Sam Harris: «Επιστολή προς ενα χριστιανικο έθνος»

Μια σύντομη κριτική θεώρηση

Όταν άρχισα την καριέρα του κοσμολόγου προ εικοσαετίας περίπου, ήμουν ένας πεπεισμένος αθεϊστής. Ούτε στα πιο τρελά μου όνειρα θα μπορούσα να είχα φανταστεί πως μια μέρα θα έγραφα βιβλίο που σκοπό είχε να αποδείξει πως οι κεντρικές πεποιθήσεις της Ιουδαιο-Χριστιανικής θεολογίας είναι πράγματι αλήθειες… Ο Χριστιανισμός δεν είναι μια απλή θρησκεία αλλά μια πειραματική ελέγξιμη επιστήμη.

Frank Tipler
Καθηγητής Μαθηματικής Φυσικής
The Physics of Christianity, 2007

Ο Σαμ Χάρις (Sam Harris γεν. 1967), είναι Αμερικανός φιλόσοφος με ειδίκευση στη νευρολογία. Έγινε γνωστός στην Αμερική με το βιβλίο του Το τέλος της Πίστης: θρησκεία, τρόμος και το μέλλον της λογικής, ενώ προσφάτως, έχει κυκλοφορήσει κι ένα βιβλίο του μεταφρασμένο στην ελληνική Ανελεύθερη Βούληση. Ο Σαμ Χάρις δηλώνει άθεος και κριτικός των θρησκειών και ιδιαίτερα του χριστιανισμού, του ιστορικού, του εκκοσμικευμένου δηλαδή, αλλά και του βιβλικού πρωτο-Χριστιανισμού, και όλης της Βίβλου, που την θεωρεί με το υπό κρίση βιβλίο του, ένα κοινότυπο βιβλίο, ακατάλληλο για την σύγχρονη ηθική, αναχρονιστικό, αντιφατικό, και, φυσικά, αντι-επιστημονικό και μη θεόπνευστο (σελ. 16-21, 29 επ.).

Ο συγγραφέας ανήκει στην σύγχρονη ομάδα των 4-5 ιπποτών του κινήματος του νεοαθεϊσμού, με επικεφαλής τον Άγγλο βιολόγο Ρίτσαρντ Ντόκινς, και τους Ντάνιελ Ντενέτ, τον αποβιώσαντα Κρίστοφερ Χίτσενς και τον Γάλλο Μισέλ Ονφρέ.

Στο ολιγοσέλιδο βιβλίο του, ο Σαμ Χάρις, ασκώντας δριμεία κριτική κατά του «ιστορικού χριστιανισμού», του σύγχρονου καθολικισμού, και ιδίως του Αμερικανικού προτεσταντικού φονταμενταλισμού, – κριτική που εν πολλοίς εμπεριέχει κάποιες αλήθειες, όπως ότι, δεν είναι δυνατόν να δεχθούμε ότι ο κόσμος, το σύμπαν, δημιουργήθηκε πριν από 6.000 χρόνια (κάτι που δεν υποστηρίζεται βέβαια από τη Βίβλο, αν ερμηνευθεί σωστά, με τις ημέρες της δημιουργίας εννοούμενες ως μακρές ακαθόριστες χρονικές περιόδους) –, υπερβαίνει τελικά, τα εσκαμμένα και τα επιστημονικά όρια, εμπλεκόμενος και «εμβατεύων εις α μη εώρακεν εική φυσιούμενος υπό του νοός της σαρκός του» (πρβλ. Κολ. 2:18).

Ο ίδιος, πάντως, υποστηρίζει ότι, το βιβλίο το έγραψε για τους Χριστιανούς όλων των αποχρώσεων, με σκοπό «να αποδομήσει τα πνευματικά και ηθικά προσχήματα του Χριστιανισμού στις πιο αγκυλωμένες μορφές του» (σελ. 16, 17). Σ’ αυτό συνευδοκεί και ο συγγράψας τον πρόλογο του βιβλίου του, Ρίτσαρντ Ντόκινς, ο οποίος παρατηρεί ότι, δύσκολα θα μπορέσει ένας χριστιανός να επιβιώσει από το μπαράζ των επιχειρημάτων του Χάρις, ο οποίος ποτέ δεν αστοχεί(!) καθ’ όσον δεν μασάει τα λόγια του (σελ. 9, 10).

Έτσι, γίνεται μια προσπάθεια εν ονόματι του ορθολογισμού και του επιστημονισμού, να προκαταληφθεί, ή μάλλον, να τρομοκρατηθεί η διάνοια του αναγνώστη, ώστε και να εξομαλυνθεί η αποδοχή των επιχειρημάτων του συγγραφέα, οιονεί ασυζητητί.

Ωστόσο, το όλο εγχείρημα του Χάρις, πέφτει στο κενό. Και πέφτει στο κενό, για τον απλούστατο λόγο ότι, ο συγγραφέας, αδυνατεί να κάνει διάκριση μεταξύ τριών βασικών σημείων.

Πρώτον: Του Μωσαϊκού νόμου, που αποτελούνταν από 613 διατάξεις (αυστηρές ενίοτε), οι οποίες αφορούσαν το λαό Ισραήλ, και ο οποίος, εμπεριείχε διατάξεις αστικού – ποινικού και δικονομικού δικαίου, για να λειτουργήσει και να υπάρξει ο λαός εκείνος, στο συγκεκριμένο χώρο (χώρα της Παλαιστίνης), ανάμεσα σε παγανιστικούς, εχθρικούς προς αυτόν λαούς. Ο οποίος Μωσαϊκός Νόμος, δεν θα πρέπει να κριθεί σύμφωνα με τους ανώτερους κανόνες της χριστιανικής ηθικής, αλλά, σύμφωνα με τα δεδομένα της εποχής εκείνης, και τις ανάγκες που κάλυπτε στην προ-χριστιανική εποχή, ως νόμος παιδαγωγός (= φρουρός) εις Χριστόν (Γαλ. 4:24). Ο Μωσαϊκός νόμος, παρόλο που η Παλαιά Διαθήκη (ή καλύτερα, η Εβραϊκή Βίβλος), αποτελεί μέρος της όλης Βίβλου και θεωρείται θεόπνευστη και ωφέλιμη (Β’ Τιμ. 3:16), επιτέλεσε το σκοπό του και διεφύλαξε ένα «λείμμα» πιστών για να οδηγηθούν στον Χριστό. Από εκεί και πέρα, το λόγο και την ευθύνη την έχει ο Χριστός και η εκκλησία του. Δεν ισχύει για τους Χριστιανούς, και κακώς, ο Σαμ Χάρις, τον φέρνει προ οφθαλμών, ως πυξίδα ζωής για την εποχή μας.

Το να θέλει, ο Χάρις, ή οποιοσδήποτε άλλος, να επαναφέρει θέματα, όπως τον θεσμό της δουλείας, που σημειωτέον, ρυθμίζεται τελικά, υπέρ των δικαιωμάτων των δούλων, αφού ο δούλος έπρεπε να απελευθερωθεί μέσα σε 7 χρόνια υποχρεωτικά (Έξοδ. 21:2, Λευιτ. 25:39,40), ή, το να επισημαίνει διατάξεις που μπορούν να ερμηνευτούν σωστά, μόνο κάτω από το φως των θεσμών της εποχής εκείνης (πρβλ. βιβλίο των Νεκρών της Αιγύπτου, 15ος αι. π.Χ., Κώδικας Χαμουραμπί 18ος αι. π.Χ.), σημαίνει ότι, δεν  μπορεί να ερμηνεύσει σωστά τα πράγματα. Ούτε να κάνει τις ανάλογες διακρίσεις – διαφοροποιήσεις.

Δεύτερον: Τα «σκάγια» όμως, του Χάρις, παίρνουν και το Χριστιανισμό και την Καινή Διαθήκη, εκτός από τον ‘Ιστορικό Χριστιανισμό’, που ορθώς του καταμαρτυρεί ορισμένα επαίσχυντα γεγονότα (π.χ. Ιερά Εξέταση, πίστη στην αιώνια κόλαση κ.άλλ.), τα οποία είναι γνωστά τοις πάσι. Και δεν χρειάζεται να τα σχολιάσω εδώ. Ο συγγραφέας ισχυρίζεται λ.χ., ότι ο Ιησούς Χριστός υποστήριζε τον Μωσαϊκό νόμο στην ολότητά του, με τις σκληρές του διατάξεις, ενώ, προσεκτική ανάγνωση της επί του Όρους ομιλίας, δείχνει ότι ο Ιησούς Χριστός κατέδειξε ότι δεν ήρθε να «καταλύσει βιαίως το νόμο και τους προφήτες», αλλά «πληρώσαι», δηλ., να αναδείξει το πνεύμα του και την ορθή ερμηνεία δια της αγάπης στον Θεό και πλησίον – διότι αυτή είναι η ουσία του νόμου και των προφητών (Ματθ. 7:12, 22:40, Μαρκ. 12:31, πρβλ. Γαλ. 5:14, Ρωμ. 13:8,9).

Με το να επαναλαμβάνει ο Ιησούς το περίφημο «Εγώ δε λέγω υμίν», δείχνει ότι απαιτείται κάτι πολύ περισσότερο από το ξερό γράμμα του  νόμου, και ζητάει να μεταμορφωνόμαστε μέσω της εκλέπτυνσης της συνείδησής μας, για να περισσεύει η δικαιοσύνη μας από αυτήν των γραμματέων και φαρισαίων.

Ο «χρυσός κανόνας», βεβαίως, ήταν γνωστός από την αρχαιότητα και στον Ιουδαϊσμό (Ραββί Χιλλέλ), αλλά μόνον από τον Ιησού διατυπώθηκε σε θετική  μορφή, με οικουμενική διάσταση. Όχι μόνο, «ο εσύ μισείς ετέρω μη ποιήσεις», αλλά «όλα όσα θέλετε να κάνουν οι άνθρωποι σε εσάς κάνετε εσείς σε αυτούς»(1).

Ο Σαμ Χάρις, προσπαθεί να αποδείξει π.χ. ότι ο Ζαϊνισμός είναι ανώτερος από την ηθική του Ιησού, αλλά λησμονεί ότι, ο Ιησούς δίδαξε και την ανεκτικότητα και τη συγχωρητικότητα και την αγάπη προς τους εχθρούς, μια καινοτόμο κατά πάντα διδασκαλία(2). Εδώ, απλά παραθέτω, τι αναγνώρισε ένας μη Χριστιανός και οπαδός περισσότερο του βουδισμού σχετικά με τη χριστιανική ηθική, ο Α. Σοπενχάουερ, αν  και δεν έπαυσε ποτέ να τοποθετείται κριτικά και επικριτικά κατά του ιστορικού Χριστιανισμού: «Η ηθική του Χριστιανισμού είναι άπειρες φορές ανώτερη από όλες τις ηθικές των άλλων θρησκειών που εμφανίστηκαν ποτέ στην Ευρώπη». Ο πεσιμιστής Σοπενχάουερ ο και υμνωδός του βουδισμού, σε τελευταία ανάλυση αναγνωρίζει την «εξαίρετη ηθική που διδάσκει η χριστιανική πίστη»(3). Παρόμοια, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Θωμάς Τζέφερσον τον οποίον προτιμά να μνημονεύει ο μέντορας του Χάρις, Ρίτσαρντ Ντόκινς, καθ’ ότι ελευθερόφρων στις απόψεις του, παραδέχτηκε ότι μπορεί ο Επίκουρος, ο Επίκτητος και ο Σενέκας να ήσαν έξοχοι ηθικολόγοι, αλλά ο Ιησούς, υπήρξε ο μεγαλύτερος από όλους τους μεταρρυθμιστές. «Αν ξεχωρίσουμε ό,τι είναι πραγματικά δικό του από τα απορρίματα κάτω από τα οποία έχουν ταφεί τα λόγια του… έχουμε τη σκιαγραφία ενός συστήματος του πιο υψηλού ηθικού μεγαλείου που βγήκε ποτέ από τα χείλη ανθρώπου… Ο Επίκτητος και ο Επίκουρος μας δίνουν νόμους για να κυβερνούμε τον εαυτό μας. Ο Ιησούς μας διαγράφει ένα συμπλήρωμα καθηκόντων και φιλανθρωπίας απέναντι στους άλλους»(4).

Ο Σαμ Χάρις, όμως, προσπαθεί να υποβιβάσει την χριστιανική ηθική. Βρίσκει σ’ αυτήν και στην Καινή Διαθήκη, αποτρόπαιες σκηνές βίας! (σελ. 33, 32) αλλά, δεν αρνείται την ιστορική ύπαρξη του Ιησού – ούτε ότι ο Χριστός είπε «μερικά βαθυστόχαστα πράγματα σχετικά με την αγάπη, τη φιλανθρωπία και την ανεξικακία»… Πάλι καλά. Διότι, ο πάτρωνάς του, ο Ντόκινς, αμφιβάλλει για το αν ο Ιησούς υπήρξε… Είναι ένα βήμα προόδου κι αυτό. Δεν είναι λίγο. Και δεν πρέπει να το ξεχνάμε…

Τρίτο ατόπημα: ο Σαμ Χάρις δεν γνωρίζει να διακρίνει μεταξύ των φονταμενταλιστών της Αμερικής, των εκκλησιαστικών διδασκαλιών περί κολάσεως κ.άλλ., από αυτές των βιβλικών διδασκαλιών. Μιλάει για κόλαση, και παραθέτει το χωρίο προς Β’ Θεσ. 1:6-9, ενώ εκεί γίνεται λόγος, ναι μεν, για συμβολική φλόγα πυρός (κρίσεως) κατά την Β’ παρουσία του Χριστού, για τους αμετανόητους φαύλους, αλλά αυτοί όπως λέει το χωρίο, θα τιμωρηθούν με αιώνιο όλεθρο – όχι με αιώνια κόλαση ψυχών,  με πυρ αιώνιο! όπως το θέλουν μερικές εκκλησίες ακόμη!

Το ίδιο, πρέπει να λεχθεί και για το επόμενο χωρίο Ιωάν. 15:6, που δεν παρατίθεται από το κείμενο, αλλά από κακή ελληνική μετάφραση. Το κείμενο δεν μιλάει εκεί για κόλαση ψυχών! Όπως έχω ξαναγράψει, στην Καινή Διαθήκη, η λέξη κόλασις σημαίνει τιμωρία ή αποκοπή από τη ζωή (κόλασις από το ρ. κολοβώνω = αποκόπτω, και ‘κόλασις δέντρων’ = αποκοπή δέντρων). Γι’ αυτό, και τα πρόβατα, οδηγούνται στην αιώνια ζωή και τα ερίφια σε αιώνια κόλαση (=αποκοπή από την πηγή της ζωής, το Θεό, Ματθ. 25:41,46)(5).

Όσον αφορά για τη θέση του Ιησού ή του Παύλου, για τη δουλεία, ο αναγνώστης παρακαλείται να δει και πάλι, πόσο λάθος κάνει ο Σαμ Χάρις, παραγνωρίζοντας ή αποσιωπώντας τα γεγονότα, στο βιβλίο μου «Το Στοίχημα του Πασκάλ»(6). Κανείς δεν αρνείται βέβαια, ότι μπορεί να γίνει κακή χρήση χωρίων της Βίβλου από ορισμένους, για εξυπηρέτηση κακών, ιδιοτελών σκοπών. Άλλωστε, και ο διάβολος, εκπειράζων τον Ιησού, χρησιμοποίησε χωρίο από τις Γραφές, τον Ψαλμ. 91ο:11. Και όπως ορθά παρατηρεί ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος: «Και γαρ ο διάβολος από των Γραφών τω Χριστώ διελέγετο. Αλλ’ ουχ η Γραφή η αιτία, αλλ’ η διάνοια η τα καλώς ειρημένα, κακώς ερμηνεύουσα» (P.G. τομ. 50ος σ. 703-704).

Και για να έρθουμε στο προκείμενο: Αν κάποιος χρησιμοποιεί εσφαλμένα χωρία της Βίβλου, χωρία και διατάξεις του Μωσαϊκού Νόμου που δεν έχουν ισχύ σήμερα γιατί καταργήθηκαν με το θυσιαστικό θάνατο του Ιησού (Ρωμ. 10:4, 7:6, Γαλ. 3:4, Εφ. 2:15, Κολ. 2:13,14), αυτό σημαίνει ότι δεν αξίζει η Βίβλος στο σύνολό της, και ιδίως, η Καινή Διαθήκη, με την απαράμιλλη διδαχή της, ή οι Δέκα εντολές, όπως αφομοιώθηκαν μέσα στο πνεύμα της Καινής Διαθήκης με τη διπλή εντολή της αγάπης; (Ρωμ. 13:8,9). Ειρήσθω εν παρόδω ότι, ο Αβραάμ Λίνκολν, για να υποστηρίξει και να επιτύχει την κατάργηση της δουλείας, στηρίχτηκε όχι σε επιταγές ή διδάγματα του Ζαϊνισμού, ή της αρχαίας Ελληνικής φιλοσοφίας, αλλά σε τρία βιβλικά χωρία: στο Γεν. 3:19, «εν τω ιδρώτι του προσώπου σου, θα τρως τον άρτο σου», στο Έξοδ. 20:1, «Εγώ ειμί Κύριος ο Θεός σου ο εξαγάγων σε εξ Αιγύπτου, εξ οίκου δουλείας», και στην επί του Όρους ομιλία με τον Χρυσό Κανόνα του Χριστού.

 

Για τον Χάρις, ο αθεϊσμός είναι μια παραδοχή του προφανούς! (σελ. 76), διότι, ο Θεός (αν υπάρχει) αποστέλνει θεομηνίες ή δεν αποτρέπει τυφώνες σαν τον Κατρίνα (2005), που σάρωσε στη Νέα Ορλεάνη! Αλλά, όπως μπορεί να αντι-παρατηρηθεί, ο μεγαλύτερος υπεύθυνος για αυτές τις φυσικές καταστροφές είναι ο ίδιος ο άνθρωπος, που αλλοιώνει το φυσικό περιβάλλον, το μολύνει, και δεν παίρνει τα κατάλληλα μέτρα προφύλαξης σε περιπτώσεις υπερ-λειτουργίας της φύσης(7).

Όσο προχωρεί η επιχειρηματολογία του Σαμ Χάρις στο βιβλίο του, τόσο φαίνεται ότι πυροβολεί με άσφαιρα φυσίγγια. Στο κεφάλαιο με τίτλο «Η δύναμη της προφητείας», προσπαθεί να αποδείξει ότι το δόγμα της γέννησης του Ιησού από παρθένο, αλλά και πολύ μεγάλο μέρος της ανησυχίας του Χριστιανικού κόσμου σχετικά με το σεξ, είναι αποτέλεσμα ενός μεταφραστικού λάθους από τα εβραϊκά! Δηλ., ότι  κακώς μεταφράστηκε η εβραϊκή λέξη alma που σημαίνει «νεαρή γυναίκα» ως παρθένος από την προφητεία του Ησαΐα. Αγνοεί ότι η λέξη μπορεί θεμιτά να μεταφραστεί και ως νεαρή κόρη και ως παρθένος, όπως ορθώς μετέφρασαν οι Ο’ και από αυτούς παραθέτει ο Ματθαίος(8). Επιπλέον, ο Ματθαίος ομιλεί για την παρθενική γέννηση του Ιησού στο χωρίο 1:18, ο Λουκάς σαφώς ομιλεί περί τούτου (Λουκ. 1:27,34) χωρίς να επικαλείται το εδ. του Ησαΐα 7:14 και, ο απ. Παύλος, την προϋποθέτει, όταν γράφει στην προς Γαλάτας επιστολή 4:4: «Ότε δε ήλθε το πλήρωμα του χρόνου εξαπέστειλεν ο Θεός τον υιόν αυτού, γενόμενος εκ γυναικός…» Το «εξαπέστειλεν» σημαίνει ότι προϋ-πήρχε για να τον εξαποστείλει… Σαφώς ο «Λόγος σαρξ εγένετο» (Ιωάν. 1:1), πράγμα όπερ σημαίνει ότι κατά τον Ιωάννη και τους πρώτους Χριστιανούς, προϋπήρχε πριν γίνει άνθρωπος!

Ο Χάρις, νομίζει ότι, βρίσκει αντιφάσεις των Ευαγγελιστών για τα γεγονότα των τελευταίων ημερών του Ιησού, αλλά αυτά τα θέματα, έχουν συζητηθεί εδώ και αιώνες και έχουν δοθεί οι δέουσες απαντήσεις και λύσεις σε ετεροφωνίες ή σε διαφορετικά ημερολόγια που έκαναν χρήση οι Ευαγγελιστές, τα οποία, ο συγγραφέας, είτε αγνοεί, είτε θέλει να αγνοεί (9).

Ο αθεϊστής φιλόσοφος Σαμ Χάρις,  βρίσκει ανεπαρκείς τις προφητείες της Βίβλου, καταλήγοντας ότι αυτή (η Βίβλος), δεν περιέχει τίποτα «που να μη μπορούσε να γράψει ένας κοινός άντρας ή γυναίκα που ζούσε τον πρώτο αιώνα μετά Χριστόν» (σελ. 86). Υποδεικνύει, μάλιστα, τι θα έπρεπε να περιλαμβάνουν οι προφητείες κατά την άποψή του, να μιλούν π.χ., για το DNA, ή για τη θεραπεία του καρκίνου. Αγνοεί όπως, φαίνεται, δύο τινά: Πρώτον: ότι οι προφητείες της Βίβλου είναι πάμπολλες (σύμφωνα με στατιστική έρευνα το 27% της Βίβλου είναι προφητικό και ενυπάρχουν σ’ αυτήν 1.817 προφητείες)(10). Αγνοεί όμως, ακόμη ότι, ο Ιησούς Χριστός ως προφήτης, επροφήτευσε α) για τον ίδιο και τον προορισμό του (Σταύρωση, προδοσία του Ιούδα, Ανάστασή του), β) για το ακατάλυτο μέλλον της εκκλησίας του (Ματθ. 16:18), γ) για την καταστροφή της Ιερουσαλήμ και του ναού (Ματθ. 24, Λουκ. 21, Μαρκ. 13), δ) για την τύχη και το μέλλον του λαού Ισραήλ ή Ιουδαίων, ε) για τη Β’ παρουσία του, λέγοντας τα συγκλονιστικά λόγια: «Ο ουρανός και η γη παρελεύσονται οι δε λόγοι μου ου μη παρέλθουσι» (Ματθ. 24:35). Και η ιστορία επιβεβαιώνει και επιμαρτυρεί την ακρίβεια των λεγομένων του. Ορθά, ο Πασκάλ, παρατήρησε ότι, μόνον ο Ιησούς προφητεύτηκε και προφήτευσε. Ουδείς άλλος άνθρωπος, σοφός ή ιδρυτής θρησκείας(11).

Δεύτερον: Γιατί η Βίβλος θα έπρεπε να μιλάει προφητικά, για το DNA, τον ηλεκτρισμό, ή τη θεραπεία το καρκίνου, θέματα του 20ου ή 21ου αιώνα, και όχι π.χ. για την ισπανική γρίπη, ή την πανώλη που θέριζε το Μεσαίωνα; Γιατί να μη μιλάει προφητικά για τον 16ο, τον 10ο ή τον 5ο αι. μ.Χ.; Δεν μπορεί να διακρίνει ο φιλόσοφος, ότι ο Ιησούς και οι προφήτες δίδασκαν προφορικά κατ’ αρχάς, μιλούσαν προφητικά για να τους καταλάβουν πρώτα οι ακροατές της εποχής του, και μετά οι επιγενόμενοι; Και δεν είναι επαρκείς οι τόσες προφητείες που προλέγουν την τύχη πόλεων, λαών, εθνών και αυτοκρατοριών; (12).

Όσον αφορά τον ισχυρισμό του ότι, η Βίβλος αστοχεί σε επιστημονικά θέματα, όπως στο χωρίο Α’ Βασ. 7:23-26, όπου αναφέρεται στο λόγο της περιφέρειας του κύκλου προς τη διάμετρο, ότι είναι τάχα 3:1, και όχι 3,14, και πάλι θα πρέπει να λεχθεί ότι εκείνος που αστοχεί είναι ο ίδιος. Γιατί είναι θέμα μέτρησης και υπολογισμού του πήχη των αρχαίων Ισραηλιτών σε αναλογία, όπως έδειξε ο Kevin Peil σε δημοσίευμά του στο περιοδικό Nature (13), ο οποίος καταλήγει ότι ο υπολογισμός είναι 540 (30 x 18) ίντσες, προς 174. Δηλαδή όπου π=540/174, ήτοι 3,10, αριθμός που πλησιάζει εκπληκτικά το 3,14! Ο συγγραφέας της Βίβλου είναι σύμφωνα με τον μηχανολόγο Χένρι Μόρις (Henry Morris) πιο επιστημονικός από τους κριτικούς του.

Ένα είναι σίγουρο, ότι η Βίβλος όχι μόνο δεν αστοχεί σε επιστημονικά θέματα, αλλά μερικές φορές, προηγήθηκε από τη σύγχρονη επιστήμη. Όπως είναι οι επόμενες περιπτώσεις: ο υδρολογικός κύκλος (Εκκλ. 1:6, Ιωβ 36: 27, 28, Αμώς 5:8, 9:6), ο νόμος της εντροπίας (Ψαλμ. 102: 25,26), η αρχή της βιογένεσης (Ψαλμ. 36:3, Γεν. κεφ. 1 επ.), η αρχή της ισοστασίας (Ησ. 40:12, Ψαλμ. 104:5-7), η σφαιρικότητα της γης (Ιώβ 26:10, Ησ. 40:22), το μεγαλειώδες μέγεθος του σύμπαντος (Ησ. 55:9, Ιερεμ. 31:37), ο αναρίθμητος αριθμός των άστρων (Ιερ. 33:22), η επέκταση του σύμπαντος (Ψαλμ. 104:2, Ησ. 40:22), οι νόμοι του ουρανού (Ιώβ 38:33) κ.λπ.(14).

Στη συνέχεια, ο συγγραφέας, παραθέτει τη θέση της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών που είναι πολύ καλά τοποθετημένη, αφού κάνει ορθή διάκριση θρησκείας και επιστήμης. Η Ακαδημία καταλήγει στο ότι: «Κάθε μια απαντά σε διαφορετικά ερωτήματα και ότι η επιστήμη δεν είναι σε θέση να πει το παραμικρό γα τη μεταφυσική. Το εάν υπάρχει ή όχι Θεός είναι ένα ερώτημα για το οποίο τηρεί ουδέτερη στάση» (σελ. 88, 89) (15).

Παρόλα αυτά, ο ίδιος, προσπαθεί με τα λεγόμενά του, να πείσει τον αναγνώστη ότι, η θεωρία της εξέλιξης είναι αναμφισβήτητο γεγονός, ότι η λέξη θεωρία είναι ισοδύναμη με τη λέξη γεγονός, χωρίς να κάνει διάκριση  μεταξύ φυσικών νόμων, αρχών και θεωριών, μας διαβεβαιώνει ότι «ξέρουμε (!) ότι όλοι οι οργανισμοί συμπεριλαμβανομένων και των ανθρώπων εξελίχθηκαν από πιο απλούς μέσα σε περίοδο δισεκατομμυρίων ετών. Οι αποδείξεις γι’ αυτό γράφει, δε σηκώνουν αμφισβήτηση» (σελ. 96), αλλά, παρακάτω μας διαβεβαιώνει ότι «Η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν ξέρει πώς ή γιατί δημιουργήθηκε το σύμπαν» (σελ. 99).

Και το εύλογο ερώτημα που ανακύπτει εδώ είναι: Αφού δεν ξέρει κανείς πώς ή γιατί δημιουργήθηκε το σύμπαν, πώς αυτός μπορεί να ξέρει ότι δεν υπάρχει δημιουργός που το δημιούργησε, όπως μας λένε τόσο η παρατήρηση (nihil ex nihilo fit) όσο και η λογική; (πας οίκος κατασκευάζεται υπό τινος, ο δε τα πάντα κατασκευάσας Θεός). Ο φιλόσοφος ουσιαστικά πιστεύει στην θεωρία της εξέλιξης αφού δεν είδε ποτέ αυτόματη γένεση της ζωής ή μεταβολή  μιας μορφής ζωής σε μια άλλη(16). Και για να μη μακρηγορήσω άλλο: Ο Χάρις ακολουθεί τους πάτρωνές του, τον Ντόκινς και τον Δαρβίνο, που στα συγγράμματά τους, εναλλάσσουν τις διακηρύξεις βεβαιότητας, με τις υποθέσεις, τις θεωρίες, τις εικοτολογίες και την πιθανολογία. Όπως και ο Ντόκινς, δεν κάνει διάκριση μεταξύ μακροεξέλιξης που ουδόλως απεδείχθη, και μικροεξέλιξης, και ανάπτυξης ενδοποικιλότητας λόγω της πολυμορφίας των δυνατοτήτων του DNA. Αγνοεί τα πορίσματα της παλαιοντολογίας που διαψεύδουν παταγωδώς την μακροεξέλιξη (π.χ. αίνιγμα Καμβριανών απολιθωμάτων κ.άλλ.), αγνοεί τα πορίσματα της Εργονομίας και της Βιονικής και Βιομιμητικής, που αποδεικνύουν την εκπληκτική σοφία των ζώντων πλασμάτων της φύσης(17), αγνοεί την αλληλοβοήθεια των ζώων(18), και αρκείται να επισημάνει δήθεν ατέλειες της δημιουργίας σε ζώα ή σε όργανα του ανθρώπου, για τα οποία συνεχώς μαθαίνουμε περισσότερα, και καταλαβαίνουμε ότι δεν είναι και τόσο ατελή όσο νομίζουμε (π.χ. σκωληκοειδής απόφυσις), και επιτελούν κάποιο ρόλο, ή επιτελούσαν κάποτε κάποιο ρόλο. Παραβλέπει την εκπληκτική μηχανική του ανθρώπινου σώματος όπως είναι ο σκελετός και η σπονδυλική στήλη(19). Παραβλέπει την εκπληκτική δομή του ανθρώπινου εγκεφάλου με 100.000.000.000 νευρώνες με ικανότητα σκέψης, μνήμης, φαντασίας, ομιλίας(20) μοναδικό όργανο στο ηλιακό σύμπαν (Ζαν Ροστάν), και αρκείται στο να επαναφέρει στο προσκήνιο, τον από καιρό απορριφθέντα χαλκευμένο νόμο του Ερνστ Χαίκελ, περί οντογονίας, ότι είναι τάχα, επανάληψη της φυλογονίας (σελ. 103). Ακόμα ένα παράδειγμα, όπου υπερπερισσεύει η ιδεολογία εις βάρος της επιστήμης και της ειλικρίνειας…(21)

Ο Σαμ Χάρις, με το όλο εγχείρημά του, αποτελεί ένα ακόμα δείγμα ανθρώπου προκατειλημμένου, ο οποίος προβάλλεται ως διαφωτιστής, αλλά απλά, προσπαθεί να φέρει τα πράγματα στα μέτρα του. Καταλήγει εκεί που ήθελε εκ των προτέρων να καταλήξει. Ομιλεί για πράγματα που δεν κατέχει καλώς, προπαγανδίζει την αθεϊστική θεωρία χωρίς να αποδεικνύει… Και έτσι αποδεικνύεται ορθό αυτό που είχε πει ο Μαρκ Τουέιν: «Πρώτα πληροφορηθείτε τα γεγονότα. Ύστερα, έχετε όλο το χρόνο να τα διαστρέψετε…».

Παρά τις διακηρύξεις του προλογήσαντος το βιβλίο, Ρίτσαρντ Ντόκινς, ένας αντικειμενικός ερευνητής, δεν έχει σε τίποτα να επηρεαστεί από την κενή επιχειρηματολογία του Χάρις, εναντίον της Βίβλου, του Ευαγγελίου και της διδαχής του Ιησού. Όσο για τα στραβά του «ιστορικού χριστιανισμού», απλά κομίζει «γλαύκα εις Αθήνας». Αυτά τα αναγνώρισαν άλλοι πιο μπροστά. Αλλά, άλλο Χριστός και Χριστιανοσύνη και άλλο εκκοσμικευμένη εκκλησία. Ο νοών νοείτω.

 

Υ.Γ. Ο Σαμ Χάρις στο τέλος του βιβλίου του, μας συνιστά 10 βιβλία για να διαβάσουμε… Εγώ με τη σειρά μου προτείνω κάποια άλλα βιβλία που αξίζει τον κόπο να διαβάσει κάποιος. Για τη συναγωγή των ορθών συμπερασμάτων.

 

10+3 Βιβλία που συνιστώ

1. Francis Collins, Η γλώσσα του Θεού (Ελ. μετφρ. 2006)

2. Έριχ Φρομ, Ως θεοί έσεσθε (1977)

3. Antony Flew, There is a God

4. Michele Behe, The Black Box of Darwin

5. Michele Behe, The Edge of Evolution

6. A. McGrath, Το Λυκόφως του αθεϊσμού (2008)

7. Josh McDowells, Ζητώ αποδείξεις (2005)

8. Richard Bauckham, Jesus and Eyewitnesses (2006)

9. Lee Strobel, Η υπόθεση Ιησούς Χριστός (Πέργαμος 2011)

10. Lee Strobel, The case for a Creator (2004)

11. John Polinghorne, Belief in God In an Age of Science

12. Dave Hunt, Cosmos, Creator and Human Destiny

 

Και πάνω από όλα, απροκατάληπτη και αντικειμενική μελέτη της ίδιας της Βίβλου, του βιβλίου που παραμένει το μπεστ-σέλερ των αιώνων με κυκλοφορία πάνω από 7.700.000.000 αντίτυπα (!) σε 2.600 γλώσσες (!). Πράγμα που σημαίνει ότι το 90% των ανθρώπων έχει πρόσβαση σε αυτήν. Έτσι φαίνεται καθαρά ότι εκπληρώθηκαν τα λόγια του Ιησού Χριστού: «Θα κηρυχθεί το Ευαγγέλιο της Βασιλείας εις όλα τα έθνη…» (Ματθ. 24:14).

Σημειώσεις

1. Για περισσότερα βλ. Δ. Τσινικόπουλος, Το στοίχημα του Πασκάλ, σελ. 213 επ. υπό τον υπότιτλο «Ο νέος οίνος και οι παλιοί ασκοί».

2. βλ. Δ. Τσινικόπουλος όπ. παρ. σελ. 233 επ. το κεφάλαιο με τίτλο: Είναι ανέφικτη η ηθική του Ιησού;

3. βλ. Α. Σοπενχάουερ, Εκλεκτά έργα – Σκέψεις και Αποσπάσματα σελ. 148, 149.

4. Επιστολή της 31/10/1819 στον William Short.

5. Για περισ. βλ. www.tsinikopoulos.org, Τι κάθομαι και συζητάω μαζί σας, Αμαρτία – ενοχή – τιμωρία, in fin και Στην κόλαση δεν καίει καμία φωτιά, στο συλλογικό «Παράδεισος και Κόλαση» (εκδ. Αρχέτυπο 2003).

6. βλ. κεφ. Παύλος, ο απόστολος των εθνών – συνήγορος της δουλείας; (σελ. 280-300).

7. βλ. Δ. Τσινικόπουλος, Υπερφυσικός Θεός και φυσικές καταστροφές, στο «Στοίχημα του Πασκάλ», σελ. 183 επ., Άρη Χατζηστεφάνου, Δεν υπάρχουν φυσικές καταστροφές – Ποτέ δεν υπήρξαν, Εφ. Συντ. 25-26/11/2017 και Τζέικομπ Ριμς, Disaster Citizenship.

8. βλ. J. McDowell, Ζητώ αποδείξεις, σελ. 376-381.

9. βλ. π.χ. Colin J. Hamphreys, Η ημέρα που σταυρώθηκε ο Ιησούς, 2014, και ιδίως, John N. Haley, Alleged Discrepancies of The Bible, καθώς και apologeticspress.org The Myth of Factual Bible Contradictions.

10. βλ. J. Barton Payne, Encyclopaedia of Biblical Prophecy, 1973.

11. Για περισ. βλ. www.tsinikopoulos.org, Τι κάθομαι και συζητάω μαζί σας, και Γιατί η Βίβλος υπερέχει από τα άλλα ιερά βιβλία.

12. βλ. www.tsinikopoulos.org, Βιβλική προφητεία και κοσμική ιστορία.

13. Τομ. 399, 10/6/1999, σελ. 622.

14. Για περισ.  βλ. Hugh Ross, Biblical Forecasts of Scientific Discoveries και, ιδίως, Ray Comfort, Scientific Facts in the Bible: 100 Reasons to Believe the Bible is Supernatural in Origin. Επίσης www.tsinikopoulos.org, Τι κάθομαι και συζητάω μαζί σας; Βίβλος και επιστήμη.

15. Σημειωτέον ότι, οι ανακαλύψεις της σύγχρονης επιστήμης συνηγορούν για την ύπαρξη Θεού – δημιουργού αφού αποδείχτηκε ότι (1) το σύμπαν έχει αρχή, (2) το σύμπαν είναι κατασκευασμένο ακριβώς για να υπάρχει ζωή, (3) ο κώδικας D.N.A. αποκαλύπτει νοημοσύνη. βλ. Hugh Ross, The Creator and the Cosmos (2001). Ο Freeman Dyson σημειώνει: «Το σύμπαν θα πρέπει να ήξερε, με κάποια έννοια, ότι θα ερχόμασταν εμείς» Disturbing the Universe, 1979, σελ. 250.

16. Ο βιολόγος Μάικλ Ντέντον υπογραμμίζει: «Το εξελικτικό μοντέλο του Δαρβίνου… επειδή στην ουσία είναι μια θεωρία ιστορικής ανακατασκευής… είναι αδύνατον να επαληθευθεί με πειραματική ή άμεση παρατήρηση, όπως φυσιολογικά συμβαίνει στην επιστήμη… Επιπλέον, η θεωρία της εξέλιξης ασχολείται με μια σειρά από μοναδικά γεγονότα, την προέλευση της ζωής, την προέλευση της νοημοσύνης, κ.ο.κ. Τα μοναδικά γεγονότα είναι ανεπανάληπτα και δεν μπορούν να υποβληθούν σε οποιοδήποτε είδος πειραματικής έρευνας. Michael Denton, Evolution: A Theory in Crisis 1986, σ. 75.

17. βλ. περισ. www.tsinikopoulos.org, Δαρβίνος ο αντιδαρβινιστής και Renhard Junker, Spuren Gottes in der schöpfug? (Wort und wissen 2009).

18. βλ. Πιότρ Κροπότκιν, Η αλληλοβοήθεια (εκδ. Καστανιώτη 2009).

19. βλ. Ανθρώπινο σώμα, ο Παρθενώνας, Ε Ιατρικά, Ελευθεροτυπία 31/12/2002.

20. Για περισ. βλ. Δ. Τσινικόπουλος, Θεός και νευροθεολογία, στο «Στοίχημα του Πασκάλ».

21. Για περισσ. βλ. λήμμα Ερνστ Χέκελ στην Wikipedia.