Περί θεοπνευστίας της Παλαιάς Διαθήκης (Λευιτικό)

Ερώτηση: 

Διάβασα το κείμενό σας με τίτλο "Δαρβινισμός και Χριστιανισμός: Συμβιβάζονται;" και το βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρον. Τελευταία με προβληματίζει το ζήτημα της θεοπνευστίας της Παλαιάς Διαθήκης. Ο προβληματισμός αυτός μου γεννήθηκε διαβάζοντας το Λευιτικόν, που παρουσιάζει έναν Θεό εξαιρετικά τυπολάτρη σε αντίθεση με τον Θεό της Καινής Διαθήκης που ενδιαφέρεται για την ουσία, για το έσωθεν του ποτηρίου και όχι για τον ευσεβισμό.

Αναρωτιέμαι πως η διάνοια του Δημιουργού, την δημιουργία του οποίου θαυμάζουμε, ασχολείται με εξαιρετική λεπτομέρεια με τέτοια ασήμαντα πράγματα, όπως οι θυσίες ζώων, ποια ζώα θα προσφερθούν και πως θα θυσιαστούν, χωρίς μάλιστα να είναι σαφές πώς η υλοποίηση αυτών των εντολών οδηγεί τον άνθρωπο στο φως και στη ζωή και τελικά στην θέωση.

Επίσης, είναι πολύ δύσκολο να δεχτεί κανείς ότι το όλο αυτό το βιβλίο και ιδίως το Κ' κεφάλαιο (θανατική ποινή για σειρά παραπτωμάτων) από το Λευιτικό συνιστά έκφραση της σοφίας και άπειρης αγάπης του Θεού.

Με εκτίμηση

Παύλος Α.

Απάντηση: 

Αγαπητέ κύριε Α. θα πρέπει να έχετε υπόψη σας ότι το Λευιτικό, ως τρίτο βιβλίο της Τορά ή Πεντατεύχου, αποτελεί μέρος του Λόγου του Θεού και σύμφωνα με το Β’ Τιμ. 3:16, "όλη η Γραφή είναι θεόπνευστη και ωφέλιμη προς έλεγχον, επανόρθωση, διδασκαλία για να είναι άρτιος (πλήρης) ο άνθρωπος του Θεού". Είναι θεόπνευστη γιατί είναι ωφέλιμη για τους παραπάνω λόγους. Έτσι και το Λευιτικό, επιτέλεσε το ρόλο του, στην εποχή που δόθηκε από τον Μωυσή στο λαό Ισραήλ.

Ήταν αρχικά ένα βιβλίο – εγχειρίδιο για τους ιερείς – Λευίτες γι’ αυτό λέγεται και Λευιτικό, όμως, το μήνυμά του αφορούσε όλο το λαό. Λάβετε υπ’ όψη σας ότι εχρησιμοποιείτο για θεϊκή υπηρεσία – λατρεία, υπό το καθεστώς της Παλαιάς Διαθήκης, και η έκφραση ‘ελάλησε ο Κύριος προς το Μωυσή’, υπάρχει 30 φορές. Στην Καινή Διαθήκη υπάρχουν περισσότερες από 40 αναφορές στο Λευιτικό.

Το βασικό θέμα του βιβλίου είναι η «κοινωνία του ανθρώπου με τον Θεό μέσω της θυσίας – προσφοράς» (βλ. Λευιτ. 7:37, 38). Οι προσφορές αυτές υποδείκνυαν τον Ιησού – τον αμνό του Θεού, τον αίροντα την αμαρτία του κόσμου – (Ιωάν. 1:29), και το κεφ. 16 που μιλάει για την «ημέρα εξιλέωσης» (γιομ κιπούρ) βρίσκεται στο κέντρο του βιβλίου. Είναι από τα σπουδαιότερα κεφάλαια της Παλαιάς Διαθήκης, διότι υποδείκνυε τον μελλοντικό αρχιερέα, που τερμάτισε την διαθήκη του Νόμου και τις θυσίες του Λευιτικού, με τη δική του αυτο-προσφορά, γενόμενος θύτης και θύμα, ενώ τώρα, υπηρετεί ως Αρχιερέας στον ουρανό στα εκεί Άγια των Αγίων (βλ. Εβρ. 8:1-2, 7:25-28, 9:24-27). Έτσι, ο Ιησούς Χριστός άνοιξε το δρόμο και για τους πιστούς, που αποτελούν το βασίλειο – ιεράτευμα (Α’ Πετρ. 2:9) και έχουν δικαίωμα να εισέρχονται στο πνευματικό αγιαστήριο (Εβρ. 10:19). Αυτά τα εξηγεί πολύ καλά η προς Εβραίους επιστολή που συνιστώ να διαβάσετε προσεκτικά.

Από την άλλη, εκτός από την έννοια της προσφοράς (και του προσφέρω) στο Θεό, υπάρχει και μια άλλη σημαντική λέξη στην οποία δίδεται έμφαση: η αγιότης. Η αγιότης του Θεού προ-υποτίθεται και τίθεται στη Βίβλο, γι’ αυτό και ο άνθρωπος προτρέπεται σε ηθική καθαρότητα. «Άγιοι γίνεσθε καθώς κι εγώ είμαι άγιος» (Λευιτ. 19:2) μια εντολή που επαναλαμβάνει ο απ. Πέτρος (Α’ Πετρ. 1:15,16 πρβλ. Αποκ. 4:2) για τους Χριστιανούς.

Όσον αφορά το 20ο κεφ. του Λευιτικού, εκεί υπάρχουν διατάξεις που θα διαφύλαγαν αυτή την ηθική και τελετουργική καθαρότητα. Γι’ αυτό απαγορεύεται η ειδωλολατρία, η σεξουαλική ανηθικότητα και, για πρώτη φορά στη Βίβλο και παγκοσμίως, η αιμομιξία (εδ. 14 και 17-24) με αυστηρές ποινές. Η οποία αιμομιξία στον αρχαίο κόσμο ήταν ευρύτατα διαδεδομένη. Αλλά η αιμομιξία οδηγεί σε εκφυλιστικές αρρώστιες όπως έγινε γνωστό στα πρόσφατα χρόνια. Αυτό το γεγονός το αγνοούσαν, οι Φαραώ της Αιγύπτου που ως θεοί παντρεύονταν τις αδελφές τους, και οι Πέρσες που είχαν σχέσεις με τις μητέρες τους όπως μας πληροφορεί ο Ηρόδοτος αλλά και οι Έλληνες, και άλλοι αρχαίοι λαοί (πρβλ. Πτολεμαίος ο Φιλάδελφος). Η Ήρα ήταν αδελφή του Δία κατά την μυθολογία.

Μη σας σκανδαλίζει, λοιπόν, η αυστηρότητα των ποινών. Στην αρχαία Ανατολή οι ποινές όπως φαίνεται και από τον κώδικα του Χαμουραμπί ήταν αυστηρές για τους παραβάτες. Με την απειλή αυστηρών ποινών, ο λαός Ισραήλ θα τηρούσε τους νόμους, και δεν θα μιμούνταν τις αισχρές πρακτικές των εθνών (Λευιτ. 20:22, 23). Στην Παλαιά Διαθήκη δίδεται έμφαση στην δικαιοσύνη και αυστηρότητα του Θεού προς τον ‘σκληροτράχηλο λαό’ Ισραήλ, όπως παρατηρεί και ο Πασκάλ στις περίφημες Σκέψεις του, ενώ στην Καινή Διαθήκη, δίνεται έμφαση στο έλεος και την αγάπη του Θεού. Για περισσότερα δείτε και το άρθρο μου «Τι κάθομαι και συζητάω μαζί σας» στα κεφάλαια και τα σχετικά λήμματα που θα τα εντοπίσετε εύκολα πιστεύω.