Συγκλονιστικές εξαγγελίες εναντίον της Τύρου

Ποιος το βουλεύτηκε αυτό εναντίον της Τύρου,
εκείνης που χορηγούσε στέμματα,
της οποίας οι έμποροι ήταν άρχοντες,
της οποίας οι πραματευτές ήταν οι τιμημένοι της γης;
Ησ. 23:8

Είμαι εναντίον σου Τύρος·
θα καταστρέψω τα τείχη σου…
Θα σε αφήσω βράχο γυμνό…
Θα σε οδηγήσω στην εξαφάνιση.
Εγώ ο Κύριος, ο Θεός το είπα.
Ιεζ. 26:8, 14

 

Η περίπτωση της φοινικικής πόλης Τύρου, περίφημης για τον πλούτο και το εμπόριο της στην αρχαιότητα, είναι μια άλλη περίπτωση εκπληκτικής εκπλήρωσης βιβλικής προφητείας. Το πώς συνέβη το παράδοξο και εκπληκτικό αυτό,  θα το εξετάσουμε αμέσως παρακάτω.

Η Τύρος ιδρύθηκε τον 15ο αιώνα και ήταν γνωστή ως Τσυρ (=βράχος). Ήδη από τον 11ο π.Χ. αιώνα ήταν το μεγαλύτερο λιμάνι της Φοινίκης. Η άλλη γνωστή αρχαία φοινικική πόλη, η Σιδώνα, υπήρξε η μητέρα της, η γενέτειρά της (πρβλ. Ησ. 23:2, 12). Γι’ αυτό και η Σιδώνα σφράγιζε τα νομίσματα με την ένδειξη «μητέρα, κάμπης, ιππώνος, κιτιού, Τύρου», επειδή μια παροικία της Σιδώνας ίδρυσε την Τύρο. Με τον καιρό όμως, η κόρη επισκίασε τη μητέρα σε πλούτο, μεγαλείο, δόξα και φήμη. Ήταν βέβαια γνωστή και ισχυρή πόλη η Τύρος και πιο μπροστά απ’ τον 11ο αιώνα αφού και στο βιβλίο του Ιησού του Ναυή χαρακτηρίζεται ήδη ως «οχυρά πόλη» (Ιησ. 19:29). Και ο Ησαΐας τον 8ο αιώνα π.Χ. ομιλεί για την «ξακουστή αρχαιότητά της» (Ησ. 23:7).

Η Τύρος ήταν το μεγάλο εμπορικό κέντρο του αρχαίου κόσμου της ανάπτυξης. Ο στόλος της όργωνε τα νερά της Μεσογείου και έφτανε μέχρι την Ισπανία και τις Ηράκλειες Στήλες. Αποικίες της υπάρχουν παντού. Η περίφημη Καρχηδόνα που χτίστηκε τον 8ο π.Χ. αιώνα ήταν αποικία της. Από την ισπανική πόλη Θαρσείς προμηθευόταν άργυρο, σίδηρο, κασσίτερο και μόλυβδο. Από τον αρχαίο Ισραήλ και τη γη του Ιούδα σιτάρι, μέλι και βάλσαμο. Από τους Εδωμίτες κεντήματα και λεπτά υφάσματα. Από την Αρμενία άλογα, φημισμένα. Από τη Δαμασκό κρασί. Από την Αραβία πολύτιμους λίθους, χρυσάφι και μπαχαρικά.

Τα πλοία της Τύρου κατάφορτα από πανάκριβα και εκλεκτά εμπορεύματα, διέσχιζαν τις θάλασσες με υπερηφάνεια (πρβλ. Ιεζ. 27).

Ο Χιράμ, ο βασιλιάς της Τύρου, στον 11ο αιώνα π.Χ. είχε φιλικές και εμπορικές σχέσεις με τον βασιλιά Δαυίδ και τον Σολομώντα του Ισραήλ (Α΄ Βασ. 5:2-6· Β΄ Χρ. 2:3-10). Ο Σολομών, μάλιστα, έκανε με τον Χιράμ εκτεταμένη επιχείρηση ενός στόλου πλοίων στην Εσιών-γεβέρ (Α΄ Βασ. 9:26-28) και έδωσε στο Χιράμ πόλεις για να επικυριαρχεί σε αυτές.

Μια τέτοια ασυνήθιστη οικονομική δύναμη με ισχυρό στόλο και εμπόριο, ήταν φυσικό να οδηγήσει τους βασιλιάδες και τους κατοίκους της πόλης στην κατ’ εξοχήν αμαρτία: στην ύβρη· τον κομπασμό, την υπερηφάνεια, την αλαζονεία. Αυτές οι ιδιότητες, βέβαια, οδηγούν πάντα σε ακρότητες και σε ωμότητες. Θεωρώντας τον εαυτό της απόρθητο, επηρμένη από τη δύναμη και τον πλούτο της, «η καρδιά της ανυψώθηκε εξαιτίας της δύναμής της», σύμφωνα με την περιγραφή του προφήτη Ιεζεκιήλ (28:5). Η απληστία της ήταν τόση ώστε αργότερα να λησμονηθούν οι καλές σχέσεις μεταξύ Τύρου και Ισραήλ, και η Τύρος να λησμονήσει την «αδελφική συνθήκη». Σύμφωνα με τον προφήτη του 8ου π.Χ. αιώνα Αμώς (1:9), η Τύρος γέμισε τις δουλαγορές της με Ιουδαίους, πουλώντας τους σε μακρινές ειδωλολατρικές χώρες· Ιουδαίους, προφανώς, αιχμαλώτους πολέμου από άλλα γειτονικά έθνη.

Ο προφήτης Ιωήλ καταγγέλλει το γεγονός στις ημέρες του κατηγορώντας τους κατοίκους της Τύρου ότι τους «γιους Ιούδα και τους γιους της Ιερουσαλήμ, πουλήσατε στους γιους των Ελλήνων… Γρήγορα θα ανταποδώσω (λέει ο Θεός) το κακό στο κεφάλι σας».

Ένα άλλο αμάρτημα της Τύρου εναντίον του λαού του Θεού τής καταλογίζει ο ψαλμωδός, διότι συνήψε συμμαχία με τους εχθρούς του Ισραήλ για να τον εξαφανίσουν τελείως.

Διαβάζουμε στον Ψαλμό 83:4-8: «Επὶ τὸν λαόν σου κατεπανουργεύσαντο γνώμην καὶ ἐβουλεύσαντο κατὰ τῶν ἁγίων σου·  εἶπαν Δεῦτε καὶ ἐξολεθρεύσωμεν αὐτοὺς ἐξ ἔθνους, καὶ οὐ μὴ μνησθῇ τὸ ὄνομα Ισραηλ ἔτι. ὅτι ἐβουλεύσαντο ἐν ὁμονοίᾳ ἐπὶ τὸ αὐτό, κατὰ σοῦ διαθήκην διέθεντο  τὰ σκηνώματα τῶν Ιδουμαίων καὶ οἱ Ισμαηλῖται, Μωαβ καὶ οἱ Αγαρηνοί,  Γεβάλ καὶ Αμμών καὶ Αμαλήκ καὶ ἀλλόφυλοι μετὰ τῶν κατοικούντων Τύρον».

Όταν η Ιερουσαλήμ καταστράφηκε από τον Ναβουχοδονόσορ και τα στρατεύματά του, η Τύρος φάνηκε να επιχαίρει, διότι θα κέρδιζε περισσότερο εμπόριο και υλικά πλούτη, προσελκύοντας πολλούς άλλους εμπόρους. Σύμφωνα με τον προφήτη Ιεζεκιήλ η Τύρος είπε: «Θαυμάσια! Η πύλη των λαών έγινε κομμάτια! Σειρά μου να χορτάσω, τώρα που αυτή είναι έρημη!» Κοντολογίς, «ειδωλολατρία, δεισιδαιμονία, κομπασμός, υπερηφάνεια, έπαρση, δουλεμπόριο, προδοσία και απληστία», ήταν αυτά που χαρακτήριζαν τους κατοίκους της πόλης με αποτέλεσμα να επέλθει η δυσμενής κρίση του «Κυρίου των Δυνάμεων» εναντίον της πόλης και των κατοίκων της, εναντίον του βασιλιά της, ο οποίος ένιωθε ‘θεός καθήμενος επί της καθέδρας θεού’ (Ιεζ. 28:2), και σαν προειδοποιητικό παράδειγμα για τους μέλλοντας να ασεβούν, εκδηλώνοντας «ύβρη» κατά του αληθινού «Άρχοντος των Αρχόντων».

***

Ήδη οι προφήτες Αμώς, Ιωήλ και Ησαΐας (κεφ. 23) όπως είδαμε, περιέλαβαν στις προφητικές κρίσεις τους, τις ανομίες και τα αμαρτήματα της Τύρου. Και ο Ιερεμίας επίσης προφήτεψε εναντίον της (27:1-11), αλλά οι ανομίες της έφτασαν προφανώς στο ζενίθ τους, την εποχή του προφήτη Ιεζεκιήλ μετά την πτώση της Ιερουσαλήμ στους Βαβυλώνιους. Έτσι, η θεία προφητική κρίση στράφηκε οριστικά και αμετάκλητα κατά της πόλης και των κατοίκων της, παρά τον κομπασμό της ότι ήταν «ιερή και απαραβίαστη» όπως έγραφε προκλητικά στα νομίσματά της! Την Τύρο την ανέμενε  ταπείνωση και ανεπανόρθωτη καταστροφή.

Η Τύρος θεωρούσε τον εαυτό της απόρθητο. Όσοι προσπάθησαν να την κυριέψουν απέτυχαν παταγωδώς. Επί πέντε ολόκληρα χρόνια ο Ασσύριος βασιλιάς Σαλμανασάρ (7ος αιωνας π.Χ.) προσπάθησε να καταλάβει την πόλη χωρίς αποτέλεσμα. Αυτό αύξησε το γόητρο και την αυτοπεποίθηση των κατοίκων της. Η πόλη κόμπαζε για την ομορφιά, τα πλούτη, τη δύναμη και την ωραιότητα των πλοίων της (Ιεζ. 27:3, 4, επ.). Κάποιες ιστορικές πληροφορίες τη φέρουν ως υποταχθείσα στον Ασσύριο βασιλιά Σεναχειρίμ γύρω στα 700 π.Χ.

Αλλά, ο Θεός, μέσω του προφήτη Ιεζεκιήλ προέβλεψε και προδιέγραψε οριστικά την τύχη και το μέλλον της. Διαβάζουμε από τον Ιεζεκιήλ 26:3 και επ.:

«Γι’ αυτό και Εγώ, ο Κύριος ο Θεός της λέω: (3) είμαι εναντίον σου Τύρος, και θα ξεσηκώσω εναντίον σου έθνη πολλά όπως η θάλασσα ξεσηκώνει τα κύματά της (4). Θα καταστρέψουν τα τείχη σου και θα γκρεμίσουν τους πύργους σου. Εγώ θα ξύσω (σαρώσω) τα ερείπιά σου και το χώμα σου και θα σε αφήσω βράχο γυμνό (5). Θα μείνεις ένας τόπος, καταμεσίς της θάλασσας, ίσα για να στεγνώνουνε τα δίχτυα και θα γίνεις λάφυρο των εθνών. Εγώ ο Γιαχβέ, ο Θεός, θα το πραγματοποιήσω… Και θα μάθουν ότι εγώ είμαι ο Κύριος (7). Δηλώνω ακόμα, Εγώ ο Κύριος ο Θεός, ότι θα φέρω από το βορρά εναντίον σου, Τύρος, το βασιλιά των βασιλιάδων Ναβουχοδονόσορ, βασιλιά της Βαβυλώνας, με άλογα και άμαξες, με καβαλάρηδες και αναρίθμητο πεζικό (8). Αυτός θα στραφεί εναντίον σου χρησιμοποιώντας πολιορκητικά τείχη, προχώματα και προστατευτικές οροφές. Θα στρέψει τους πολιορκητικούς κριούς του ενάντια στα τείχη σου, και με τα τσεκούρια του θα γκρεμίσει τους πύργους σου… Θα κατασφάξει το λαό σου…(12) Θα πάρουν τον πλούτο σου, λάφυρα θα γίνουν τα εμπορεύματά σου. Θα γκρεμιστούν τα τείχη σου… Οι πέτρες τα ξύλα και το χώμα σου θα ριχτούν στη θάλασσα…

(14) Θ’ αφήσω από σένα μονάχα λίγο βράχο γυμνό, κατάλληλο για να στεγνώνουν απάνω του τα δίχτυα· η πόλη δεν θα ξαναχτιστεί. Εγώ ο Κύριος, ο Θεός το είπα…

(21) Θα σε οδηγήσω σε τέλος φοβερό, στην εξαφάνιση. Κι αν κανείς σε αναζητήσει δεν θα σε βρει ποτέ. Εγώ ο Κύριος, ο Θεός το λέω.»

Στο κεφάλαιο 27ο ο Ιεζεκιήλ αναλαμβάνει ένα θρήνο για την πτώση της Τύρου, οραματιζόμενος από τη Βαβυλώνα όπου ήταν αιχμάλωτος το  τέλος της· και στο κεφάλαιο 28ο υπάρχει μια προφητεία ακόμη, και ένας θρήνος για το βασιλιά της Τύρου.

***

Διαβάζοντας κάποιος σήμερα τα λόγια αυτά, και γνωρίζοντας την αρχαία ιστορία, δεν μπορεί παρά να παραμείνει κυριολεκτικά έκθαμβος. Διότι αυτή η αρχαία προφητεία εκπληρώθηκε σημείο προς σημείο, λέξη προς λέξη, βαθμιαία μέσα σε ένα διάστημα αιώνων, μέχρι την παραμικρή λεπτομέρεια.

Η προφητεία σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις γράφτηκε στη Βαβυλώνα απ’ τον προφήτη Ιεζεκιήλ γιο του Βουζεί, λίγο μετά την πτώση της Ιερουσαλήμ στα χέρια των Βαβυλωνίων, δηλαδή αρχές του 6ου π.Χ. αιώνα. Οι προφητείες του βιβλίου του Ιεζεκιήλ, σύμφωνα με τους ειδικούς είναι αυθεντικές και γραμμένες από τον ίδιο τον προφήτη. Αμφιβολίες και ενστάσεις, όπως είδαμε και θα δούμε, έχουν διατυπωθεί για πολλά βιβλία προφητικά, της Βίβλου, από τους αρνητές. Για τον Ιεζεκιήλ, όμως, οι ενστάσεις υπήρξαν φειδωλές, γιατί αν εξαιρέσει κανείς δύο–τρεις κριτικούς, αναγνωρίστηκε ότι το βιβλίο του είναι αυθεντικό και ενιαίο (C. H. Cooke, E. Young, H. H. Rowley, R. K. Harrison, κ.α.).

Αλλά ακόμα, κι αν θα ’θελε κανείς να υποθέσει, χωρίς βέβαια να μπορεί ν’ αποδείξει ότι, αυτή η προφητεία γράφτηκε αργότερα, (λόγου χάριν τον 3ο π.Χ. αιώνα), και πάλι υπάρχουν σημεία της προφητείας που υπερβαίνουν τα στενά χρονικά όρια, διότι εκπληρώθηκαν αιώνες αργότερα!

***

Ας εξετάσουμε λοιπόν, ένα προς ένα, τα σημεία της προφητικής κρίσης και κατά πόσον αυτά εκπληρώθηκαν.

Σύμφωνα με την προφητεία:

1. Ο Ναβουχοδονόσορ αναφέρεται ότι θα πολιορκούσε και θα κατέστρεφε την ηπειρωτική Τύρο (εδ. 8).

2. Πολλά, διαδοχικά έθνη, θα στρέφονταν εναντίον της πόλης (εδ. 3).

3. Η Τύρος θα ερημωνόταν πλήρως (τα τείχη, οι πύλες και τα οικοδομήματα θα καταστρέφονταν) και θα γινόταν τελικά, σαν λειόπετρα, βράχος γυμνός (εδ. 4, 8, 14).

4. Οι πέτρες, το χώμα και τα συντρίμμια της, θα ξύνονταν και θα ρίχνονταν στη θάλασσα (εδ. 4, 12, 26:19).

5. Άλλες γειτονικές πόλεις θα φοβηθούν από την πτώση της Τύρου (εδ. 15–18, 27:29–36), πρβλ. Ζαχ. 9:5 επ.).

6. Θα καθίστατο ένας τόπος για να απλώνουν εκεί οι ψαράδες τα δίχτυα τους (εδ. 5, 14).

7. Η παλιά πόλη της Τύρου, δεν θα ξαναοικοδομηθεί, και δεν θα υπάρξει ποτέ (εδ. 14, 21, 28:19).

***

Και τώρα ας δούμε τι συνέβη ιστορικά:

1. Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, «βασιλιάς των βασιλιάδων» της Βαβυλωνίας, ο θηριώδης Ναβουχοδονόσορ, αδιαφορώντας για το πάθημα του Σαλμανασσάρ και για τα φοβερά, πελώρια τείχη της Τύρου, βάλθηκε με πείσμα να κυριεύσει την πόλη.

Κατά τις πληροφορίες του Φλάβιου Ιώσηπου1, η πολιορκία αυτή κράτησε 13 ολόκληρα χρόνια! (585–573 π.Χ.). Ο Ναβουχοδονόσορ εκπόρθησε τελικά την πόλη, αλλά με βαρύτατο τίμημα σε ζωές και υλικές ζημίες. Τα κεφάλια των στρατιωτών του «φαλακρώθηκαν» από τις περικεφαλαίες τους, και οι ώμοι τους «γδάρθηκαν» από τη μεταφορά υλικών και την κατασκευή πολιορκητικών προχωμάτων (πρβλ. Ιεζ 29: 18).

Όταν όμως ο Ναβουχοδονόσορ κατέλαβε την πόλη και γκρέμισε τις πύλες, βρήκε την πόλη σχεδόν άδεια. «Δεν κέρδισε τίποτα ούτε αυτός, ούτε ο στρατός του από εκείνη την εκστρατεία», μνημονεύει ο Ιεζεκιήλ, στο 27ο έτος, τον 1ο μήνα, την 1η του μηνός της αιχμαλωσίας του, στη Βαβυλώνα, που τότε έγινε και πάλι λόγος Κυρίου προς αυτόν.

Τι συνέβη; Η πόλη της Τύρου ήταν ένας Ιανός. Ήταν κτισμένη στην ηπειρωτική χώρα, αλλά προεκτείνονταν και σε ένα νησί που βρισκότανε μισό μίλι περίπου από την ακτή. Φαίνεται, λοιπόν ότι, ο Ναβουχοδονόσορ κυρίευσε μόνο την ηπειρωτική πόλη χωρίς να μπορεί να εκπορθήσει τη νησιωτική, αφού δεν διέθετε στόλο και ήταν ήδη αποκαμωμένος από τη μακρόχρονη πολιορκία.

Αυτό το γεγονός εξηγεί γιατί δεν πήρε λάφυρα από την πόλη και την βρήκε άδεια. Οι κάτοικοι είχαν μετακομίσει με καράβια στη νησιωτική πόλη που την οχύρωσαν πλέον πιο καλά.

Αυτό εξηγεί επίσης, το γιατί η Τύρος ανένηψε τόσο γρήγορα από το χτύπημά της, και ήταν σε θέση οι Τύριοι, όταν το 537 π.Χ. οι Ισραηλίτες επέστρεψαν από την αιχμαλωσία να προμηθευτούν ξυλεία για την ανοικοδόμηση του ναού και να διεξάγουν αργότερα και εμπόριο στην Ιερουσαλήμ (Έσδρας 3:7· Νεεμίας 13:16). Η καταστροφή της ηπειρωτικής πόλης εκπλήρωσε τα υπ’ αριθμόν 1 και 3 σημεία της προφητείας.

2. Ωστόσο, η προφητεία προέβλεπε, όχι μόνο μια εκπόρθηση από τον Ναβουχοδονόσορ. Προέβλεπε την επέλαση πολλών εθνών εναντίον της και τον οριστικό αφανισμό της πόλης. Πολλά έθνη βέβαια, συνόδευαν τον Ναβουχοδονόσορ στην εκστρατεία του, αφού είχε στρατιώτες από διάφορες εθνότητες. Αργότερα όμως, μετά την πτώση της Βαβυλώνας στον Κύρο, το 538 π.Χ., οι Πέρσες κατέλαβαν την Τύρο. Η πλήρης εκπλήρωση της προφητικής καταδικαστικής κρίσης, όμως, έγινε περίπου 250 χρόνια αργότερα. Κοντά στην προφητική γραφίδα του Ιεζεκιήλ, τον 5ο αιώνα π.Χ., προστέθηκε και η γραφίδα του προφήτη Ζαχαρία, που προέβλεπε τον αφανισμό και της νησιωτικής Τύρου! Γιατί;

«Η Τύρος κατασκεύασε οχύρωμα για να προστατευτεί και συγκέντρωσε το ασήμι σαν το χώμα και το χρυσάφι σαν τη λάσπη του δρόμου. Αλλά ο Κύριος θ’ αφαιρέσει τους θησαυρούς της και θα ρίξει στη θάλασσα τα κάστρα της, η πόλη θα καταστραφεί απ’ τη φωτιά» (Ζαχαρ. 9:3,4).

Η νησιωτική Τύρος ακολούθησε την ίδια αλαζονική πορεία της ηπειρωτικής πόλης, παρά την εκπόρθηση και την καταστροφή της, σύμφωνα με τον προφήτη. Ο Θεός της Τύρου παρόλο που εθεωρείτο ο Μελκάρτ (Ηρακλής) ή Βαάλ, δεν ήταν άλλος από τον ίδιο τον Μαμμωνά! Οι Τύριοι έχτισαν πολυώροφα σπίτια σε μια μικρή έκταση, για να χωρούν. Λόγω της νησιωτικής θέσης και των οχυρώσεών της με τείχη που έφταναν τα 150 πόδια (45 μέτρα) και του ισχυρού ναυτικού της, η Τύρος αισθανότανε ξανά μεγάλη αυτοπεποίθηση.

Αλλά είχε έρθει και πάλι η ώρα της κρίσης: Η ώρα να «σκυλευθεί», και να «παταχθεί εν τη θαλάσση η δύναμις αυτής».

Αυτή τη φορά η Τύρος είχε να κάνει με έναν μεγαλύτερο στρατηλάτη, πιο πείσμονα από τον Ναβουχοδονόσορ, τον Μέγα Αλέξανδρο. Ο Αλέξανδρος αφού το 333 π.Χ. νίκησε τον Δαρείο Γ΄ τον Κοδομανό στη μάχη της Ισσού, προήλασε προς τη Φοινίκη και την Αίγυπτο. Ζήτησε από τις πόλεις της Φοινίκης να παραδοθούν αμαχητί. Δεν ήθελε να έχει τα νότα του ακάλυπτα καθώς θα προχωρούσε νότια, για να μην μπορεί να τις χρησιμοποιήσει ο περσικός στόλος. Η Σιδώνα υπετάχθη και άλλες τριγύρω πόλεις (Άραδος, Βύβλος). Η Τύρος όμως αρνήθηκε. Στην αρχή έστειλε μια πρεσβεία με δώρα. Ο Αλέξανδρος ζήτησε να μπει στην πόλη για να προσφέρει θυσία στο ναό του Μελκάρθ–Ηρακλή. Οι Τύριοι όμως και πάλι αρνήθηκαν. Ήθελαν τον Αλέξανδρο φίλο, αλλά όχι κυρίαρχο. Απ’ την άλλη ήθελαν και τη φιλία των Περσών μια και η διαμάχη μεταξύ Ελλήνων και Περσών ήταν ακόμη αμφίβολη. Ο Αλέξανδρος, βέβαια, διέθετε ευφυΐα, στρατιωτική δύναμη, φάλαγγες, ιππικό, αλλά τι μπορούσε να κάνει ενάντια σε μια νησιωτική πόλη καλά οχυρωμένη με τείχος περιμέτρου 8 χιλιομέτρων χωρίς ναυτικό; Η άρνηση των Τυρίων εξόργισε τον Αλέξανδρο που αποφάσισε την εκπόρθηση της πόλης. Σε λόγο που εκφώνησε στους άντρες του τόνισε ότι δεν θα μπορούσαν να προχωρήσουν χωρίς κίνδυνο κατά της Αιγύπτου τη στιγμή που η Περσία ήλεγχε τη θάλασσα ακόμα και με μια ουδέτερη Τύρο.

Οι στρατηγοί του Αλέξανδρου πείστηκαν στα λόγια του, κι έτσι στα 332 π.Χ., άρχισε η πολιορκία της νησιωτικής πόλης, μια από τις επιφανέστερες πολιορκίες στην παγκόσμια ιστορία! Για να μπορέσει ο Αλέξανδρος να πολιορκήσει την πόλη, έβαλε τους άντρες του να κατασκευάσουν ένα πρόχωμα, έναν μόλο, για να φτάσουν στο νησί! Κατενόησε ότι ήταν αδύνατο να εκπορθήσει την πόλη, όσο ισχυρή επίθεση και αν έκανε με μηχανικά μέσα, από καράβια ή άλλα πλωτά μέσα. Έπρεπε να βρίσκεται επί σταθερού εδάφους. Χρειαζόταν όμως, υλικά, χώμα και πέτρες για να κατασκευάσει το πρόχωμα. Τα υλικά τα βρήκε, ξύνοντας τα ερείπια, και το χώμα της παλιάς ηπειρωτικής πόλης της Τύρου και ρίχνοντάς τα στη θάλασσα, για να κατασκευάσει το μόλο που θα έφτανε στο νησί!

Έτσι, ο Αλέξανδρος ανύποπτος, εν αγνοία του, μέσα στο παράτολμο σχέδιό του εκπλήρωσε το σημείο της προφητείας του Ιεζεκιήλ που προείπε πριν από 250 χρόνια περίπου, ότι το χώμα της και οι πέτρες της θα ξυθούν και θα ριχτούν μέσα στη θάλασσα!

Αν ήταν κάποιος άλλος που θα διακινδύνευε αυτό το τόλμημα, θα χαρακτηριζόταν ίσως παρανοϊκός νους. Αλλά, όπως έχει ειπωθεί, η μεγαλοφυΐα πολλές φορές βρίσκεται κοντά στην παράνοια… Κάποιοι ιστορικοί ακόμη και σήμερα θεωρούν τερατώδες το εγχείρημα που οφειλόταν στη νεανική απερισκεψία του Αλεξάνδρου μάλλον, παρά στην τόλμη του. Οι άντρες του Αλέξανδρου με πέτρες και ξύλα από τα ερείπια της παλιάς Τύρου κατασκεύασαν αρχικά πρόχωμα φάρδους 220 ποδιών περίπου. Όταν χρειάστηκαν κι άλλα υλικά ο Αλέξανδρος διέταξε να εκσκαφτούν όλα τα συντρίμμια της παλιάς κατεστραμμένης πόλης και να ριχτούν στη θάλασσα… Οι Τύριοι όμως δεν έμειναν με σταυρωμένα χέρια. Επιτίθονταν με τα πλοία τους, έριχναν βλήματα εναντίον των στρατιωτών, χλευάζοντας το εγχείρημα του Αλέξανδρου. Οι Τύριοι τοξότες και τα ισχυρά ρεύματα γκρέμισαν ένα μεγάλο μέρος του προσχώματος. Πεισματωμένος ο Αλέξανδρος άρχισε πάλι απ’ την αρχή. Για την κατασκευή της προβλήτας χρησιμοποιήθηκαν μπάζα και ολόκληρα δέντρα. Αλλά οι Τύριοι δύτες με άγκιστρα απέσυραν τα δέντρα προκαλώντας ρήγματα και την κατάρρευση τμημάτων του έργου! Ο Αλέξανδρος αντιλήφτηκε ότι χωρίς στόλο που να προστατεύει τους εργάτες του, δεν θα μπορούσε να εκπορθήσει την πόλη…

Κατ’ αρχάς, για να αντιμετωπίσει τις επιθέσεις των Τυρίων, κατασκεύασε δύο πολιορκητικούς πύργους στην άκρη του μόλου. Αλλά οι Τύριοι κατόρθωσαν να τους κάψουν. Ο Αλέξανδρος διέταξε τότε, την διαπλάτυνση του προχώματος, που έφτασε τα 60 μέτρα πλάτος και 600 μήκος αρχικά, και άρχισε να συγκεντρώνει στόλο. Ένας τεράστιος στόλος αποτελούμενος από 200 πλοία σχηματίστηκε απ’ τη Σιδδώνα, την Άραδο, τη Βύβλο, την Κύπρο, τη Ρόδο, τη Λυκία και τη Μακεδονία σε σύντομο διάστημα, αποκλείοντας έτσι, την ελεύθερη πρόσοδο των Τυρίων στη θάλασσα, και καλύπτοντας το οικοδομικό έργο του Αλέξανδρου, το οποίο προχώρησε πλέον με ταχύτατο ρυθμό. Η πελώρια οδογέφυρα είχε τώρα μήκος 880 μέτρων! Για να μπορέσει να εκπορθήσει την πόλη ο Αλέξανδρος με τα τείχη της ύψους 150 ποδιών, αναγκάστηκε να κατασκευάσει κινητούς πύργους! Ήταν οι υψηλότεροι πολιορκητικοί πύργοι που κατασκευάστηκαν ποτέ στην ιστορία των πολέμων, αφού ο καθένας είχε ύψος πάνω από 160 πόδια, αποτελούνταν από είκοσι πατώματα, με μια κρεμαστή γέφυρα στο μπροστινό μέρος τους, που καθιστούσε δυνατό τον αιφνιδιασμό κατά των τειχών και των υπερασπιστών τους.

Με γραφή που φλογίζει τη φαντασία, περιγράφει ο Αρριανός (95-180 μ.Χ.), τις λυσσώδεις μάχες που έγιναν μεταξύ των στρατιωτών του Αλέξανδρου και των Τυρίων. Άλλες πληροφορίες έχουμε και από τον Διόδωρο τον Σικελιώτη, από τον Πλούταρχο και από τον Ρωμαίο ιστορικό Quinto Curtio2. Μετά από 7 μήνες σκληρής πολιορκίας, τον Αύγουστο του 332 π.Χ., τελικά, ο Αλέξανδρος, εκπόρθησε την πόλη. Οι πολιορκητικοί του κριοί εμβόλισαν τα τείχη και το ναυτικό του εισέβαλε στα λιμάνια της Τύρου. Η απόρθητη Τύρος, η «κυρία της θάλασσας» έπεσε! Τα τείχη της καθαιρέθηκαν, η πόλη σύμφωνα με την προφητεία πυρπολήθηκε (Ιεζ. 28:18), 8.000 Τύριοι εσφάγησαν, 2.000 ανασκολοπίστηκαν, και 30.000 (κατά τον Αρριανό) πουλήθηκαν ως δούλοι…

Η πολιορκία και η καταστροφή της νησιωτικής πόλης από τον Αλέξανδρο εκπλήρωσε την προφητεία του Ιεζεκιήλ (σημείο 2, 3, 5) αλλά και την προφητεία του Ζαχαρία (9:3, 4)3. Η πόλη πυρπολήθηκε. Ο Αλέξανδρος εν αγνοία του εκπλήρωσε τον προφητικό λόγο δύο προφητών του Ισραήλ, αλλά και του Ησαΐα (23:1, 6), και ενός τέταρτου προφήτη, του Ιωήλ, που είχε προβλέψει 350 χρόνια πριν από την έλευσή του, την πώληση των Τυρίων ως δούλων! (Ιωήλ 3:7, 8)

***

Τα σημεία αυτά, 3 και 4, της προφητείας, αναπτύχθηκαν παραπάνω, ώστε δεν χρειάζεται εδώ περισσότερος σχολιασμός. Το σημείο 2, εκπληρώθηκε από τον Ναβουχοδονόσορ και τις στρατιές του, τους Πέρσες, τον Κύπριο Ευαγόρα, που το 388 π.Χ. πριν από την εκστρατεία του Αλέξανδρου, την κατέλαβε για λίγο, τον Αλέξανδρο και τα στρατεύματά του, αλλά και από τον διάδοχο του Αλεξάνδρου, τον Αντίγονο. Η Τύρος περιήλθε από τον Πτολεμαίο στον Αντίγονο, αργότερα πάλι στον Πτολεμαίο και από αυτόν στον Δημήτριο τον Πολιορκητή. Επιστρέφοντας ο Αντίγονος από τους πολέμους του στη Βαβυλώνα, υπέταξε τις πόλεις της Φοινίκης, αλλά στην Τύρο (που είχε στο μεταξύ αναρρώσει από τη βαθιά πληγή του Αλέξανδρου και ξαναχτίσθηκε το 314 π.Χ.), συνάντησε αντίσταση… Δεκαοχτώ χρόνια μετά την εκπόρθησή της από τον Αλέξανδρο, υπετάγη και πάλι αυτή τη φορά, σ’ ένα διάδοχό του! Αυτή τη φορά όμως, συνέβη και κάτι άλλο ακόμη που δεν θα επέτρεπε την Τύρο να ξανα-σηκώσει κεφάλι. Λίγα χρόνια αργότερα ο Πτολεμαίος ο Φιλάδελφος ο ΙΙ (285–247), έχτισε το λιμάνι της Βερενίκης στην Ερυθρά θάλασσα, και άνοιξε το κανάλι που ένωνε τον Πελουσιανό κλάδο του ποταμού Νείλου με τον κόλπο του Σουέζ… Έτσι, ο πλούτος που κατέκλυζε άλλοτε την Τύρο από τις θάλασσες, κατέληξε τώρα στην Αλεξάνδρεια. Η Τύρος παρήκμασε τελείως και οικονομικά! Εξουθενώθηκε τελείως. Το 68 π.Χ. περιήλθε στους Ρωμαίους.

Το σημείο 2 της προφητείας εκπληρώθηκε πλήρως, αφού ο Ναβουχοδονόσορ, ο Κύρος  ο Μέγας και ο Καμβύσης, ο Αλέξανδρος με έναν πολυεθνικό στόλο, και ο Αντίγονος, οι Ρωμαίοι κ.λπ., σαν κύματα θάλασσας επερχόμενα, την κατέκλυσαν…

6. Η καταστροφή της Τύρου,  εκφόβισε τόσο πολύ τις γειτονικές πόλεις, ώστε «άνοιξαν τις πύλες τους» στον Αλέξανδρο, χωρίς ιδιαίτερη αντίσταση4. Αυτό το θέμα θα αναπτυχθεί περισσότερο κατά την εξέταση των προφητειών που αφορούν τις πόλεις της Φιλισταίας. Η Γάζα που αντιστάθηκε στον Μακεδόνα στρατηλάτη με τον βασιλιά της Βάτη, είχε και αυτή σκληρή τύχη μετά από δίμηνη πολιορκία. Ο Αλέξανδρος εισήλθε ειρηνικά και στην Ιερουσαλήμ, σύμφωνα με τον Ιώσηπο5, και στη συνέχεια βάδισε ως απελευθερωτής στην Αίγυπτο, ιδρύοντας στα 332 π.Χ. την Αλεξάνδρεια. Έτσι, εκπληρώθηκε και το 6ο σημείο της προφητείας.

***

Απομένει τώρα να δούμε πώς εκπληρώθηκαν τα υπ’ αριθμόν 5 και 7 σημεία–της προφητικής κρίσης…

Πολλές πόλεις της αρχαιότητας καταστρέφονταν σε πολέμους, αλλά πάνω στην αρχική τους θέση αργότερα, χτίζονταν νέες πόλεις. Η ιστορία είναι γεμάτη από  τέτοια παραδείγματα. Δεν προβλέπετο όμως τέτοια τύχη και για την Τύρο παρά τη στρατηγική της θέση και το ένδοξο παρελθόν της. Το χώμα της ηπειρωτικής, «ξύθηκε» από τον Αλέξανδρο, έπεσε στη θάλασσα και έγινε οδογέφυρα για να καταστραφεί η νησιωτική. Η τύχη της Τύρου ήταν να μετατραπεί σε γυμνό βράχο λειασμένο, σε λειόπετρα, όπου οι ψαράδες θα άπλωναν τα δίχτυα τους.

Βέβαια, κάποια μικρή πολίχνη με το όνομα Τύρος, επανεμφανίστηκε και παρέμεινε γνωστή στην ιστορία, στο διάβα των αιώνων. Στην εποχή του Ιησού υπήρχε κάποια Τύρος που, μαζί με τη Σιδώνα και την περιοχή τους, είχε επισκεφτεί και ο ίδιος ο Ιησούς (Μρκ. 3:8–10· Λουκ. 6:17–19· Ματθ. 15:21–29). Αλλά, η Τύρος αυτή, δεν είχε καμία σχέση με την ένδοξη αρχαία Τύρο. Δεν είχε οικοδομηθεί πάνω στα θεμέλια της αρχαίας. Αυτή την Τύρο επισκέφτηκε και ο απόστολος Παύλος (Πρξ. 21:3, 4). Κάποια πολίχνη με το όνομα Τύρος, υπήρχε κατά διαστήματα. Μια τοπική σύνοδος φέρεται να έγινε στην Τύρο το 335 μ.Χ. επί Μεγάλου Κωνσταντίνου, και στα 638 μ.Χ., κατελήφθη από Μουσουλμάνους. Αναφορές κάποιου Πέρση περιηγητή Nasir-i-Khusrau στα 1047 μνημονεύει την ύπαρξή της στα χρόνια εκείνα. Στα 1291 μ.Χ., έπεσε στα χέρια των Αράβων (Σαρακηνών) και κατεστράφη. Τα επόμενα χρόνια, έγινε αντικείμενο διαμάχης μεταξύ σταυροφόρων και Μουσουλμάνων. Στα 1516 περιήλθε στα χέρια των Τούρκων. Στα μετέπειτα χρόνια έπεσε σε παρακμή. Το 1918 εντάχθηκε στη Νέα χώρα του Λιβάνου.

Ποια είναι η παρούσα κατάσταση της αρχαίας ένδοξης Τύρου, μας το περιγράφει η Nina Jidejian στο βιβλίο της Ιστορία της Τύρου6: «Μικρά ψαράδικα βρίσκονται εκεί αγκυροβολημένα… Το λιμάνι σήμερα έχει γίνει λιμενίσκος για ψαρόβαρκες και μέρος για άπλωμα των διχτυών· το λιμάνι ονομάζεται Σοούρο, και έχει πληθυσμό 14.000 κατοίκους. Οι ψαράδες που ζουν σήμερα σε αυτό το μέρος απλώνουν ανυποψίαστοι τα δίχτυα τους στους λειασμένους βράχους που βρισκόταν οικοδομημένη η παλιά πόλη της Τύρου, η πόλη η εύθυμη, η εστεμμένη, εκείνη η φοβερή πόλη με τα πανύψηλα κάστρα της». Οι προσχώσεις και η άμμος μέσα στο διάβα του χρόνου επιτέλεσαν το καταστρεπτικό τους έργο7.

Η Nina Jidejian διευκρινίζει: «Οι πέτρες της Τύρου μπορεί να βρεθούν τόσο μακριά όσο η Άκρα και η Βηρυτός… Η μεγάλη παλιά πόλη της Τύρου βρίσκεται θαμμένη κάτω από συγκεντρωμένα ερείπια… Κοιτάζοντας μέσα στα νερά μπορεί κανείς να διακρίνει έναν όγκο από γρανιτένιες κολόνες και ογκόλιθους σκόρπιους, πάνω στο βυθό της θάλασσας…»

Τι συνέβη με την Τύρο; Η φωνή του Θεού ελάλησε… και η αρχαία Τύρος, το ένδοξο καμάρι των Φοινίκων, στέκει για 25 αιώνες ένας γυμνός βράχος, ακατοίκητος. Όποιος θέλει να βρει τη θέση της, τού δείχνουν την ακτή, αλλά δεν υπάρχει ούτε ένα όρθιο ερείπιο. Μόνο τα ίχνη της προβλήτας του Αλέξανδρου ξεπροβάλουν δειλά δειλά από τη θάλασσα… Δεν είναι θαυμαστό. Διότι ο Κύριος ελάλησε και εκπλήρωσε τη βουλή του.

Ο Μαθηματικός Πήτερ Στόνερ (Peter Stoner) υπολόγισε τις πιθανότητες να εκπληρωνόταν (από ανθρώπινη σύλληψη και άποψη) τα παραπάνω 7 επιμέρους στοιχεία της προφητείας.

Η εκτίμησή του ήταν για την πρώτη πρόβλεψη 1 στα 3. Για τη δεύτερη 1 στα 5, για την τρίτη 1 στα 500, για την τέταρτη 1 στα 10, για την πέμπτη 1 στα 5, για την έκτη 1 στα 10, για την έβδομη 1 στα 20. Δηλαδή: Αν ο Ιεζεκιήλ κοιτούσε την Τύρο την ημερών του και έκανε αυτές τις εφτά προβλέψεις με ανθρώπινη σοφία, τότε οι εκτιμήσεις αυτές σημαίνουν ότι η πιθανότητα να εκπληρωθούν και οι εφτά ήταν 1 στα 3 x 5 x 500 x 5 x 10 x 20 δηλ. 1 στα 75.000.000 ή 7,5 x 107! Και, όμως, παρατηρεί ο μαθηματικός, όλες αυτές εκπληρώθηκαν μέχρι την παραμικρή τους λεπτομέρεια!8

Γιατί; Διότι ο Κύριος ελάλησε και εκπλήρωσε τη βουλή του.

 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Κατ’ Απίωνος, βιβλίο Ι, παρ. 21.

2. βλ. Αρριανού (2, 25.1), Διόδωρος (18.43.1-2, 43 9.-44.5), Κούρτιος (IV, 3.24-6), Πλουτάρχου Αλέξανδρος (19.7-9). Και Βέρνερ Κέλλερ, Η Βίβλος ως Ιστορία λαών και πολιτισμών, σελ. 436 Wikipedia (Πολιορκία της Τύρου). Droysen, J.G. Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

3. «Καὶ ᾠκοδόμησεν Τύρος ὀχυρώματα ἑαυτῇ καὶ ἐθησαύρισεν ἀργύριον ὡς χοῦν καὶ συνήγαγεν χρυσίον ὡς πηλὸν ὁδῶν. διὰ τοῦτο κύριος κληρονομήσει αὐτὴν καὶ πατάξει εἰς θάλασσαν δύναμιν αὐτῆς, καὶ αὕτη ἐν πυρὶ καταναλωθήσεται».

4. βλ. Αρριανού, Αλεξάνδρου Ανάβασις Β’ 25, όπου αναφέρεται ότι οι άλλες πόλεις της Συρίας και Παλαιστίνης υποτάχθηκαν θεληματικά.

5. Ιώσηπου, Αρχαιολογία ΧΙ 8,5.

6. Jidejian Nina, Tyre Through the Ages (1969).

7. βλ. Thomas Newton, Dissertations on the Prophecies, τομ. 1ος (σελ. 208-209). Ο συγγραφέας αναφέρει περιηγητές του 18ου και 19ου αι. που είδαν τα ερείπια της Τύρου ως λειόπετρα για δίχτυα ψαράδων.

8. Πήτερ Στόνερ, Η επιστήμη ομιλεί (   ), σελ. 14-16. πρβλ. και George T.B. Davis, Fulfilled Prophecies That Prove the Bible (1931) σελ. 8-15.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Μαράκη Ανδρέα, Ο Αλέξανδρος καταλαμβάνει την Τύρο, Περιοδ. Στρατιωτική Ιστορία (Τεύχος 109, Σεπτ. 2005).

Beck John Clark Jr. The Fall of Tyre According to Ezekiel’s Prophecy, δ.δ. Dallas Theological Seminary (1971).

Fleming Wallace B. The History of Tyre (New York 1966).

NIV Archaeological Study Bible (2005).