…ἔσται γὰρ καιρὸς ὅτε… ἀπὸ μὲν τῆς ἀληθείας τὴν ἀκοὴν ἀποστρέψουσιν,
ἐπὶ δὲ τοὺς μύθους ἐκτραπήσονται.
απ. Παύλος
«Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από το ξεσκέπασμα μιας συνωμοσίας…» Αυτά λέει σ’ ένα σημείο του πολυσέλιδου ιστορικού μυθιστορήματος-θρίλερ, ο διάσημος Νταν Μπράουν στο περιλάλητο βιβλίο του Κώδικας Ντα Βίντσι. Αυτό το σλόγκαν αναμασούν τα τελευταία χρόνια και οι απανταχού οπαδοί του «ξεσκεπάσματος συνωμοσιών», των σκοτεινών δυνάμεων, των πολιτικών υπερδυνάμεων, του Βατικανού, της Εκκλησίας, των μυστικών οργανώσεων κ.λπ. Το παιχνίδι αυτό με τις συνωμοσίες και το ξεσκέπασμα κεκρυμμένων αληθειών έχει καταντήσει φρενήρης απασχόληση ατόμων, ομάδων, δημοσιογράφων, τηλεοπτικών προγραμμάτων, και φυσικά, επισύρει την προσοχή των παντοδύναμων Μ.Μ.Ε. που σερβίρουν ό,τι είναι της μόδας, αλλά που ταυτόχρονα διαμορφώνουν και τη μόδα.
Το τι περιλαμβάνει αυτό το περίφημο ξεσκέπασμα, λίγο πολύ, όλοι οι ενημερωμένοι το γνωρίζουν. Συνωμοσίες μυστικών δυνάμεων (CIA, Μαφία κ.λπ.) που οσονούπω αποκαλύπτονται. Ξεσκέπασμα για τη συνωμοσία της Αμερικανικής Κυβέρνησης Μπους, που μόνη της δήθεν κατέρριψε τους δίδυμους πύργους για να έχει άλλοθι να χτυπήσει το Ιράκ. Αποκάλυψη της αλήθειας ότι UFO υπάρχουν και απαγάγουν μάλιστα ανθρώπους (!)· 4.000.000 άνθρωποι μόνο στην Αμερική υποστηρίζουν κάτι τέτοιο. Αποκάλυψη ότι υπάρχουν άνθρωποι στο εσωτερικό της γης, κρυμμένοι (εσωγήινοι) και άλλα πολλά ευτράπελα…
Ακόμη περιλαμβάνει και άλλα μυστικά. Όπως, ότι το καταστρεπτικό τσουνάμι του Δεκέμβρη του 2004 που στοίχισε τη ζωή σε 300.000 και πλέον ανθρώπους δεν προήλθε από σεισμό τεραστίων διαστάσεων αλλά από μυστική πυρηνική έκρηξη των Η.Π.Α., ότι το ολοκαύτωμα που στοίχισε τη ζωή σε 6.000.000 Εβραίους από την κτηνωδία του Χίτλερ είναι μύθος και δεν έγινε ποτέ, ότι οι Έλληνες είναι παιδιά… εξωγήινων… και, κυρίως, ότι τα ιερά κείμενα της Χριστιανοσύνης, η Βίβλος, είναι παραποιημένα, και δεν μας λένε την αλήθεια. Η αλήθεια είναι άλλη: ότι ο Χριστός ήταν πεφωτισμένος Εσσαίος· όχι υιός θεού, αλλά υιός θεάς… της Ίσιδας… ή ένας ραββίνος παντρεμένος με τη Μαρία τη Μαγδαληνή κι είχε και παιδιά μαζί της (τάδε έφη Νταν Μπράουν). Και ο Ιούδας ο Ισκαριώτης δεν πρόδωσε τον Χριστό, αλλά ήταν σωτήρας του και ήρωας, αφού ενήργησε κατ’ εντολήν του Χριστού. Έτσι το θέλει, το πολύκροτο «Ευαγγέλιο του Ιούδα», που καίτοι γνωστό εδώ και χρόνια, μεταφράστηκε προσφάτως και κυκλοφόρησε ως νέα επικίνδυνη αλήθεια για την «ευαγγελική αλήθεια» και την χριστιανική εκκλησία… η οποία έτσι κλονίζεται και κινδυνεύει να καταρρεύσει…
Δεν είμαι από εκείνους που θα αρνηθούν ότι κατά καιρούς πράγματι έχουν γίνει συνωμοσίες από μερικούς υψηλά ιστάμενους, από κυβερνήσεις, από πλούσιους μαφιόζους και από πολιτικοθρησκευτικές οργανώσεις για ιδιοτελείς λόγους που γνωρίζουν καλά οι ίδιοι. Κατά καιρούς επίσης αποκαλύπτονται τέτοιες συνωμοσίες και ποιοι κρύβονται πίσω απ’ αυτές. Άλλες όμως, δεν αποκαλύπτονται καθόλου. Οι δράστες κρατούν καλά κρυμμένα τα χαρτιά τους και δεν αφήνουν να διαρρεύσουν τα μυστικά τους. Υποθέσεις, βέβαια, και εικασίες σε κάθε περίπτωση μπορεί να γίνουν και γίνονται, για πολλά αβέβαια πράγματα και για μυστήρια. Υποθέσεις… Αλλά, υπάρχει τεράστια διαφορά και απόσταση μεταξύ των υποθέσεων, των ανεξήγητων φαινομένων ή των μυστηριωδών γεγονότων και των βεβαιοτήτων. Και εδώ είναι η λεπτή διαφορά στην οποία ο συνετός άνθρωπος θα πρέπει να κάνει την τομή και να σταθεί κριτικά και επιφυλακτικά. Δεν θα πρέπει να παρασυρθεί από ένα γιγαντιαίο, ογκούμενο κύμα κοινής γνώμης και παραπληροφόρησης, αλλά να αναπτύξει κριτικόν νουν, εξετάζοντας επιμελώς τα γεγονότα και τα δεδομένα.
Αν το κάνει αυτό, θα διαπιστώσει ότι πολύ λίγα απ’ αυτά που απασχολούν την κοινή γνώμη και προβάλλονται για λόγους εντυπωσιασμού από τα Μ.Μ.Ε. έχουν κάποια βάση και αξίζει κανείς να ασχολείται με αυτά.
Το πρόβλημα βέβαια είναι γνωστό. Η κοινή γνώμη χειραγωγείται. Έτσι καλλιεργείται ένα ομαδικό πνεύμα που εύκολα χωνεύει ό,τι του σερβίρουν… Δημιουργείται από τη διασπορά πληροφοριών και την επανάληψη και αναμάσησή τους, ένας συρμός. Και στη συνέχεια, ένας μιμητισμός, ώστε τελικά, να θεωρείται κάποιος ντεμοντέ, αν μένει πολύ επιφυλακτικός έως εχθρικός σ’ αυτού του είδους τις «επιβολές», αν είναι ερευνητής των γεγονότων και σκεπτικιστής για τα όσα κυκλοφορούν, διαδίδονται και επιβάλλονται.
Το φαινόμενο της υστερίας για συνωμοσίες και ξεσκεπάσματα και αποκαλύψεις δήθεν μυστικών και μυστηρίων είναι φαινόμενο της βαβελικής εποχής μας, έντονο, και θα συνεχιστεί πιστεύω και στα επόμενα χρόνια. Οι άνθρωποι ποτέ δεν θα πάψουν να ψάχνουν για κάποια συνωμοσία, για το τι παίχτηκε ή παίζεται πίσω από την πλάτη τους… ερήμην τους. Είναι ανθρώπινο να ψάχνουν ατυχώς σε λάθος κατευθύνσεις. Στην εποχή μας όμως, η τάση αυτή οφείλεται κυρίως, στο ότι ο σύγχρονος άνθρωπος δέχεται καταιγισμό πληροφοριών από όλη την υφήλιο, μέσω της τηλεόρασης, κυρίως, και του Ιντερνέτ, που τον ζαλίζουν στην κυριολεξία και του προκαλούν πολλά ερωτηματικά και σύγχυση.
Οφείλεται στο ότι η αύξηση αυτής της «γνώσης άνευ γνώσεων», σε συνδυασμό με τα υπαρξιακά του αδιέξοδα, τον οδηγεί στο να σκέπτεται και να υιοθετεί απίθανες πιθανότητες, που σε κάποια στιγμή τις μετατρέπει σε βεβαιότητες. Οφείλεται στο ότι προσπαθώντας να εξετάσει ιστορικά θέματα ή γεγονότα στα οποία δεν υπάρχουν επαρκείς πηγές ή πληροφορίες (και δεν πρόκειται ποτέ ίσως να διαλευκανθούν) στρέφεται σε πολύ μεταγενέστερους θρύλους και μύθους που δημιουργήθηκαν ακριβώς για να «πληρώσουν» τα ιστορικά κενά. Οφείλεται, επίσης, στο ότι, φοβούμενος τις επιπτώσεις της επιβαλλόμενης παγκοσμιοποίησης, γίνεται εσωστρεφής και καχύποπτος, υποπτευόμενος τα πάντα γύρω του. Ακόμη, οφείλεται στο ότι, μη έχοντας την πνευματική δύναμη, την κρίση και τη σοφία, να διακρίνει το κίβδηλο από το αληθές (όπως ο μέσος άνθρωπος δεν μπορεί να διακρίνει το πλαστό χαρτονόμισμα από το γνήσιο) γίνεται έρμαιο άλλων δυνάμεων, διαφορετικών, αντίρροπων απ’ αυτές που προσπαθεί αυτός και άλλοι να αποκαλύψουν… Έτσι, ακολουθεί επί του θέματος την κοινωνική τάση και την πεπατημένη, για να γίνει κοινωνικά αποδεκτός…
Ο ιστορικός της επιστήμης και φιλόσοφος Μάικλ Σέρμερ στο ενδιαφέρον βιβλίο του Γιατί οι άνθρωποι πιστεύουν σε παράξενα πράγματα (2003), δίνει αρκετά παραδείγματα σύγχρονων μύθων, παραμυθολόγων και συνωμοσιολόγων και αντικρούει πολλές απ’ αυτές τις ψευδοεπιστημονικές θεωρίες που κυκλοφορούν στα ευρύτερα στρώματα. Οι περισσότερες απ’ αυτές τις θεωρίες συνωμοσίας, μετά από μια καλά τεκμηριωμένη έρευνα, αποδεικνύονται αθεμελίωτες, τελείως αβάσιμες και ανόητες. Στα παράξενα ή τα υποτιθέμενα ανεξήγητα μυστήρια, μπορούν να δοθούν πολύ πιο ικανοποιητικές ορθολογικές απαντήσεις μετά από μια ενδελεχή έρευνα. Αλλά οι περισσότεροι δεν αρέσκονται σ’ αυτές. Ο μύθος της απαγωγής ανθρώπων από εξωγήινους, π.χ., οφείλεται κατά τους επιστήμονες σε παρερμηνεία του ιατρικού φαινομένου που αποκαλείται «παραλυτικός ύπνος» και σε αδικαιολόγητες ανησυχίες, φοβίες και παραισθήσεις. Αλλά αυτό δεν θέλουν να το αποδεχτούν όσοι πιστεύουν τα αντίθετα. Στην καρδιά όλων των θεωριών συνωμοσίας, βρίσκεται η εσφαλμένη εντύπωση ότι κάτω από μια καλά θεμελιωμένη ιστορία ελλοχεύει μια σειρά από ανεξήγητες υποθέσεις», σημειώνει ο Σέρμερ.
Είναι ενδιαφέρον όμως να παρατηρηθεί πως δημιουργούνται αυτοί οι μύθοι γύρω από κάποια θέματα. Οι ιδιαιτερότητες του μύθου εξαρτώνται από τα δεδομένα και τα ρεύματα της εποχής ή της κουλτούρας. Οι εξωγήινοι δεν ήταν δημοφιλείς τον μεσαίωνα και δεν απήγαγαν ανθρώπους, τότε, που δεν ήταν ανεπτυγμένη η τεχνολογία, ήταν άγνωστα τα διαστημόπλοια και τα διαστημικά ταξίδια και δεν ήταν γνωστό ότι υπάρχουν δισεκατομμύρια γαλαξίες στο σύμπαν. Τότε ήταν δημοφιλείς οι δαίμονες και οι μάγισσες… Γι’ αυτό και έκαιγαν γυναίκες θεωρώντας τες εύκολα μάγισσες που τις κατεύθυναν οι δαίμονες…
Η αύξηση του διαμυστηριακού αποκρυφισμού και του διαθρησκευτικού εσωτερισμού ξανάφερε επί τάπητος το θέμα, μήπως η εκκλησία έκρυψε μυστικά για τη ζωή του Χριστού και παραποίησε τα κείμενά της (ισχυρισμός παλαιός, που προβλήθηκε βέβαια και από τον φιλόσοφο Κέλσο, τον 3ο αιώνα μ.Χ.).
Ενώ μια εις βάθος έρευνα, λόγου χάριν, είναι σε θέση να καταδείξει ότι για τη Μαρία τη Μαγδαληνή δεν έχουμε πολλές πληροφορίες (δεν μας λένε πολλά οι πρώτες πηγές μας, τα Ευαγγέλια, κι αν δεν τη μνημόνευαν, κανείς δεν θα ήξερε τίποτα γι’ αυτήν) και ενώ, σύμφωνα με όλες τις βιβλικές ενδείξεις, ήταν μεγάλης ηλικίας, για να είναι επικεφαλής των μαθητριών του Ιησού (πρβλ. Π. Σάντερς, Το ιστορικό πρόσωπο του Ιησού, 1996), οι αρχαίοι παραμυθολόγοι, οι Γνωστικοί και άλλοι έπλασαν ήδη από τον 3ο μ.Χ. αιώνα, τον μύθο ότι ήταν νέα και ωραία και ερωτευμένη με τον Ιησού. Έτσι λένε τα ψευδεπίγραφα γνωστικά ευαγγέλια του Φιλίππου, του Θωμά και της Μαριάμ. Τον 6ο μ.Χ. αιώνα, κάποιος πάπας, ο Γρηγόριος, την ταύτισε αυθαίρετα με μια πόρνη. Και έκτοτε, κατά καιρούς, «παίζεται το παιχνίδι» της πόρνης που τη συγχώρεσε ο Χριστός, αυτή ερωτεύτηκε τον Ιησού, την ερωτεύτηκε και ο Ιησούς, την παντρεύτηκε και απόκτησαν απογόνους, οι οποίοι βρίσκονται μάλιστα μέχρι σήμερα στην Ευρώπη, σε βασιλικό αίμα, στη Μεροβίγγια δυναστεία, όπως το θέλει ο Νταν Μπράουν και οι συν αυτώ… Ή με άλλες εκδοχές, όπως θα το ήθελε ο Ζοζέ Σαραμάγκου και στον Τελευταίο πειρασμό ο Καζαντζάκης και άλλοι…
Η Μαγδαληνολογία καλά κρατεί, αφού τον τελευταίο καιρό έχουν κυκλοφορήσει ίσα με 10 βιβλία που ασχολούνται με τη ζωή και το πρόσωπό της· στη χώρα μας, και στην Αμερική υπάρχουν οπαδοί της νεοθρησκείας των Μαγδαληνιστών… Τα ίδια αβάσιμα ισχύουν και για τον Ιούδα, που ενώ τα Ευαγγέλια τον φέρουν ως προδότη, χωρίς να λέγουν πολλά για τα ελατήριά του, οι μυθομανείς, στηριζόμενοι σε αβέβαια μεταγενέστερα κείμενα σε θρύλους και φαντασιοκοπίες, τον θέλουν ήρωα και άγιο…
Όλα αυτά και πολλά άλλα μου έφεραν άθελα στον νου εκείνα τα προφητικά λόγια —γιατί προφητικά αποδεικνύονται— του ανθρώπου που έγραψε ότι θα σας «εμπορευτούν με πλαστούς λόγους» και ότι θα ’ρθει εποχή που οι άνθρωποι δεν θα υποφέρουν την αλήθεια αλλά από μεν της αληθείας θα αποστραφούν και εις μύθους θα εκτραπούν. Την αποστροφή αυτή και την εκτροπή τη βλέπουμε στην εποχή μας και, δυστυχώς, θα συνεχίσουμε να τη βλέπουμε και στα επόμενα χρόνια. Γιατί ο άνθρωπος πάντοτε αρέσκεται στους μύθους και αποστρέφεται την αλήθεια. Η αλήθεια είναι δυσθήρατη και δύσπεπτη. Οι μύθοι είναι ευκολοχώνευτοι…