανοήσει το παρελθόν, είναι η βασική σύγχυση πάνω στο αληθινό περιεχόμενο και σημασία της «κληρονομιάς» μας, της ίδιας της Παράδοσής μας. Αν η Ορθόδοξη εκκλησία φαίνεται ανήμπορη να διακρίνει τη ριζικά νέα κατάσταση μέσα στην οποία ζει, αν έχει άγνοια για τον νέο περιβάλλοντα κόσμο και την πρόκλησή του, είναι επειδή η ίδια συνεχίζει να ζει σ΄έναν «κόσμο» που αν και δεν υπάρχει πλέον σχηματίζει όμως και καθορίζει την ορθόδοξη συνείδηση… Κάτι πρέπει να πηγαίνει στραβά στη θεολογία. Τι είναι αυτό; Πιστεύω ότι βρίσκεται στην αποτυχία της να αποκαλύψει το αληθινό νόημα και τη δύναμη, τη σωστική και μεταμορφωτική δύναμη της γνήσιας Ορθόδοξης παράδοσης στα όρια της σημερινής κατάστασης…

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΜΕΜΑΝ

Καθηγητής Θεολογίας στον Αγ. Βλαδίμηρο

Η αποστολή της Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο»

(Ακρίτας 1993)σελ.16-25

 

Υποτίθεται ότι… οι λειτουργοί του Χριστού δεν κηρύσσουν τας ιδικάς των απόψεις, τουλάχιστον από τον άμβωνα. Οι ιερείς χειροτονούνται ακριβώς δια να διδάσκουν τον Λόγον του Θεού. Τους εδόθησαν ωρισμένοι πάγιοι όροι προς αναφοράν, δηλαδή το Ευαγγέλιον του Ιησού Χριστού, και περιορίζονται εις αυτό το μοναδικόν και αιώνιον μήνυμα. Προσδοκάται από αυτούς η διάδοσις και διατήρησις της «πίστεως που παρεδόθη εις τους αγίους»…. Πρέπει να είναι κανείς βέβαιος ότι κηρύσσει το ίδιον Ευαγγέλιον, που μας παρεδόθη, και ότι δεν εισάγει νέον ιδικόν του ευαγγέλιον. Δεν είναι εύκολον να προσαρμοσθή και να διαμορφωθή ο Λόγος του Θεού εις τα παροδικά ήθη και τας απόψεις μιας οιασδήποτε εποχής, περιλαμβανομένης και της ιδικής μας. Δυστυχώς υπάρχει συχνά η τάσις να μετρώμεν τον Λόγον του Θεού με το ιδικόν μας ανάστημα, αντί να ελέγχωμεν τας ιδέας μας με το ανάστημα του Χριστού. Αλλά και αι «σύγχροναι ιδέαι» επίσης υπόκεινται εις την κρίσιν του Λόγου του Θεού… Αλλά εις αυτό ακριβώς το σημείον αρχίζουν αι κυριώτεραι δυσχέρειαι. Οι περισσότεροι από ημάς έχουν απωλέσει την ακεραιότητα του βιβλικού φρονήματος, μολονότι διατηρούμεν μερικά δείγματα βιβλικής φρασεολογίας… Κανείς δεν ημπορεί να λάβει το Ευαγγέλιον παρά μόνον εάν μετανοήση…. δηλαδή βαθείαν αλλαγήν της διανοητικής και συναισθηματικής συμπεριφοράς, ολοκληρωτικήν ανανέωσιν του εαυτού μας… Σήμερον ζώμεν εις εποχήν διανοητικού χάους και αποσυνθέσεως… Πιθανόν το μόνον φως εις το διανοητικόν σκότος της απέλπιδος εποχής μας είναι ακριβώς αυτή «η πίστις, που παρεδόθη εις τους αγίους», όσον απηρχαιωμένη και αν φαίνεται η γλώσσα της πρώτης Εκκλησίας κρινομένη με τα εφήμερα μέτρα μας…..

ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΦΛΟΡΟΦΣΚΥ

ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ, ΕΚΚΛΗΣΙΑ, ΠΑΡΑΔΟΣΙΣ

(Θεσσαλονίκη, Π. Πουρναράς 2003)

 

Η επίδραση της αρχαίας Ελληνικής θρησκείας πάνω στη Χριστιανική, καθώς έχει αποδειχθεί από τόσους ειδικούς ερευνητές και μελετητές της αρχαίας Ελληνικής θρησκείας, όπως ο Θαδδαίος Ζιελίνσκι και ο Μαρτίνος Π. Νίλσον, εμφανίζεται σε κάθε επικρατούσα πτυχή του Χριστιανισμού ^. τη δογματική του, την ηθική και τη λατρεία. Όχι αδικαιολόγητα ο Χριστιανισμός περιγράφηκε πολύ συγκρητικός. Ενώ η Χριστιανική θεολογία, φιλοσοφία και ηθική έχουν επηρεασθεί έντονα από τον Πλατωνισμό και το Στωϊκισμό, πολύς Αριστοτελισμός βρίσκεται πίσω από τη Χριστιανική διαλεκτική, τους ορισμούς και τις πεποιθήσεις, τις θεολογικές και τις δογματικές διατυπώσεις.

Στο λαϊκό επίπεδο πολλές θρησκευτικές δοξασίες αρχαίας ελληνικής προέλευσης επέζησαν στον Ελληνικό κόσμο. Αρχαία ελληνικά θρησκευτικά στοιχεία εμφανίστηκαν στην πρώτη Χριστιανική θρησκευτικότητα σε ένα αριθμό τύπων, που περιλαμβάνει ευσέβεια, πρόληψη, δαιμονολογία και τελετουργία. Πολύ σωστά παρατηρήθηκε ότι «όταν ο Χριστιανισμός υιοθέτησε την ειδωλολατρική βασιλική, οικειοποιήθηκε πολλά από τα εξαρτήματα και τις εφαρμογές της».

Η επιβίωση των ελληνικών θρησκευτικών παραδόσεων στη Χριστιανική θρησκευτικότητα επιβεβαιώνεται από πολλούς Εκκλησιαστικούς κανόνες, ερμηνευτικά σχόλια στους κανόνες, λειτουργικές τελετές και προσευχές, βίους αγίων, και άλλες πηγές, περιλαμβανομένων και ιστορικών περιγραφών. Είναι βέβαιο ότι έγιναν επίμονες προσπάθειες να ξεριζωθούν παραμένοντα στοιχεία της αρχαίας Ελληνικής θρησκείας, αλλά χωρίς επιτυχία. Πολλά από αυτά έχουν παραμείνει μέχρι σήμερα. Ο μεγάλος αριθμός των θρησκευτικών τελετών, προσευχών, εξορκισμών και ευλογιών της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αποδεικνύει ότι στην εξέλιξή της η Εκκλησία καθαγίασε το σύνολο της ζωής, νου και σώμα, λογική και αισθήσεις, συναισθήματα και οτιδήποτε συνιστά την ανθρώπινη ζωή…. Η ελληνική θρησκεία και φιλοσοφία δεν εξαφανίστηκαν εξ ολοκλήρου από τη συνείδηση του εκχριστιανισθέντος κόσμου. Διείσδυσαν σ΄αυτόν, ζουν σ΄αυτόν μέχρι σήμερα, και θα ζουν τόσο χρόνο όσο θα ζει ο ίδιος ο Χριστιανισμός»…

…Ασφαλώς υπήρχε εχθρότητα προς την Ελληνική σκέψη, τις θρησκευτικές εφαρμογές και την κληρονομιά της αρχαιότητας. Αλλά τελικά επεκράτησαν η εξελληνισθείσα Χριστιανική θεολογία και η σύνθεση που επιτεύχθηκε από τους μεγάλους Πατέρες….

Έτσι ο Χριστιανισμός και ο Ελληνισμός αγκαλιάστηκαν σε μια αρμονική πίστη και παιδεία, πλουτίζοντας και σώζοντας ο ένας τον άλλο, για την αιωνιότητα. Η σημερινή Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία περιλαμβάνει το λαό που επιβεβαιώνει την ένωση μεταξύ του σαρκωθέντος Λόγου και του Ελληνισμού….

… Η Ελληνική φιλοσοφική σκέψη και ορολογία χρησιμοποιήθηκαν ευρέως στον ορισμό των Χριστιανικών δογμάτων. Ακόμη και Δυτικοί Εκκλησιαστικοί Πατέρες, όπως ο Ιερώνυμος, ο Αμβρόσιος και ο Αυγουστίνος, οι οποίοι έγραψαν στη Λατινική γλώσσα, αποκαλύπτουν την επίδραση της Ελληνικής σκέψης στα συγγράμματά τους…. Δεν είναι αβάσιμη η θεωρία ότι ο Χριστιανισμός είναι Ελληνικός όχι μόνο στη μορφή αλλά και στο περιεχόμενο…. Ο μακαρίτης Ρωσσοαμερικανός θεολόγος Γεώργιος Φλορόφσκυ παρατηρεί ότι: «Ο Ελληνισμός έχει αποτυπώσει τον αιώνιο χαρακτήρα του πάνω στην Εκκλησία. Έχει γίνει το αχώριστο μέρος της αληθινής ύπαρξής της και έτσι κάθε Χριστιανός είναι σε κάποιο βαθμό Έλληνας. Ο Ελληνισμός δεν είναι απλώς μια φάση στην ιστορία του Χριστιανισμού, αλλά ακρογωνιαίος λίθος στη ζωή του… Δεν υπάρχει Καθολική Χριστιανική Θεολογία εκτός του Ελληνισμού»….Το ελληνικό πνεύμα και παιδεία είναι μόνιμα ενωμένα με τη Χριστιανική πίστη και κανένα δεν μπορεί να χωρισθεί από το άλλο χωρίς να παραμορφωθεί το ίδιο…. Σαν σύνολο, όμως, οι Πατέρες και συγγραφείς της Ελληνικής Εκκλησίας δεν αναζήτησαν ουσία και περιεχόμενο στην αρχαία Ελληνική σκέψη, γιατί αυτά τα κατείχαν στην ιερή τους αποκάλυψη. Αναζήτησαν να δανεισθούν μεθοδολογίες, τεχνικά μέσα, ορολογία και λογικές ή γραμματικές δομές με σκοπό να ανεγείρουν το χριστιανικό οικοδόμημα της θεολογίας, του δόγματος και της σκέψεως. Πλην όμως στη γιγαντιαία αυτή προσπάθεια οι Πατέρες δεν έμειναν ανεπηρέαστοι και από τη σκέψη των αρχαίων Ελλήνων….

Παρόμοια ο Ορθόδοξος Χριστιανισμός υποτάχτηκε πολλές φορές στην πολιτική εξουσία και συχνά το κράτος, είτε στη Βυζαντινή εποχή είτε στην «Αγία Ρωσία», τη Ρουμανία ή την Ελλάδα, έχει εξασκήσει τεράστια επίδραση πάνω στην Εκκλησία….

…Ο ασκητισμός και ο αυτοπεριορισμός σαν ιδανικά αγιότητας και ο διακαής πόθος για σωτηρία και θέωση, υιοθετήθηκαν από τον πρώτο Χριστιανισμό από Ελληνικές θρησκευτικές ή φιλοσοφικές εφαρμογές, από Ορφικές, Πυθαγόρειες, Στωϊκές και Ερμητικές διδασκαλίες και πρακτικές εφαρμογές.

 

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Ι. ΚΩΝΣΤΑΝΤΕΛΟΣ

Καθηγητής Πανεπιστημίου

Για να νιώσουμε την ελληνική ορθόδοξη εκκλησία

(Θεσσαλονίκη 1989) σελ. 34-105

 

Στην εποχή μας οι άνθρωποι της Εκκλησίας αντιμετωπίζουν τον πειρασμό να μετατρέπωνται σε κοινωνικούς παράγοντες, να χρησιμοποιούν τρόπους και μεθόδους μιας ανθρωποκεντρικής κοινωνίας, προκειμένου να αποκτούν δόξα, χρήμα, επικοινωνία, προβολή. Αυτό στην ουσία είναι ο τρίτος πειρασμός που αντιμετώπισε ο Χριστός στην έρημο, σύμφωνα με τον οποίο ο διάβολος του έδειξε όλες τις βασιλείες του κόσμου και την δόξα τους και ζήτησε, προκειμένου να Του τις δώση, να τον προσκυνήση. Ο Χριστός απέρριψε αυτόν τον πειρασμό… και μας υπέδειξε τον τρόπο που και εμείς θα αντιμετωπίσουμε αυτόν τον τρίτο πειρασμό….

Δεν μπορώ να κατανοήσω την ενασχόληση μερικών Κληρικών με τον «πυρετό» των εξωτερικών δραστηριοτήτων και την αγωνία της καθόδου ή ανόδου της δημοτικότητάς τους, που συνδέεται πολλές φορές με την έκπτωση της διακονίας μας, προκειμένου να αυξηθούν τα ποσοστά δημοτικότητας. Δεν μπορώ να φαντασθώ τους Αποστόλους ή τους Πατέρας να ενδιαφέρωνται για εξωτερικές τουριστικές εκδηλώσεις, για ποσοστά δημοτικότητας. Αν το έκαναν αυτό δεν θα ομολογούσαν τον Χριστό και δεν θα οδηγούνταν στο μαρτύριο.

ΙΕΡΟΘΕΟΣ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΚΑΙ ΑΓ.ΒΛΑΣΙΟΥ

ΤΟ ΒΗΜΑ της Κυριακής, 22/4/2007

 

…Ο Χριστός κατήργησε τη θρησκεία και η Εκκλησία είναι το κοινό σώμα Του, γι΄αυτό είναι Μυστήριο προσωπικής σχέσης, μεταμορφωτικό γεγονός, πορεία στο τέλειο τέλος…Με τρομάζει η έχθρα των λεγόμενων θρησκευομένων. Αυτοί γνωρίζουν την τεχνική του μίσους και δεν τη συγχωρούν. Αυτοί είναι ο μόνος κίνδυνος για την Εκκλησία που είναι Σώμα Χριστού… Το κάθε έθνος διασώζει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του μέσα από μία σωστά απεθνικοποιημένη Εκκλησία. Η διαστροφή του σωτηριολογικού σκοπού της Εκκλησίας στην υπηρεσία κάθε εθνικής σκοπιμότητας εθνικοποίησε τον Θεό και τον έκαμε εχθρό της ανθρωπότητας. Να απαλλαγούμε από σύνδρομα που η Ιστορία ξεπέρασε…και καταντήσαμε την Εκκλησία «πρακτορείο πωλήσεως εισιτηρίων για αιώνια εκδρομή στη μεταφυσική της μεταθανάτιας ζωής. Με θέσεις και κατηγορίες, ανάλογα το πόσο καλά πληρώνει κάποιος για το ταξίδι αυτό, με καλά έργα ή φιλάνθρωπες παροχές!... Στο (θέμα) Χωρισμός Εκκλησίας-Κράτους λέω απερίφραστα ναι. Είναι καιρός να συνταχθούμε με το δικό μας Σύνταγμα, το εκκλησιαστικό, και να αφήσουμε την πολιτεία ήσυχη και ήρεμη να δει πώς θα εκφράσει τις συνταγματικές της υποχρεώσεις Στο Χωρισμός με ώριμη συζήτηση, διάρκεια εναυγούς σοβαρότητας, προτάσεις δημιουργικής συνεργασίας, αμοιβαίο σεβασμό, κοινωνική συνάρμοση…Πιστεύω ότι η Ευρώπη υπέφερε και υποφέρει από τον χριστιανικό κατακερματισμό. Ξεχνάμε τους θρησκευτικούς πολέμους; Ξεχνούμε ότι οι άνθρωποι της Εκκλησίας έχουν στην πλάτη τους τον Μεσαίωνα; Την άρνηση στις επιστήμες; Εθελοτυφλούμε όταν σαν Ευρώπη γίναμε γνωστοί στον κόσμο με το σπαθί, στη λαβή του οποίου είχαμε τον Σταυρό με πολύτιμες πέτρες, ενώ σφάζαμε και σφάζουμε, τους μη χριστιανούς, «σφάχτε τους όλους και ο Θεός γνωρίζει ποιοι είναι οι δικοί του», αυτό το σύνθημα εξακολουθεί να ισχύει…

ΘΕΟΚΛΗΤΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

ΤΑ ΝΕΑ, 24-25 Ιουλίου 2004

 

…Ο σκοπός της Εκκλησίας είναι να δώσει θεολογία στα παιδιά της, για να κάνει θεουμένους ανθρώπους και όχι για να κάνει καλούς μαθητές του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Δυστυχώς πολλά από τα ακουσμένα κηρύγματα δεν έχουν μέσα τους κατήχηση δεν έχουν δηλαδή την διδασκαλία της Αγίας Γραφής και των Αγίων Πατέρων. Είναι απλώς βερμπαλισμοί, που αν τους στίψεις δεν θα βγάζεις ούτε ένα «ρακοπότηρο» θεολογίας όπως έλεγε ο αγωνιστής Επίσκοπος της Εκκλησίας μας πατήρ Αυγουστίνος… Το κακό όμως είναι ότι οι ιερείς μας και οι αρχιμανδρίτες μας σήμερα, κατά το πλείστον, διαβάζουν άλλα βιβλία και δεν μελετούν ακριβώς την Αγία Γραφή και τους Αγίους Πατέρες. Δεν ξέρουν τίποτε από την θεολογία του Ησαΐου και της προς Εφεσίους επιστολής. Το δε χειρότερο όλων είναι ότι κάτι τέτοιοι αρχιμανδρίτες, απαίδευτοι στην θεολογία, γίνονται Επίσκοποι και Μητροπολίτες και «βουλιάζουν» το Ποίμνιο στο οποίο πορεύονται να ποιμάνουν. Γιατί πραγματικά δεν γίνεται ποιμαντική χωρίς θεολογία, χωρίς γνώση του λόγου του Θεού.

ΙΕΡΕΜΙΑΣ

Μητροπολίτης Γόρτυνος & Μεγαλουπόλεως

ΣΤΥΛΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

Απρίλιος 2014, αρ.φυλ. 155

 

…Δεν αποκλείω όμως και το ότι πολύς κόσμος μας αποστρέφεται επειδή τον έχουμε απογοητεύσει… Όσοι είναι σωστοί χριστιανοί πρέπει, και αν εμείς οι ιερείς του δεν είμαστε καλοί, όπως μας θέλει ο Χριστός μας… Γιατί αν οι Επίσκοποι δεν γνωρίζουμε την βιβλική και την πατερική θεολογία και αν δεν έχουμε προσωπικά βιώματα μετανοίας, τι πνευματικοί πατέρες είμαστε και τι ποιμαντική να κάνουμε;

ΙΕΡΕΜΙΑΣ

Μητροπολίτης Γόρτυνος & Μεγαλουπόλεως

ΣΤΥΛΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

Μάιος 2014, αρ.φυλ. 156

 

Στο βιβλίο της Αποκαλύψεως πολύς λόγος γίνεται για μία εξαίσια γυναίκα, …. Ποια είνε η γυναίκα αυτή, που εμφανίζεται ως «σημείον μέγα» (Απ. 12,1); Η γυναίκα αυτή εικονίζει την Εκκλησία. Ήλιος της είνε ο Χριστός και αστέρια της οι δώδεκα απόστολοι και οι διάδοχοί τους άγιοι πατέρες και διδάσκαλοι… Αλλά η γυναίκα αυτή, που για την αγάπη του Ιησού υπέστη δοκιμασίες και βαπτίστηκε σέ λίμνη δακρύων και αίματος, αυτή που έναν έρωτα ήξερε, τον θείο έρωτα προς τον Νυμφίο Χριστό, ξαφνικά αφήνει την πρώτη της αγάπη, ερωτοτροπεί με τον κόσμο, έρχεται σε ένοχη επαφή και στενή σχέση με τα κοσμικά συστήματα, κολακεύει και κολακεύεται, απ’ αυτά, δέχεται χάδια και επιρροές τους, και να τώρα αυτή, που πετούσε άπιαστη πάνω στα φτερά του μεγάλου αετού, συλλαμβάνεται, αιχμαλωτίζεται και την καθίζουν πάνω στη ράχη ενός απαίσιου τέρατος, που την σέρνει και την οδηγεί όπου αυτό θέλει. «Και είδον γυναίκα καθημένην επί το θηρίον το κόκκινον, γέμον ονόματα βλασφημίας, έχον κεφαλάς επτά και κέρατα δέκα» (Απ. 17,3)….. Αν το θηρίο εικονίζη την αντίθεη κοσμική εξουσία, …. τότε η γυναίκα που κάθεται πάνω του δεν είναι άλλη παρά η Εκκλησία εκείνη που, για ν’ αποφεύγει ενοχλήσεις … και ν΄απολαμβάνη εγκόσμια αγαθά… προτίμησε αυτή η κυρία να συζευχθή και να ενώση την τύχη της με το θηρίο… Άλλα η εκκλησία αυτή από τούτη τη συμμαχία με το πέρασμα του χρόνου έχασε την ελευθερία της, την αυτονομία και αυτοτέλειά της…. την κυβερνά αυτό, και περιφέρεται στους δρόμους του κόσμου σαν μία μισθωτή πόρνη, θρησκευτική πόρνη, που εμπορεύεται τον Χριστό... κερνά όχι τον καθαρό οίνο της Καινής Διαθήκης, αλλά κρασί νοθευμένο, διδάγματα διαφορετικά, ξένα προς το γνήσιο πνεύμα του Χριστιανισμού….

ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ ΚΑΝΤΙΩΤΗΣ

Επίλογος βιβλίου Ελευθέρα και ζώσα Εκκλησία, Αθήναι 1954-1955

(ΣΠΙΘΑ, Μάρτιος – Απρίλιος 2015, αρ.φυλ. 732)

 

Ε! Χριστιανοί μου, σας ενθουσιάζει αυτή η πανήγυρις; Σας ενθουσιάζουν αι στολαί αι λαμπραί των παπάδων μας και τα ραβδιά τα δεσποτικά και τα στέμματα και οι φωνές και οι πανηγύρεις; Δεν ξέρω. Σας κάνω μια υπόθεση μόνο. Φανταστήτε την ώραν εκείνη, που είνε όλοι αυτοί μαζεμένοι εκεί, να ‘ρχεται ο απόστολος Παύλος με το ραβδί του, χωρίς να ‘χη μίτρες στο κεφάλι… Πω, πω! Δεν μπορώ να φανταστώ τον Παύλο με μία μίτρα, δεν μπορώ να φανταστώ τον Παύλο με μπαστούνια και πολυτέλεια, δεν μπορώ να φανταστώ τον Παύλο με αυτοκίνητα πολυτελείας, δεν μπορώ να φανταστώ τον Παύλο με διαταγάς και αστραπάς και βροντάς, δεν μπορώ να φανταστώ τον Παύλο σαν Αλή πασά να κυβερνά τους πιστούς. Δεν μπορώ να φανταστώ έτσι τον Παύλο, είνε μία άρνησις του Χρισιτανισμού όλη αυτή η εμφάνισις του Ιερατείου μας. Εάν πραγματικώς, λοιπόν, με αλεξίπτωτο του ουρανού, έπεφτε ο απόστολος από πάνω από τα ουράνια κάτω στη γη την ώρα εκείνη και έλεγαν: «Ο Παύλος ο απόστολος!» - ω! τότε, αδελφοί μου – θα άλλαζε όλη αυτή η ψευδής σκηνοθεσία, όλο αυτό το φεστιβάλ το οποίο εορτάζουνε όλοι αυτοί (οι ψαλτάδες, οι παπάδες με τα λαμπρά τους άμφια, οι δεσποτάδες… Εάν μας στύψης όπως στύβεις το λεμόνι, αν μας στύψης όλους (παπάδες, ψαλτάδες, δεσποτάδες, καλογέρους, ασκητάδες, ιεροκήρυκας, θεολόγους), εάν μας στύψης όλους, το νυχάκι του Παύλου δεν κάνουμε…. Ογδόντα δεσποτάδες, εκατό ιεροκήρυκες, οκτώ χιλιάδες παπάδες, εμείς, και η Ελλάδα εβρώμισε. Πού, αν είχαμε Πνεύμα Θεού, θα είχαμε ανακαινίσει τον κόσμο όλο…. Εάν ερχότανε ο απόστολος Παύλος στην Αθήνα μέσα, στην Ελλάδα μέσα, οι μεγαλύτεροι εχθροί του, που δεν θα τον αφήνανε να μείνη ούτε εικοσιτέσσερις ώρες, ούτε να πιη ένα ποτήρι νερό, θα ήτανε – ποιοι, αδελφοί μου; Δεν το λέτε, θα ήταν οι δεσποτάδες…

ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ ΚΑΝΤΙΩΤΗΣ

(Επίλογος ομιλίας σε ναό των Αθηνών

περί την εορτή των αγ. Αποστόλων πιθανόν το έτος 1966)

ΣΠΙΘΑ, έτος ΞΘ΄, Ιούνιος 2013, αρ.φύλ. 718

 

«Πρέπει να προσέχουμε γιατί υπάρχουν και παραδόσεις ειδωλολατρικές. Η Εκκλησία όμως, έχει ένα κόσκινο, το Ευαγγέλιο. Ό,τι είναι αντίθετο με το Ευαγγέλιο, το απορρίπτει…»

ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ ΚΑΝΤΙΩΤΗΣ

(Οι χριστιανοί στους Εσχάτους Καιρούς, σελ. 66)

 

… «Η εξουσία όμως του Χριστού πάνω στα ανθρώπινα είναι εντελώς διαφορετική από τις κοσμικές εξουσίες. Στην κρίσιμη στιγμή του Πάθους εμπρός στον Πιλάτο, ο Ιησούς είχε τονίσει ότι «η βασιλεία η εμή ουκ έστι εκ του κόσμου τούτου» (Ιω. 18:36). Συγχρόνως θύμισε ότι μπορεί να επιβάλει την εξουσία Του ανά πάσα στιγμή (Ματθ. 26:53). Επικύρωσε μία καθαρή διάκριση ανάμεσα στο πνευματικό και το εγκόσμιο. Μία τάξη που θα διαρκέσει έως την ένδοξη επάνοδό Του. Σε αντίθεση με τις διάφορες θεοκρατικές παραδόσεις που συνδέουν τη θρησκευτική με την κρατική εξουσία, η Ορθόδοξη Εκκλησία οφείλει να μείνει συνεπής στον πνευματικό ρόλο της… Ο Χριστός πρόβαλε μία διαφορετική αντίληψη περί εξουσίας μέσα στην ανθρώπινη κοινωνία. Ως βάση και ιδεώδες έθεσε τη διακονία προς τον συνάνθρωπο. Ενώ οι άρχοντες του κόσμου τούτου συνήθως κυριαρχούν αδιαφορώντας για την αξιοπρέπεια του απλού ανθρώπου και καταπιέζοντας τους αδύνατους, ο Χριστός έζησε ως διακονών (Λουκ. 22:25-27). Αυτό το υπόδειγμα παρέδωσε στους δικούς Του, στην Εκκλησία Του. Στέλνοντας τους μαθητές Του στον κόσμο τους μεταβίβασε το κύριος Του και τους εμπιστεύθηκε την πνευματική εξουσία Του, επιμένοντας ότι η άσκηση της στην πραγματικότητα θα είναι η διακονία, η ανιδιοτελής προσφορά.

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ

Ελευθεροτυπία, Μ. Παρασκευή 23/4/2003

 

...Ένα σημαντικό μέρος της διακονίας του (ιερέα) είναι να κηρύττει «το Λόγο του Ευαγγελίου και όχι αλλότριες θεωρίες των ανθρώπων»…. Το κήρυγμά σου πρέπει να έχει «Χριστοκεντρικό» χαρακτήρα. Δεν μπορούμε και δεν έχουμε το δικαίωμα να λέμε στους ανθρώπους δικά μας λόγια, σοφίες ανθρώπινες. Και επειδή το κήρυγμα είναι Χριστοκεντρικό, γι΄αυτό και είναι αληθινό. Αυτή την αλήθεια ποθεί σήμερα να γνωρίσει ο κόσμος, γιατί έχει απηυδήσει από τα ψέματα, τα οποία ακούει από το πρωί μέχρι το βράδυ»…. «Το να διακηρύττεις την αλήθεια έχει κόστος, γι΄αυτό και δεν είναι πολλοί όσοι έχουν το ψυχικό σθένος να το αντιμετωπίσουν. Η αλήθεια τσακίζει κόκκαλα, γι΄αυτό και δεν την λέμε όλοι μας, γιατί ο καθένας κοιτάζει να βρίσκεται στο απυρόβλητο. Μας ενδιαφέρει περισσότερο τι λέει ο κόσμος για μας και όχι τι λέει ο Θεός για μας. Εάν όλοι λέγαμε τις αλήθειες του Ευαγγελίου όπως μας τις έχουν παραδώσει οι Άγιοι Πατέρες, θα ήταν διαφορετική η εικόνα του κόσμου»!...

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ, 24/11/2005

 

…Η Εκκλησία είναι λαός του Θεού, ζώσα παρουσία του Χριστού επί της γης….. Οι καιροί αξιώνουν από την Εκκλησία να λάβει, με θεμέλιο την παράδοση και με σεβασμό στον πυρήνα της ουσίας της, θαρραλέες αποφάσεις και να κάνει γενναίες τομές για να φέρει την ποθητή μεταμόρφωση και την αναγκαία εξυγίανση… Δεν μας χρειάζονται τόσο οι θριαμβολογίες για το παρελθόν, όσο η αγωνιώδης προσπάθεια να φέρουμε την Εκκλησία από κοντά στον κόσμο, στο λαό, στους νέους, που βιώνουν πιο τραγικά το υπαρξιακό κενό, ζώντας σε μία κοινωνία εκκοσμικευμένη και μηδενιστική, χωρίς νόημα και περιεχόμενο… Πολλοί Ιεράρχες και λοιποί κληρικοί όλων των βαθμών και λαϊκοί, ενεργά μέλη της Εκκλησίας, αισθάνονται απωθημένοι στο περιθώριο των εκκλησιαστικών και κοινωνικών εξελίξεων, χωρίς ρόλο και χωρίς αποδοχή… Έτσι ο τακτικός εκκλησιασμός έχει καταντήσει να έχει αποκοπεί από την ενότητα της εκκλησιολογικής βάσεως και παραμένει αποκομμένη από τη ζωή της ενορίας εκδήλωση, οι ίδιες οι ενορίες μας δεν διασώζουν τα στοιχεία της κοινότητας και οι κληρικοί μας παραμένουν απλοί διεκπεραιωτές υποθέσεων των πολιτών που θρησκεύουν…. Ο λαός γνωρίζει περί Εκκλησίας τα όσα αναιμικά και πάντως ανεπαρκή έμαθε στο σχολείο. Δεν του διδάξαμε τις αληθινές διαστάσεις της ευσέβειας, δεν του μιλήσαμε για τη σημασία της Εκκλησίας… Η παραπλάνηση, η άγνοια, η προκατάληψη και όλα τα παρεμφερή ανθούν όπου η ποιμαίνουσα Εκκλησία εφησυχάζει… Αυτό βέβαια προϋποθέτει γενικότερη αναγέννηση των προσώπων και των θεσμών της Εκκλησίας, επανευαγγελισμό του λαού, αυτοκριτική και μετάνοια. Είναι μεγάλη ανάγκη για την Εκκλησία αφού νοικοκυρέψει πρώτα τα του οίκου της, να αποκαταστήσει αμέσως την επαφή της με την κοινωνία, να ενεργοποιήσει τις πνευματικές της δυνάμεις… Δεν πρέπει να φοβούμεθα τη λέξη «κάθαρση» για τι δεν αφορά στην άσπιλο νύμφη του Χριστού την Εκκλησία, ως θεάνθρωπο οργανισμό, αλλά στους ανθρώπους που την διακονούμε. Εμείς έχομε ανάγκη καθάρσεως, αλλά αυτή δεν μπορεί να επιτευχθή με κοσμική προσέγγιση των ενόχων, αλλά με πνευματικότητα και φόβον Θεού, με ένα δίκαιο έλεγχο, με αληθινό καυτηριασμό των αμαρτανόντων…. Οι μεγαλύτεροι εχθροί της Εκκλησίας είναι οι επίορκοι κληρικοί που νόμισαν ότι μπορούν να δουλεύουν «δυσί κυρίοις», να υποκρίνονται, να ξεγελούν τον κόσμο και να είναι ασυνεπείς στη ζωή των…Όμως, όπως αποδεικνύεται, υπάρχουν σε όλες τις βαθμίδες κάποιοι κληρικοί που έχουν προδώσει την ιερή αποστολή των, ή έχουν συμπεριφερθή κατ΄επιταγήν των επιληψίμων αδυναμιών των. Δυο είναι τα βασικά αδικήματα των κληρικών αυτών: η φιληδονία και η φιλαργυρία… Το κλίμα στην κοινωνία είναι βαρύ. Ο κοινωνικός θυμός είναι αισθητός. Όλοι ζητούν παραδειγματική τιμωρία των όποιων ενόχων και μεταρρυθμίσεις στο χώρο της εκκλησιαστικής Δικαιοσύνης και της διαχείρισης των οικονομικών σε όλη την Ελλάδα… Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα σοβαρά. Δεν επιδέχεται φαρμακευτικά επιθέματα αλλά χρήζει θερμοκαυστήρος. Όλοι αναμένουν τις αποφάσεις μας για αυτοκάθαρση…Η κάθαρση πρέπει να προχωρήσει σε βάθος και η Ιεραρχία να αποδείξει ότι και τη θέληση έχει και τη δύναμη να ανταποκριθεί στην επείγουσα ανάγκη διορθώσεως των κακώς κειμένων, όπου αυτά υπάρχουν και ενοχλούν το σώμα της Εκκλησίας. Κύριος ο Θεός ας «κατευθύνει τα διανοήματα και διαβήματά μας εις παν έργον αγαθόν».

Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου

Παρακαταθήκη Λόγων

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΡΙΖΟΥΛΗΣ

Ελληνικές Εκδόσεις

 

Όλα αυτά όπως βλέπετε τα παραθέτω χωρίς κανένα σχόλιο. Απλώς υπογραμμίζω ό,τι θεωρώ πιο εντυπωσιακό. Τα συμπεράσματα μπορεί να τα βγάλει μόνος του ο αναγνώστης. Και υπενθυμίζω το λεχθέν υπό του ευαγγελιστού Ιωάννου «πας ο παραβαίνων και μη μένων εν τη διδαχή του Χριστού, Θεόν δεν έχει».

***

Η μετεξέλιξη και η μετάλλαξη του Χριστιανισμού
κατά τον Τζον Χιρστ

Από το βιβλίο του «Σύντομη Ιστορία της Ευρώπης» (εκδ. Μεταίχμιο 2012)

 

Ο Τζον Χιρστ είναι διακεκριμένος Αυστραλός ιστορικός. Ιδού τι γράφει στο παραπάνω βιβλίο του. Τα αποσπάσματα προέρχονται από το 1^ο κεφ. σ. 13-41.

***

Ο Ευρωπαϊκός πολιτισμός είναι μοναδικός επειδή είναι ο μόνος πολιτισμός που επιβλήθηκε στον υπόλοιπο κόσμο (…)

Η επιστήμη όπως την ξέρουμε σήμερα ξεκίνησε πριν τετρακόσια χρόνια, δύο χιλιάδες χρόνια μετά τους αρχαίους Έλληνες, ανατρέποντας τις κεντρικές θεωρίες της ελληνικής επιστήμης, που συνέχιζαν όμως να αποτελούν αυθεντία. Ωστόσο, ανέτρεψε τους Έλληνες ακολουθώντας την ελληνική διαίσθηση ότι οι απαντήσεις θα έπρεπε να είναι απλές και βασισμένες στη λογική και στα μαθηματικά (…)

Ερχόμαστε στο δεύτερο στοιχείο του ευρωπαϊκού μείγματος. Οι Εβραίοι πίστευαν ότι υπάρχει μόνο ένας θεός, μια άποψη πολύ ασυνήθιστη. Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι είχαν την ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι υπήρχαν πολλοί θεοί. Οι Εβραίοι είχαν μια πεποίθηση ακόμα πιο σπάνια, ότι αυτός ο ένας θεός έδειχνε ιδιαίτερο ενδιαφέρον γι’ αυτούς· ότι αποτελούσαν τον περιούσιο λαό του Θεού. Σε αντάλλαγμα, οι Εβραίοι όφειλαν να υπακούν στον νόμο του Θεού. Ο νόμος βασιζόταν στις Δέκα Εντολές που έδωσε στους Εβραίους ο Μωυσής, ο οποίος τους είχε οδηγήσει έξω από την αιχμαλωσία και την Αίγυπτο (…)

Οι Δέκα Εντολές ήταν μόνο η αρχή του ηθικού νόμου… Έτσι, στην εβραϊκή θρησκεία, όπως και στον χριστιανισμό, θρησκεία και ηθική συνδέονται στενά, πράγμα που δεν συμβαίνει με όλες τις θρησκείες. Οι Ρωμαίοι και οι Έλληνες είχαν θεούς που φέρονταν ανήθικα, που είχαν ερωτικές σχέσεις και μηχανορραφούσαν ο ένας εναντίον του άλλου. Στη ρωμαϊκή θρησκεία οι θεοί τιμωρούσαν, αλλά συνήθως όχι για ηθικά παραπτώματα· μπορεί να σε τιμωρούσαν επειδή δεν έκανες τις θυσίες σου τόσο σωστά ή όσο συχνά χρειαζόταν.

Ο Ιησούς, ιδρυτής του χριστιανισμού, ήταν Εβραίος, και οι πρώτοι μαθητές του ήταν όλοι Εβραίοι (…) Ο Ιησούς κατείχε καλά τον εβραϊκό νόμο και τις διδαχές του, και η δική του διδασκαλία πήγε πέρα από αυτά. Μέρος της ήταν να συνοψίσει την ουσία του νόμου. Μια συνοπτική δήλωσή του ήταν και το: αγάπα τον Κύριο τον Θεό σου με όλη την καρδιά σου, με όλη την ψυχή σου, με όλο τον νου σου, και αγάπα τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου (…) Έδωσε στην παλιά ηθική διδασκαλία τέτοια έκταση και αύξησε τις απαιτήσεις της σε τέτοιο βαθμό, που θα πίστευε κανείς ότι είναι αδύνατο να την ακολουθήσει. Αναλογιστείτε μόνο τα λόγια του περί αγάπης προς τους εχθρούς του στην Επί του Όρους Ομιλία (…) Εδώ ο Ιησούς μετατρέπει τον εβραϊκό κώδικα σε ένα σύστημα οικουμενικής αγάπης (…)

Ο Ιησούς ήταν Εβραίος, οι μαθητές του ήταν Εβραίοι, και κάποιοι από αυτούς ήθελαν να παραμείνουν τα πράγματα κατ’ αυτό τον τρόπο. Ο Παύλος ήταν αυτός που κατηγορηματικά είπε ότι είναι μια θρησκεία για όλους, με αποτέλεσμα έκτοτε ο χριστιανισμός να αποκτήσει την προοπτική μιας παγκόσμιας θρησκείας. Μέσα σε τριακόσια χρόνια απλώθηκε σε κάθε σημείο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (…)

Ας δούμε κατ’ αρχάς πώς συνδέεται ο χριστιανισμός με τον ελληνορωμαϊκό κόσμο (…) Οι Ρωμαίοι πίστευαν ότι ο αυτοκράτορας ήταν κάτι σαν θεός. Οι προσφορές που έπρεπε να κάνεις ήταν ασήμαντες. Ας πούμε ότι είχες ένα πορτρέτο ή ένα άγαλμα του αυτοκράτορα με μια φλόγα μπροστά του. Ήταν σα να χαιρετάς τη σημαία ή να λες τον εθνικό ύμνο. Οι χριστιανοί αρνούνταν να το κάνουν επειδή, όπως και οι Εβραίοι, πίστευαν ότι έπρεπε να λατρεύουν μόνο έναν θεό, και κατά κανέναν τρόπο δεν θα φέρονταν στο αυτοκράτορα όπως στον Θεό. Οι Ρωμαίοι τους θεωρούσαν ανατρεπτικά στοιχεία που έπρεπε να εξαλειφθούν. Πράγμα που ίσως να είχαν επιτύχει αν είχαν διατηρήσει με συνέπεια τους διωγμούς.

Μετά συνέβη ένα θαύμα. Ένας αυτοκράτορας, ο Κωνσταντίνος, το 313 μ.Χ. έγινε χριστιανός, ή τουλάχιστον τάχθηκε επίσημα υπέρ των χριστιανικών εκκλησιών (…) Σε μια εποχή που ο χριστιανισμός πόρρω απείχε από το να γίνει η πίστη των πολλών, ο επικεφαλής του κράτους τον υιοθέτησε· έδωσε χρήματα στις εκκλησίες και ενέκρινε την εξουσία των επισκόπων. Πενήντα χρόνια αργότερα ένας άλλος χριστιανός αυτοκράτορας έθεσε εκτός νόμου όλες τις άλλες θρησκείες. Τετρακόσια χρόνια μετά τη διδασκαλία του Ιησού σε μια ταραγμένη και μακρινή επαρχία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ο χριστιανισμός έγινε η επίσημη και μοναδική θρησκεία της αυτοκρατορίας. Οι επίσκοποι και οι ιερείς τώρα παρήλαυναν γύρω από τις πόλεις και προήλαυναν στην ύπαιθρο για να καταστρέψουν τους ναούς των εθνικών. Είναι ο πρώτος σύνδεσμος μεταξύ των τριών στοιχείων: η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία γίνεται χριστιανική (…) Σε αυτή τη φάση η Εκκλησία ήταν πια πολύ διαφορετική απ’ ό,τι τον πρώτο καιρό. Στην αρχή οι χριστιανοί συναντιούνταν σε ιδιωτικές κατοικίες. Τώρα, τρεις ή τέσσερις αιώνες αργότερα, υπήρχε μια ολόκληρη ιεραρχία αμειβόμενων αξιωματούχων πλήρους απασχόλησης: ιερείς, επίσκοποι και αρχιεπίσκοποι. Ένας από τους επισκόπους – ο Επίσκοπος της Ρώμης – κατάφερε να γίνει πάπας και να αναλάβει τη διοίκηση της Εκκλησίας. Η Εκκλησία είχε δικό της σύστημα νόμων και για την επιβολή τους διέθετε δικά της δικαστήρια και φυλακές. Η Εκκλησία ρύθμιζε πολύ σημαντικά ζητήματα, όπως γάμους και κληρονομιές, όχι απλώς εκκλησιαστικές υποθέσεις. Διαχειριζόταν και επέβαλε το δικό της σύστημα φορολόγησης, διότι όλοι ήταν υποχρεωμένοι να πληρώνουν για τη συντήρησή της (…)

Οι χριστιανοί δεν διαμόρφωσαν δικό τους σύστημα παιδείας, όταν λοιπόν ο χριστιανισμός άρχισε να διευθετεί και να συστηματοποιεί τα πιστεύω του βασίστηκε σε λόγιους διαποτισμένους από την ελληνορωμαϊκή παράδοση. Οι εν λόγω χριστιανοί μελετητές πίστευαν για τους μεγάλους φιλοσόφους και ηθικοδιδασκάλους της Ελλάδας και της Ρώμης ότι κατείχαν μέρος της αλήθειας (…) Έτσι, παρόλο που ήταν ειδωλολάτρες, η Εκκλησία διαφύλαξε και χρησιμοποίησε τα συγγράμματά τους. Αυτός είναι ο τρίτος σύνδεσμος: η Εκκλησία διατηρεί την ελληνορωμαϊκή παιδεία (…)

Η Εκκλησία ήταν ο μόνος θεσμός που διασώθηκε από την κατάρρευση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο επίσκοπος ήταν αυτός που συχνά έβγαινε να διαπραγματευτεί με τους πολεμιστές καθώς έφταναν αποφασισμένοι για λεηλασίες… Σύντομα οι επίσκοποι κατάφερναν να πείσουν τους πολεμιστές ότι θα σκότωναν περισσότερους εχθρούς αν αποδέχονταν τον θεό των χριστιανών (…)

Φτάνουμε λοιπόν στο εξής συμπέρασμα: Εντελώς αταίριαστο μείγμα, έτσι δεν είναι; Δεν πρόκειται για φυσικούς συμμάχους, συνεπώς το μείγμα είναι ασταθές. Τελικά θα διαλυθεί, αφού όμως διατήρησε τη συνοχή του για σχεδόν χίλια χρόνια – από το 476 περίπου, χρονολογία της πτώσης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, μέχρι το 1400 περίπου (…) Σε όλη τη διάρκεια του Μεσαίωνα η παράδοξη τριάδα διατηρεί τη συνοχή της, τα στοιχεία όμως αλλάζουν. Ας πάρουμε τον χριστιανισμό: ήταν οτιδήποτε άλλο εκτός από πολεμοχαρής θρησκεία. Ο Ιησούς είπε: «Αγαπάτε τους εχθρούς σας». Οι πρώτοι χριστιανοί αρνούνταν τη στρατιωτική θητεία, ένας λόγος για τον οποίο οι Ρωμαίοι τους έβλεπαν με καχυποψία (…) διότι άπαξ και ο χριστιανισμός υιοθετήθηκε από τον Κωνσταντίνο και έγινε επίσημη θρησκεία του κράτους, έπρεπε να αλλάξει και τις απόψεις του περί βίας (…) Οι κυβερνήσεις διεξάγουν πολέμους, και αν η Εκκλησία ήθελε την υποστήριξή τους όφειλε να συμφωνήσει ότι μερικές φορές πολεμούν δικαιολογημένα.

Εντούτοις, όταν η Εκκλησία συνεργάστηκε με αυτούς τους πολεμιστές δεν αποδέχτηκε πλήρως τις αξίες τους. Στο πέρασμα των αιώνων ο πολεμιστής μεταβλήθηκε σε ιππότη. Ο ιππότης αγαπούσε τη μάχη, ήταν περήφανος για τις πολεμικές του ικανότητες, αλλά τις χρησιμοποιούσε για καλό σκοπό. Η Εκκλησία τον ενθάρρυνε να πολεμάει τους μη χριστιανούς - να πράγματι ένας πολύ καλός σκοπός. Ενθάρρυνε τις Σταυροφορίες στους Αγίους Τόπους, που είχαν πέσει σε μουσουλμανικά χέρια. Αν πήγαινες να πολεμήσεις εκεί, σου έδινε άφεση (…) Αυτήν της χριστιανικής Εκκλησίας να διατηρήσει την ελληνορωμαϊκή παιδεία. Αυτό επιτεύχθηκε μέσα από μια ενεργητική διαδικασία· η Εκκλησία δεν καταχώνιασε απλώς τα έξυπνα βιβλία σε ένα ντουλάπι. Ο μόνος λόγος που διασώθηκαν – και που μας επιτρέπει να τα διαβάζουμε σήμερα – είναι επειδή η Εκκλησία δημιουργούσε συνεχώς αντίγραφά τους σε όλη τη διάρκεια του Μεσαίωνα. Η τυπογραφία δεν υπήρχε, τα βιβλία σάπιζαν και καταστρέφονταν. Οι μοναχοί στα μοναστήρια, συχνά αγνοώντας τι ήταν αυτό που αντέγραφαν – εξού κ αι τα πολλά λάθη –, ήταν αυτοί που διέσωσαν τόσο μεγάλο μέρος των θησαυρών της Ελλάδας και της Ρώμης (…)

Αντ’ αυτού, η Εκκλησία δανείστηκε ό,τι ήθελε, συναρμολόγησε εκ νέου τα κομμάτια που είχε πάρει και τα ένωσε με περικοπές από τη Βίβλο, κατασκευάζοντας έτσι μια χριστιανική θεολογία, δηλαδή μια εκτίμηση για τον Θεό, για τον κόσμο του Θεού και το σχέδιο σωτηρίας του. Επομένως, η ελληνική φιλοσοφία, η ελληνική παιδεία και η ελληνική λογική επιτάχθηκαν για να υπηρετήσουν τον χριστιανισμό. Οι νέες ανακαλύψεις αρχαίων κειμένων δεν ανησυχούσαν τους μελετητές· ύφαιναν με αυτές μια νέα εκδοχή της θεολογίας τους.

Ας συνοψίσουμε λοιπόν πώς λειτουργούσε αυτό το μείγμα κατά τον Μεσαίωνα. Έχουμε πολεμιστές που έγιναν χριστιανοί ιππότες, έχουμε την ελληνορωμαϊκή παιδεία που στηρίζει τον χριστιανισμό. Η Εκκλησία, εν μέσω της παράξενης αυτής συμμαχίας, καταφέρνει να διατηρήσει τη συνοχή όλων αυτών. Η παιδεία είναι χριστιανική, οι ιππότες είναι χριστιανοί, ο κόσμος είναι η χριστιανοσύνη, το βασίλειο του Χριστού.