Τα νέα δοκίμια του Δημήτρη Τσινικόπουλου με τον τίτλο Ανάμεσα σε δύο αιώνες είναι πράγματι γοητευτικά, όχι μόνο για το ωραίο γράψιμο αλλά και για το εξαιρετικά πλούσιο πνευματικό και κοινωνικό περιεχόμενό τους. Αποτελούν μια ακτινογραφία της εποχής μας και του σύγχρονου ανθρώπου, που, έχοντας μείνει ουσιαστικά απροσανατόλιστος, με ένα βαθύτατο κενό στην ψυχή του, μάταια προσπαθεί να χορτάσει με τα υποπροϊόντα ενός εκπεσμένου και κατακερματισμένου πολιτισμού.

Αποτελούν ένα μικρό, έστω, αντίβαρο, στην αφθονία της βλακείας και της εξ αυτής προερχομένης απάτης, που αποπροσανατολίζει τον άνθρωπο και τον καθιστά υποχείριο των επιτήδειων αυτόκλητων σωτήρων από την πνευματική και υλική τους πείνα.

Τα δοκίμιά του με την εντυπωσιακά μεγάλη ποικιλία, την αριστοτεχνική δομή, τη γλαφυρή έκφραση, την επιστημοσύνη, όπου χρειάζεται, και την αδιαμφισβήτητη πνευματικότητά τους, προβληματίζουν γόνιμα και ξυπνούν το ενδιαφέρον του αναγνώστη για τις ξεχασμένες πνευματικές αξίες και πραγματικότητες. Βασισμένα όλα στον ορθό λόγο, την εμπειρία και τη δοκιμασμένη στη ζωή πλούσια παράδοσή μας, αποτελούν πραγματικά πυξίδα στην κοινωνική και πνευματική ζωή και ανέλιξη του ανθρώπου.

Θέλω, τέλος, να υπογραμμίσω και να επαινέσω την παρρησία με την οποία διανθίζει ο συγγραφέας τα κείμενά του με ιδέες και παραδείγματα από την Γραφή και την ελληνορθόδοξη παράδοσή μας, που παρά την αέναη πολεμική εναντίον της, εξακολουθεί να αποτελεί «πηγήν ύδατος ζώντος» και προϋποθέτει έξοδο από τα σύγχρονα κοινωνικά και υπαρξιακά αδιέξοδα.

Εύχομαι να διαβαστεί το νέο βιβλίο του συγγραφέα από το ευρύ αναγνωστικό κοινό, εύχομαι ολόψυχα υγεία και δύναμη ώστε ο συγγραφέας να συνεχίσει να γράφει, διότι τέτοιες φωνές όσο περνάει ο καιρός και λιγοστεύουν—και ας τις έχει τόση ανάγκη ο κόσμος.

Βεν. Χριστοφορίδης
καθηγητής Α.Π.Θ.
Πνευματική Ζωή (τεύχος 207)

*** 

Ένα βιβλίο πολύτιμων δοκιμίων από την πορεία της ανθρωπότητας, της Ευρώ­πης, της Ρωσίας και της Ελλάδας, ανάμεσα στους δύο τελευταίους αιώνες (20ο και 21ο), που καθόρισαν και ανακαθορίζουν ολόκληρο τον πολιτισμό, για να τον οδηγήσουν, όπως φαίνεται τώρα, σ’ ένα κρίσιμο συνεχές αδιέξοδο.

«…Ένα βιβλίο πρέπει να είναι ο πέλεκυς για την παγωμένη θάλασσα που κου­βαλάμε μέσα μας. Σε μια εποχή που οι πολλοί, οι περισσότεροι ίσως, θα ήθε­λαν να ανήκουν στους «πλουτοκράτες», πολλαπλώς ωφελεί νομίζω να ακούγεται η ισχνή έστω φωνή των πνευματανθρώπων, παρόλο που ο ήχος του χρήματος προσπαθεί να επι­καλύψει τα πάντα, και συνεπώς, και τη φωνή τους...»

Αυτή την αλήθεια αναφέρει στον πρό­λογο του νέου βιβλίου του με τίτλο Ανάμεσα σε 2 αιώνες, ο ποιητής, συγγραφέας, μεταφραστής και νομικός, Δημήτρης Τσινικόπουλος. Ένας σημαντικός πνευματάνθρωπος της Θεσσαλονίκης. Εκεί ζει και εργάζεται ως δικηγόρος και υπερεργάζεται ως πνευματικός δημιουργός, ως ερευνητής, μελετητής, ποιητής, δοκιμιογράφος. Σπούδασε Νομικά στο Α.Π.Θ. και μεταπτυχιακά στη Γερμανία. Με μελέτες φιλοσοφίας, φιλολογίας και θεολογίας. Με τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα να εστιάζονται, κυρίως, σε θέματα δικαίου και φιλολογίας της αρχαίας εγγύς Ανατολής. Το 1982 εμφανίστηκε στα γράμματα. Έχει εκδώσει πέντε ποιητικές συλλογές, δύο συλλογές με γνωμικά, τρεις μελέτες και τέσσερις τόμους δοκιμίων. Ενώ έχει μεταφράσει βιβλικά κεί­μενα, λογοτεχνία της αρχαίας εγγύς ανατολής, καθώς ποιήματα και κείμενα σύγχρονων ποιητών και συγγραφέων. Δοκίμια και ποιήματα του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γερ­μανικά, γαλλικά και ιταλικά.

Να σωπαίνεις ή να μιλάς δυνατά;

Το βιβλίο δοκιμίων του με τίτλο Ανάμεσα σε 2 αιώνες, κυκλοφό­ρησε το 2008 από τις εκδόσεις της Θεσσαλονίκης University Studio Press. Περιέχει 37 συνολικά δοκίμια. Με κατανομή τους σε τρία μέρη. Με μερικά θέματα άκρως επίκαιρα και με άλλα πιο διαχρο­νικά.

Ο ίδιος ο συγγραφέας γράφει: «Προτιμώ να ακονίζονται οι κεραίες του αναγνώστη, για να θέτει ο ίδιος περισσότερο ερωτήματα παρά να δίνει λύσεις ή να οδηγεί σε απαντήσεις. Αυτές μπορεί να τις δώσει ο καθένας μόνος του. Ο Νίτσε έλεγε ότι τα δυνατά ζητήματα απαιτούν ή να σωπαίνεις ή να μιλάς δυνατά. Δυνατά θα πει ωμά και καθαρά. Έτσι, σε μερικά δοκίμιά μου, νομίζω ότι μιλώ δυνατά, δηλαδή ωμά και καθαρά. Χωρίς υπεκφυγές και αδιαφορώντας αν δυσαρεστήσουν κάποιους. Γιατί καθήκον του συγγραφέα είναι να προβληματίζει, να αφυπνίζει διάνοιες και συνειδήσεις, εκεί που πολλοί κοιμούνται ή νομίζουν πως έχουν τις απαντήσεις. Όπως έλεγε ο Νορμπέτο Μπόμπιο: «Το καθήκον των ανθρώπων της κουλτούρας είναι να σπέρνουν αμφιβολίες εκεί που οι άλλοι έχουν βεβαιότητες, αφού δεν υπάρχει μια μοναδική και οριστική λύση στα προβλήματα της ανθρώπινης κοινωνίας». Όμως, εγώ, το μόνο που φοβούμαι είναι να μην συμβεί αυτό που είπε κάποιος: «Μόλις βρήκα κάποιες απαντήσεις στις ερωτήσεις μου, είχαν αλλάξει όλες οι ερωτήσεις».

Έχουν αλλάξει πολλές ερωτήσεις τώρα

Βέβαια, από το 2008 που κυκλοφόρησε το πλούσιο σε σκέψεις και περιεχόμενα βιβλίο του πολύπλευρου αυτού συγγραφέα και νομι­κού, έχουν αλλάξει πολλές ερωτήσεις. Όμως, αυτή την αλλαγή την καλύπτει η διαχρονική ματιά της πνευματικής ενόρασης του Δημήτρη Τσινικόπουλου, σε συνδυασμό με την ποιητική προφητικότητα και ευαισθησία. Εξάλλου, η μεγάλη κρίση που κληροδότησε ο 20ος αιώνας στον 21ο αιώνα, εκφράζει το συνεχιζόμενο πρόβλημα του αδιέξοδου πολιτισμού, που διαχύθηκε σε παγκόσμια κλίμακα. Ενός πολιτισμού που στηρίχθηκε (αποκλειστικά) στο όνομα της προ­όδου, με υλιστική και τεχνική υπερκυριαρχία. Για να φθάσει, τώρα, στην ύψιστη κρίση της αυτοκαταστροφικής μανίας του χρηματοπι­στωτικού καπιταλισμού.

Μια κρίση, την οποία ανατέμνει με διάφορες σημαντικές προσεγγίσεις και στα 37 δοκίμια του βιβλίου του, ο Δημήτρης Τσινικόπουλος.

Απειλή διάλυσης και παράλυσης αντιστάσεων

Με αποτέλεσμα να μας δημιουργούνται επιμέρους αλλά και συνο­λικές σκέψεις, για το συνολικό πρόβλημα του αδιεξόδου μέσα στο οποίο έχει μπει ο κρίσιμος «πολιτισμός» της παγκοσμιοποιημένης υπερεκμετάλλευσης, που μας έχει κατακλύσει. Με απειλή διάλυ­σης κατακερματισμού του ελληνικού κράτους και παράλυσης των αντιστάσεων των Ελλήνων πολιτών, οι οποίοι απ’ εδώ και πέρα θα παλεύουν για να επιβιώσουν μέσα σε συνθήκες εξαθλίωσης και εξαχρείωσης μέσα σ’ έναν απάνθρωπο κόσμο. Με τη βαθιά συναί­σθηση μιας ευρύτατης πνευματικής ευθύνης και κριτικής βλέπει στα κείμενα των δοκιμίων του στο βιβλίο του Ανάμεσα σε 2 αιώνες, τα ελληνικά (τα πολύ βαριά και κρίσιμα) τα ευρωπαϊκά και τα παγκόσμια προβλήματα δουλείας της κακής παγκοσμιοποίησης. Με αυτή τη ματιά και την ευθύνη, ο Δημήτρης Τσινικόπουλος επικεντρώνει τον προβληματισμό του στον άνθρωπο και κυρίως στις σχέσεις του με το συνάνθρωπο. Αλλά και με τις ζυμώσεις και τα προβλήματα της εποχής.

Χωρίς, όμως, να συνειδητοποιήσουμε τις τεράστιες και ραγδαίες μεταβολές που έγιναν στα τελευταία χρόνια, στη σφαίρα των ηθών, κυρίως, αλλά και στο ζήτημα της αντιμετώπισης των διαφόρων κοινωνικοπολιτικών προβλημάτων. Προβλήματα που οξύνθηκαν τραγικά στα 3 τελευταία χρόνια του 21ου αιώνα. Για να φθάσουμε τώρα στην κορύφωση της τραγωδίας, με αμέτρητες τραγικές συνέπειες, για τον κόσμο, τη χώρα μας και το λαό μας. Ιδιαίτερα μετά τις πρόσφατες επισκέψεις της ηγεσίας της τρόικας, που, στην ουσία, μας κυβερνά και ορίζει το ελληνικό μέλλον μας, χωρίς έλεος...

Μια οπισθοδρομική πρόοδος

Το μέρος Α' των δοκιμίων, αποτελείται από 14 μικρά, αλλά γραμμένα με πνευματικό θάρρος, δοκίμια. Αυτά ουσιαστικά περιστρέ­φονται γύρω από τον άξονα (στην ουσία) μιας «οπισθοδρομικής προόδου» μέσα στην οποία είναι έκδηλη η ασημαντότητα του αν­θρώπου και η (απ)ανθρωποποίηση της ανθρωπότητας.

Με κυρίαρχες καταστάσεις τον homo teleopticus, την εποχή των μονολόγων, το άγχος της υπερπληροφόρησης, το μινιμαλιστικό κόσμο γύρω μας, με τη σύγχρονη βία, που χάραξε ως νέα εποχή τη δυτική κουλτούρα μας, με άνοδο του ανορθολογισμού, με απο­στροφή και εκτροπή και συνδυασμό της τρομοκρατίας με ιερό πό­λεμο, μέσα στην πραγματικότητα μιας παγκοσμιοποίησης, η οποία διχάζει με τις ανισότητες που δημιουργεί και επιβάλλει. Με παγκό­σμιες αντιδράσεις, που δημιουργούν συντηρητικές αναδιπλώσεις κλειστών εθνικισμών, αντί για ανοικτές εθνικές δράσεις και επιδρά­σεις στις διαμορφώσεις των νέων καταστάσεων, που διαμορφώ­νονται στον πλανήτη.

Ένα θέμα–πρόβλημα πολύ λεπτό, για το οποίο όλοι πρέπει να αναστοχαστούμε. Για να μπορεί ο κάθε λαός να διατηρεί την εθνική του υπόσταση και την ατομικότητα κάθε πολίτη, μέσα στη σύγ­χρονη οικουμενικότητα, που μας καλεί να συμμετάσχουμε, για μια κοινή ωφέλεια της ανθρωπότητας. Η οποία, όμως, δεν συμβαίνει, γιατί, όπως τώρα, φαίνεται αυτή η πραγματικότητα προχωρεί προ­γραμματισμένα στην κατάλυση των πάντων, για επιβολή της παγ­κόσμιας υπερκυριαρχίας.

Αποκρυπτογραφώντας το μυστήριο της θηλυκότητας
μέσα από το μαρτύριο της ανδρικότητας

Στο μέρος Β' αυτών των δοκιμίων, ο συγγραφέας, με την άνεση της δοκιμιακής του γραφής και της ποιητικής ρομαντικής ευαι­σθησίας του, αλλά και ρεαλιστικής κοινωνικής του ματιάς, μας δίνει μια βαθιά στοχαστική αναπνοή με 10 δοκίμια, για τη γοητεία του γυναικείου χαμόγελου, αποκρυπτογραφώντας το μυστήριο της θη­λυκότητας και το ασθενές φύλο, το οποίο επί αιώνες στις δυτικές κοινωνίες έχει επικρατήσει να θεωρείται το ωραίο φύλο.

Για να μας πει ότι: «Όσο όμως και να φαίνεται ή να ακούγεται παράξενο, η επιστήμη με τις σύγχρονες ανακαλύψεις της έρχεται να θέσει υπό αμφισβήτηση το ότι το γυναικείο φύλο είναι το ασθενές και το ανδρικό το ισχυρό. Οι ενστάσεις είναι πάμπολλες. Πρώτα απ’ όλα, στον άνθρωπο το φύλο καθορίζεται σε με­γάλο βαθμό από την παρουσία του χρωμοσώματος Υ, το οποίο είναι μικρότερο και ασθενέστερο από το χρωμόσωμα X. Έτσι, το χρωμόσωμα Υ, υπεύθυνο για το αντρικό φύλο, θα συνεχίσει να φθί­νει, πράγμα που σημαίνει ότι ο αριθμός των ανδρών γίνεται ολοένα και πιο μικρός στους επόμενους αιώνες. Κάποια απαισιόδοξη στα­τιστική προβλέπει ότι στα επόμενα 100.000 χρόνια όπως έχουν τα πράγματα δεν θα υπάρχει το άρρεν φύλο! Αλλά, προς το παρόν, υπάρχουν ενέσεις αισιοδοξίας ότι το γονίδιο Υ μπορεί να αυτοδιορθώνεται και να αυτοεπισκευάζεται.

Πάντως, όπως αναφέρεται προς το τέλος του δοκιμίου αυτό «το λεγόμενο «ισχυρό φύλο» υποχώρησε και υποχωρεί έντρομο, αφού έχασε τον κατ’ επίφαση ισχυρό ρόλο του. Όπου, σε τελευταία ανά­λυση, απ’ αυτή τη διελκυστίνδα φαίνεται να προβάλουν δύο φύλα, εν μέρει ισχυρά και εν μέρει ασθενή. Δυο φύλα εξίσου καταπιεστικά και καταπιεσμένα, που αν δεν κοιτάξουν τις σχέσεις τους με ανιδιοτέλεια και πρόθεση ειλικρινούς κατανόησης, θα συνεχίσουν και στο μέλλον ρόλους ανταγωνιστικούς και καταστρεπτικούς προς εαυτούς και αλλήλους».

Δέκα πρωτότυπα δοκίμια για τον «εγω(τ)ισμό της αγάπης, τη δι­κτατορία του τζιν, τη ζηλοτυπία, το φλερτ και τη σεξουαλική παρε­νόχληση και απενοχοποίηση και απελευθέρωση του σεξ σήμερα, καθώς και για το σοβαρό θέμα: ανελεύθερη αγάπη ή ανέραστη ελευθερία;

Η μεταμόρφωση του ανθρώπου

Το μέρος Γ' των δοκιμίων του βιβλίου Ανάμεσα σε 2 αιώνες, ασχολείται με ψυχοκοινωνικά, κυρίως, θέματα, που απασχολούν και καθορίζουν το σύγχρονο βίο μας στο σύγχρονο κόσμο. Θέματα όπως:

1. Η δύναμη της ερώτησης
2. Furor Loqenti (πολυλογία στα λατινικά)
3. Ελληνικός έπαινος και ιδιοτελής κολακεία
4. Οι τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας
5. Η παραπλανητική διαφήμιση
6. Οι φταίχτες
7. Η φοβοφοβία
8. Η δύναμη της θετικής σκέψης
9. Η ευεργεσία της αυταπάτης
10. Η απατηλότητα του πλούτου
11. Πλουτοκράτορες και πνευματάνθρωποι, και τέλος
12. Η μεταμόρφωση του ανθρώπου.

Όλα τα δοκίμια έχουν ορθή δομή, χυμώδη λόγο, πνευματική ευ­θύνη, επιστημονική τεκμηρίωση, ποιητική ενόραση και ποιότητα. Όλα έχουν μια σημερινή θεώρηση και μια διαχρονική αναγωγή και προοπτική. Από το δοκίμιο «Η μεταμόρφωση του ανθρώπου» πα­ραθέτουμε (από το τελευταίο μέρος) μερικά αποσπάσματα:

«Είναι προφανές, ότι μια κοινωνία θα είναι υγιής μόνο όταν δεν ξε­κόψει τελείως τις ρίζες της με τα παρελθόν. Όταν κρατήσει τις ωφέ­λιμες και αποδεδειγμένης αξίας ουσιαστικές παραδόσεις σαν κάτι το ζωντανό. Κι ακόμα όταν διαφυλάξει ως κόρη οφθαλμού τις υψηλότερες ηθικές αρχές, που μας κληροδότησε το παρελθόν. Αυτές ακριβώς που απεμπολεί ο σύγχρονος άνθρωπος. Ο Άλμπερτ Αϊν­στάιν σωστά σημείωσε κάποτε ότι «οι υψηλότερες αρχές για τους πόθους και τις κρίσεις μας, μας έχουν δοθεί στην ιουδαιοχριστιανική θρησκευτική παράδοση. Πρόκειται για έναν πολύ υψηλό σκοπό, που με τις μικρές μας δυνατότητες, μόνο ελλιπώς μπο­ρούμε να τον φθάσουμε, αλλά που δίνει στέρεες βάσεις στους πό­θους και στις αξιολογήσεις μας. Αλλά, ο ίδιος πρότεινα την ορθή αξιολόγηση των επιστημονικών επιτευγμάτων και την ελεύθερη και υπεύθυνη ανάπτυξη του ατόμου, για να μπορεί να προσφέρει τις δυνατότητές του στην υπηρεσία της ανθρωπότητας.

Γνώση και επίγνωση, λοιπόν, υπερπροσωπικές ηθικές αρχές. Με ανεκτικότητα στους άλλους και υπεύθυνη ανάπτυξη του ατόμου είναι το τρίπτυχο που κατά το σοφό θα πρέπει ν’ ακολουθήσει ο άνθρωπος, για τη μεταμόρφωσή του και την επιβίωση του στο μέλ­λον.

Θα έχει άραγε τη σοφία ο άνθρωπος να εγκολπωθεί τέτοιες υπο­δείξεις; Ή μήπως θα αφήσουμε τις σύγχρονες διαθρωτικές δυνά­μεις να τον αφανίσουν ως άνθρωπο;

Το αίτημα της μεταμόρφωσης του σύγχρονου ανθρώπου σε ου­σιαστικό άνθρωπο προβάλλει στις δυτικές και δυτικότροπες κοινωνίες, ως κάτι το επιτακτικό και το αναγκαίο...

Αλήθεια, εμείς στην Ελλάδα της τωρινής έσχατης ανάγκης, θα γί­νουμε γενναίοι ή θα μείνουμε μοιραίοι «ανάμεσα σε 2 αιώνες;»

Δημήτρης Κακαβελάκης
Τύπος Θεσσαλονίκης, 22/12/2010

***

Κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο του εκλεκτού συνα­δέλφου Δημήτρη Τσινικόπουλου, με μια σειρά δοκι­μίων που πραγματεύονται θέματα άλλοτε επίκαιρα και άλλοτε διαχρονικά, αλλά πάντοτε καυτά, με το γνω­στό από προηγούμενα έργα του συγγραφέα, εμπερίστατο αλλά και προσιτό λογοτεχνικό ύφος.

Η ποίηση είναι κατά πολλούς η κορυφαία μορφή τέ­χνης του γραπτού λόγου, αλλά και Βασικό στοιχείο κάθε άλλης καλλιτεχνικής έκφρασης. Ποιητής μ’ αυ­τήν την ευρύτερη έννοια, είναι ο ζωγράφος, ο γλύπτης, ο αρχιτέκτων. Κι ακόμη πιο κοντά, ο λογο­τέχνης του πεζού γραπτού λόγου. Το αξιοσημείω­το εδώ είναι ότι, με την ποίηση καταπιάνονται πολ­λοί, ενώ οι ποιητές είναι λίγοι, πολύ λιγότεροι από όσους γενικά στιχουργούν. Η μεγάλη ποίηση κα­ταξιώνεται με το χρόνο κι αυτό αφορά εκείνους τους λίγους και εκλεκτούς, τους προικισμένους, που συλλαμβάνουν ή δέχονται μηνύματα, παγκόσμια, πανανθρώπινα, αιώνια.

Είδος του έντεχνου γραπτού λόγου είναι και το δοκίμιο. Αλλά αυτό απαιτεί άλλα στοιχεία, χρειάζε­ται άλλες αρετές. Δεν αρκεί η έμπνευση και το αί­σθημα, χρειάζεται στιβαρή γνώση, παιδεία, περί­σκεψη, επιχείρημα και λογική θεμελίωση. Η ποίη­ση έχει πολλούς μνηστήρες αν και η ίδια είναι από­λυτα επιλεκτική, αλλά το δοκίμιο, σαν τέχνη λόγου, δεν επιδέχεται αυτόκλητους επισκέπτες.

Ο Τσινικόπουλος ασχολείται με επιτυχία με όλες τις μορφές του έντεχνου γραπτού λόγου. Έχουμε διαβάσει κατά καιρούς ωραία κείμενά του, ποιήματά, διηγήματα και δοκίμια. Ποιήματα με αίσθημα, διηγήματα έξυπνα και ενίοτε απρόβλεπτα (όπως λ.χ. «το θανάσιμο μυστικό» που δημοσιεύεται στο τεύχος 46 του Ενώπιων) αλλά η πραγματική του δύναμη είναι το δοκίμιο. Κι αυτό γιατί διαθέτει παι­δεία, προβληματισμό, στοχασμό, φιλοσοφική διά­θεση, είναι με δυο λόγια ένας αυθεντικός «διανο­ούμενος», ένας homo philosophicus, μελετητής και γνώστης των ανθρωπίνων πραγμάτων, γι’ αυτό και πραγματεύεται τα θέματά του με εξαιρετική άνεση. Από τα σύγχρονα και επίκαιρα όπως το «Homo teleopticus» (σελ. 39] ως τα διαχρονικά «φλερτ και σεξουαλική παρενόχληση» (σελ. 165) και τα πά­ντοτε καυτά, όπως το «ειλικρινής έπαινος και ιδιοτελής κολακεία» (σελ. 211).

Δεν διστάζει να εκφέρει απόψεις προσωπικές, να πάρει θέσεις. Αλλά δεν παραλείπει να παρουσιάσει και τον αντίθετο λόγο, ενώ κατά περιπτώσεις, προτιμάει να αναπτύξει το θέμα του, αποφεύγοντας να εκφέρει την προσωπική του άποψη και έτσι καλεί τον αναγνώστη του να κρίνει και να πάρει θέση ο ίδιος. Μια πρόσκληση του συγγραφέα, προς τον ανα­γνώστη του σε ένα είδος ιδεατού διαλόγου, μια πρό­σκληση σε συζήτηση και όπου αυτή καταλήξει Πρόκειται για μια διαλεκτική μέθοδο τόσο παλιά όσο και οι συζητήσεις στην αρχαία αθηναϊκή αγορά. Τα θέματα είναι πολλά, ζεστά και ποικίλα, γύρω στα σαράντα που διαβάζονται ανεξάρτητα το ένα από το άλλο. Χρειάζονται ηρεμία, συγκέντρωση και προ­σοχή. Και φυσικά «διάλογο εν εαυτώ». Εδώ βρί­σκεται το πραγματικό κέρδος του αναγνώστη. Είναι γραμμένα με ηρεμία και άνεση, ενθαρρύνουν τον προβληματισμό και τη σκέψη, η γλώσσα τους είναι προσιτή, και καθημερινή χωρίς τις ακρότητες εκεί­νες των φιλοσοφικών κειμένων που κουράζουν και απογοητεύουν τον αναγνώστη.

Ο δικηγόρος Τσινικόπουλος, ως πνευματικός δη­μιουργός αποτελεί τιμή και καμάρι για τον κλάδο μας, τον τόπο μας, τη χώρα μας.

Συνιστώ ανεπιφύλακτα στους συναδέλφους και όχι μόνο σ’ αυτούς να αποκτήσουν αυτό το ωραίο βιβλίο, να το μελετήσουν με προσοχή, χωρίς βιασύνη. Άλλωστε δεν είναι βιβλίο που διαβάζεται «με μια αναπνοή» και να αποδεχθούν την πρόταση του συγγραφέα σε διάλογο, σκέψης και συμπερασμάτων, θα έχουν πολλά να ωφεληθούν.

Του Μιχάλη Παναγιωτόπουλου
(δικηγόρος)

***

Είχα την ευχαρίστηση να διαβάσω, στην ουσία να μελετήσω, (γιατί μερικές φορές πρόκειται περί  μελέτης, όταν διαβάζεις κάτι παρόμοιο), όπως το βιβλίο με τίτλο «Ανάμεσα σε 2 αιώνες» του Δημήτρη Τσινικόπουλου, από το οποίο απεκόμισα όχι μόνο μια παραπέρα γνωριμία από την παμπλούσια γλώσσα μας, την οποία με σεβασμό αλλά και ποικιλότητα χρησιμοποιεί στα κείμενά του, ο εκλεκτός συγγραφέας, αλλά και μια εκπληκτική αίσθηση, της δυναμικής που μετέρχεται δεξιότεχνα ο ομότεχνος και συνάδελφος Δημήτρης Τσινικόπουλος, αναλύοντας ή υπεισερχόμενος και διεισδύοντας θα έλεγα στα δύσβατα μονοπάτια των δοκιμίων, που με γλαφυρότητα αναλύει, και επεξηγεί και διανθίζει και επιβάλλει στον αναγνώστη του.

Είναι μια πραγματική απόλαυση η διαδρομή μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του, το οποίο θα χαρακτήριζα πόνημα και ποίηση και ενημέρωση, για όλες τις τεκταινόμενες κα μη απόψεις, σκέψεις και γεγονότα της καθημερινής ζωής, που σε πολλούς περνούν απαρατήρητα ή και μη αναγνωρίσιμα για τους περισσότερους από εμάς. Ειλικρινά ήθελα σαν άλλος Λέων Τολστόι, όταν διάβαζε Τσέχωφ, να κάψω τα δικά μου γραπτά, αφού νομίζω ότι είμαι συγγραφέας και ποιητής.

Όμως ο Δημήτρης Τσινικόπουλος δεν με τρόμαξε μόνο με το γράψιμο του. Δεν μ' ενθουσίασε απλά. Με συγκίνησε, ως τα κατάβαθα της ψυχής μου. Μ’ έκανε να πιστέψω, ότι στο παραλογισμένο και σαστισμένο κόσμο μας, δεν χάθηκε ακόμη η ελπίδα, ούτε τελείωσε η ιστορία του ανθρώπου. Αφού υπάρχουν ακόμη άνθρωποι, που μπορούν να γράφουν έτσι, να μετακινούν τα απολιθώματα, να ανασταίνουν τις κοιμισμένες συνειδήσεις και να ορμούν στις καρδιές, δίνοντας νέο αίμα και νέα όρεξη για ζωή και γνώση, υπάρχει ακόμα ελπίδα να επιζήσει το ανθρώπινο γένος και ο πολιτισμός, τον οποίο έφτιαξε μέσα από χιλιάδες χρόνια προσπαθειών, αγώνων και μέριμνας για σωστή συμβίωση των ατόμων.

Άρα δεν χάθηκε ακόμη η ευθύνη, δεν χάθηκε η τρυφερότητα, η αυτογνωσία, το πάθος και ο έρωτας για τη ζωή, που είναι τόσο σύντομη. Ένοιωσα στ’ αλήθεια ξανανοιωμένος, ασφαλής και έτοιμος να ζήσω παραπέρα.

Τον ευχαριστώ.

Γιώργος Χατζηαθανασίου
Δικηγόρος- συγγραφέας