Τον Θεσσαλονικιό συγγραφέα Δημήτρη Τσινικόπουλο, τον γνωρίζω και τον παρακολουθώ εδώ και δέκα χρόνια περίπου, μέσα από τα βιβλία του που είχε την καλοσύνη να μου τα στέλνει.
Παρόλο που γράφει και ποίηση, τα δοκίμιά του καταλαμβάνουν δεσπόζουσα θέση στο έργο του.
Τόσο με το βιβλίο του «Ποίηση στα λόγια του Ιησού» έργο που τιμήθηκε με βραβείο δοκιμίου της Εταιρίας χριστιανικών γραμμάτων (1994), όσο και με το «Φως εξ ανατολής» (1996) και το «Εικονοκλάστες και λεξιμάχοι» (2001), επιβεβαίωσε την σταθερή δημιουργική του πορεία μέσα από δοκίμια, που φανερώνουν το εύρος των γνώσεων και των ενδιαφερόντων του. Ο συγγραφέας ασχολήθηκε με θέματα της φιλολογίας και φιλοσοφίας της αρχαίας Εγγύς Ανατολής, συμπεριλαμβανομένου του βαβυλωνιακού έπους του Γιλγαμές, που χρονολογείται από το 2000 π.Χ., μέχρι την ποίηση της Άπω Ανατολής (Χάι-Κου) και με κείμενα βιβλικά (Αποκάλυψη του Ιωάννη, Εκκλησιαστή, Άσμα Ασμάτων κ.άλλ.)
Εκείνο που αποκομίζει ο αναγνώστης από τη μελέτη των κειμένων αυτών, είναι η βαθιά θρησκευτικότητα του συγγραφέα, η οποία δεν είναι επιφανειακή ή επίπλαστη, καθώς και η διεισδυτική του ματιά στα θέματα που τον απασχολούν.
Το τελευταίο βιβλίο του με τον πρωτότυπο τίτλο «Οι κλητοί και εκλεκτοί» (2004) που κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο University Studio Press, αποτελείται από 18 δοκίμια, μέσα στα οποία ο συγγραφέας παρουσιάζει ισάριθμες προσωπικότητες της φιλολογίας, φιλοσοφίας, επιστήμης και τέχνης. Κυρίως όμως παρουσιάζει, το πώς αυτές βλέπουν τα μεγάλα και διαιώνια μεταφυσικά και υπαρξιακά προβλήματα του ανθρώπου (Θεός, κόσμος, άνθρωπος, έρωτας, κακό, ελευθερία, θάνατος, κ.λπ.).
Πρόκειται για δοκίμια, μερικά από τα οποία έχουν χαρακτήρα μελετήματος που γράφτηκαν σ’ ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, 14 ετών περίπου, (1990-2004) μετά από αρκετή έρευνα και προβληματισμό του συγγραφέα. Ομολογουμένως, πολλά πρόσωπα, είναι άγνωστα στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό και αυτό καθιστά ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα την εργασία.
Ο δοκιμιογράφος αποδεικνύεται ικανός γνώστης των προσώπων και των θεμάτων που παρουσιάζει με μια χρονική σειρά και κατάταξη. Ξεκινάει από τον Πέρση μυστικιστή φιλόσοφο και ποιητή Μεβλανά Τζαλαλεντ - Αλ Ρούμι του 13ου μ.Χ. αιώνα, για τον οποίο ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος έγραψε ένα ολόκληρο βιβλίο με τίτλο: «Μεβλανά ο εξαίσιος». Παρουσιάζει μερικά από τα ποιήματά του και τις εξαίσιες σκέψεις του, και προχωρεί, στον μεγάλο Άγγλο μεταφυσικό ποιητή Τζων Ντον του 16ου μ.Χ. αιώνα, το έργο του οποίου είναι σχεδόν άγνωστο στον ελλαδικό χώρο. Παρουσιάζει μερικές σκέψεις από τις «Σκέψεις» του Μπλαίζ Πασκάλ, του Γάλλου αυτού μαθηματικού και στοχαστή του 17ου αιώνα, που έμεινε γνωστός στην ιστορία με τις βαθύτατες προσωπικές σκέψεις του και τους λόγους της καρδιάς, καθόσον «η καρδιά έχει τη δική της λογική που η λογική τελείως αγνοεί». Ο συγγραφέας δίνει το στίγμα της φιλοσοφικής του σκέψης με μια ενδιαφέρουσα επιλογή στοχασμών με κριτικές παρατηρήσεις.
Στη συνέχεια γράφει για τον μεγάλο φυσικό επιστήμονα, τον Ισαάκ Νεύτωνα (17-18ος αι.) παρουσιάζοντάς τον, σαν προσωπικότητα με ισχυρή θρησκευτικότητα, αφού από τις 3.600.000 λέξεις που έγραψε, οι 1.400.000 λέξεις είναι αφιερωμένες για θρησκευτικά θέματα και κυρίως για την ερμηνεία και την αξιοπιστία της Βίβλου! Και περνά, σ’ έναν μεγάλο ογκόλιθο της φιλοσοφίας τον Δανό Σαίρεν Κίρκεγκωρ (καλύτερα θα ήταν ίσως να γραφότανε ως Κίρκεγκααρτ) που μας έδωσε πολλά, αφού είναι ιδρυτής του χριστιανικού υπαρξισμού και πρωτουργός της σκέψης: «η υποκειμενικότητα, η εσωτερικότητα ως βίωμα είναι κριτήριο για τη σύλληψη της «(Die Subjektivität ist die Warheit). Προφητική μορφή ο Κίρκεγκααρτ, έσκαψε βαθιά για αυτογνωσία· γι’ αυτό και ο συγγραφέας τον αποκαλεί «ποιητή της εσωτερικότητας».
Ο Δημήτρης Τσινικόπουλος, μελετάει ακόμα την Έμιλυ Ντίκινσον, τη μεγάλη άγνωστη ποιήτρια της Αμερικής όπως ορθά την ονομάζει (1830-1886). Γιατί, τόσο αυτή, όσο και η Χιλιανή ποιήτρια Γκαμπριέλα Μιστράλ που τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ το 1945 είναι ελάχιστα γνωστές στη χώρας μας, σχεδόν λησμονημένες. Λίγα γράφτηκαν γι’ αυτές και το έργο τους και είναι ασφαλώς αξιέπαινος ο συγγραφέας γιατί επανέφερε και ανέσυρε από το συρτάρι της λήθης τέτοιες μεγάλες μορφές και το έργο τους.
Δοκίμια επίσης αφιερώνονται για τον μεγάλο (και αρκετά άγνωστο εν Ελλάδι) Ισπανό αγωνιστή και υπαρξιακό συγγραφέα Μιγκέλ ντε Ουναμούνο (1864-1936) που με το βιβλίο το «Το τραγικό αίσθημα της Ζωής» κυρίως, έδειξε τη δυναμική της πρωτότυπης σκέψης του, και για τις φιλοσοφικές και ανθρωπιστικές αντιλήψεις του Άλμπερτ Αϊνστάιν του μάγου αυτού της σύγχρονης επιστήμης. Ο συγγραφέας δείχνει ότι ο Αϊνστάιν καίτοι αγνωστικιστικής, δεν απέκλειε το θείο και το κρυμμένο μυστήριο της φύσης, αλλά προσπαθούσε να εννοήσει ένα τμήμα της άπειρης σοφίας που εκδηλώνεται σ’ αυτήν, όπως χαρακτηριστικά έλεγε.
Από τον κύκλο των ενδιαφερόντων του συγγραφέα δεν διαφεύγει ο Γάλλος μυθιστοριογράφος Φρανσουά Μωριάκ (Νόμπελ λογοτεχνίας 1952) που με την κριτική του ματιά στηλιτεύει το κακό στα έργα του. Ούτε ο επίσης Νομπελίστας Σουηδός Περ Λάγκερκβιστ, που κινείται στα ίδια μήκη κύματος παρουσιάζοντας την αγωνία του σύγχρονου ανθρώπου και ο οποίος είναι γνωστός κυρίως με το βιβλίο του «Βαραββάς», έργο που έγινε και κινηματογραφική επιτυχία.
Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα είναι τα δοκίμιά του για τον μεγάλο Άγγλο ιστορικό Άρνολντ Τόυνμπι, τον Θουκυδίδη του 20ου αιώνα όπως ονομάστηκε, και για τον διακεκριμένο δοκιμιογράφο και στοχαστή Ιρλανδό Κλάιβ Στέηπλ Λιούις, σχεδόν άγνωστο στη χώρα μας, αλλά τόσο γνωστό και αγαπητό στον Αγγλοσαξωνικό χώρο. Χαρακτηριστικό είναι, ότι κάποιος για να γράψει μία μελέτη για το έργο του δαπάνησε πολλά χρόνια απ’ τη ζωή του στην Οξφόρδη. Ασφαλώς, θα ήταν ευχής έργο, να μεταφραστούν πολλά βιβλία του και στη χώρα μας.
Ο συγγραφέας, αφού δαπανά κάποιες σελίδες για τη φιλόσοφο Σιμόνη Βέιλ (που δεν πρέπει να συγχέεται με την ομώνυμη πρώην πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου) και για την ενδιαφέρουσα σκέψη της όπως αυτή αποτυπώνεται κυρίως στο βιβλίο της «Η Βαρύτητα και η Χάρη» και για τον Ευγένιο Ιονέσκο, τον μεγάλο Ρουμάνο θεατρικό συγγραφέα, ασχολείται με τρεις μεγάλους των Ελληνικών Γραμμάτων: τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο κι ιδιαίτερα με το βιβλίο του «Ο Χριστιανισμός και η εποχή μας», έργο βαθύτατα ποιητικό καίτοι γραμμένο ως δοκίμιο, την ποιήτρια Μελισσάνθη (ψευδώνυμο της Ήβης Κούγια-Σκανδαλάκη) που δονείται από υπαρξιακή αγωνία και μεταφυσική αναζήτηση και τον Νικηφόρο Βρεττάκο που σ’ όλη του την ζωή κατά την ομολογία του σα μικρό παιδί κράτησε μόνο την «ποίηση και την αγάπη». Τα δυο παιδιά μέσα του, όπως έλεγε ο ίδιος.
Κλείνοντας, αποτιμώντας το βιβλίο, θα μπορούσε να πει κανείς ότι τα δοκίμια αυτά του Δημήτρη Τσινικόπουλου είναι μεστά και γλαφυρά και ίσως το καλύτερο δείγμα γραφής του. Ο συγγραφέας διακρίνεται στο είδος αυτό και το βιβλίο είναι μια από τις καλύτερες στιγμές της πνευματικής του δημιουργίας.