Ο Ερευνητής του Μεταφυσικού

Συνέντευξη στον Αστέριο Ντάλλα με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου
Βίβλος: Ένα βιβλίο Επαναστατικό

 

 

Γιατί η Βίβλος είναι βιβλίο Επαναστατικό;

Γιατί η Βίβλος είναι το απόλυτο best seller όλων των εποχών, έχοντας τυπωθεί ως σήμερα περισσότερα από 7.000.000.000 αντίτυπα; Που οφείλεται αυτή η εκπληκτική διάδοσή της, παρά τις σφοδρές επιθέσεις που έχει δεχθεί από σκεπτικιστές, άθεους και ετερόδοξους; Τι είναι η Βίβλος για την ανθρωπότητα; Δηλητήριο ή Φάρμακο;

Ο Θεσσαλονικιός συγγραφέας, ποιητής, δοκιμιογράφος και νομικός Δημήτρης Τσινικόπουλος, έχοντας εντρυφήσει επί δεκαετίες στη μελέτη της Βίβλου, στο καινούργιο του βιβλίο με τίτλο Βίβλος: Ένα βιβλίο Επαναστατικό, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγνωστο, παρουσιάζει τους 14 λόγους και επαναστατικές ιδέες χάρη στις οποίες η Βίβλος συγκλόνισε τον αρχαίο κόσμο και συνεχίζει να τροφοδοτεί ιδεολογικά το σύγχρονο άνθρωπο. Με αφορμή λοιπόν την έκδοση αυτού του βιβλίου αδράξαμε την ευκαιρία να του θέσουμε ορισμένα ερωτήματα για ένα θέμα που ενδιαφέρει πάρα πολλούς ανθρώπους, και ειδικά χριστιανούς...

***

Γιατί χαρακτηρίζετε τη Βίβλο ως ένα «βιβλίο επανα­στατικό»; Τι είναι αυτό που την καθιστά «επαναστα­τική», τη στιγμή που θεωρείται κατ' εξοχήν ιερό, θρη­σκευτικό κείμενο;

Πράγματι, θεωρώ τη Βίβλο βιβλίο επαναστατικό, επειδή σ' αυτή συνυπάρχουν ιδέες και αρχές πρωτοπορι­ακές και ριζοσπαστικές σε σχέση μ' αυτές που επικρατού­σαν στον αρχαίο κόσμο. Ιδέες και αρχές όπως: της ύπαρ­ξης ενός υπέρτατου όντος, της δημιουργίας του κόσμου από το μηδέν, της ευθύγραμμης κίνησης του χρόνου, της προόδου της Ιστορίας και της κατεύθυνσης σ' ένα αίσιο τέλος, της δικαιοσύνης, της ισονομίας. Της ελευθερίας του ατόμου και των λαών, της ανθρωπιστικής αγάπης και ευσπλαχνίας, της οικουμενικότητας, της εξατομίκευσης κ.ά. Όλα αυτά εξακολουθούν να υπάρχουν και να επηρε­άζουν το σύγχρονο άνθρωπο. Πάνω απ' όλα, όμως, όλα αυτά επηρέασαν τη διαμόρφωση του σύγχρονου Δυτικού Πολιτισμού, περισσότερο απ' ότι επέδρασαν στη διαμόρ­φωσή του η αρχαία ελληνική φιλοσοφία και το Ρωμαϊκό Δίκαιο. Η θρησκευτική μεταρρύθμιση στην Ευρώπη με τον Λούθηρο και τον Καλβίνο έφερε τη Βίβλο στο προσκήνιο με το σύνθημα Sola scriptura (=Μόνο Βίβλος) αφού για τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες η μετάφραση της Βίβλου υπήρξε ιδρυτικό γεγονός της φιλολογίας τους.

Πρέπει να σημειωθεί εξάλλου ότι οι αρχές της Βίβλου, όπως η εργατικότητα, η ειλικρίνεια, η εγκράτεια κ.ά. ήταν αυτές που επικράτησαν στην Ελβετία και την έκαναν την πλουσιότερη οικονομικά χώρα της Ευρώπης από τον 16ο αιώνα, και το σλόγκαν «Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφότητα» της Γαλλικής Επανάστασης έχει σαφώς βιβλικές ρίζες διότι η αδελφοσύνη είναι έννοια αποκλειστικά βιβλική...

Όταν λέτε Βίβλος τι ακριβώς εννοείτε; Θα πρέπει να συμπεριληφθούν σ’ αυτήν και τα λεγάμενα απόκρυφα;

Όταν λέω Βίβλο εννοώ τη Βίβλο όπως κυκλοφορεί σ' όλες τις καθιερωμένες εκδόσεις στη χώρα μας και παγκοσμίως. Σ’ αυτές τις εκδόσεις δεν περιλαμβάνονται τα από­κρυφα βιβλία, τόσο της Παλαιάς όσο και της Καινής Διαθή­κης. Δεν υπάρχει σε καμία έκδοση της Βίβλου π.χ το βιβλίο του Ενώχ ή των Ιωβηλαίων, ούτε το λεγόμενο Ευαγγέλιο της Μαρίας ή η Αποκάλυψη του Πέτρου κ.λπ. Βέβαια υπάρ­χουν τα λεγόμενα Δευτεροκανονικά της Παλαιάς Διαθή­κης, 10 τον αριθμό, που εμφανίζονται σε ορισμένες εκδό­σεις –ευρύς κανόνας– ενώ οι ευρωπαϊκές-προτεσταντικές εκδόσεις επίσης θεωρούντο Δευτεροκανονικά (όπως τα βιβλία των Μακκαβαίων, Σοφία Σολομώντος, Σοφία Σειράχ κ.λπ.), δεν τα περιλαμβάνουν στη Βίβλο διότι αυτά γράφτηκαν στην Ελληνιστική Περίοδο και τα περισσότερα στην ελληνική γλώσσα, φέρουν δε σαφή ίχνη επίδρασης της ελληνικής φιλοσοφίας. Άλλωστε, οι αρχαίοι Εβραίοι αναγνώριζαν ως ιερά κείμενα μόνον 22 βιβλία που συμπί­πτουν με τα 39 δικά μας και όχι με τα Δευτεροκανονικά. Το ίδιο και οι αρχαίοι Πατέρες της Εκκλησίας, όπως ο Μελίτων Σάρδεων (2^ος μ.Χ. αιώνας), ο Ωριγένης(3^ος μ.Χ. αιώνας), ο Ιερώ­νυμος, ο Αθανάσιος κ.ά. Για τα βιβλία της Καινής Διαθήκης δεν τίθεται θέμα, γιατί όλες οι εκκλησίες και οι ομολογίες αναγνωρίζουν από αρχαιοτάτων χρόνων ως γνήσια και κανονικά 27 βιβλία.

Κι εγώ στο βιβλίο μου αναφέρομαι σ’ αυτά τα κανονικά βιβλία και όχι σε απόκρυφα ή ψευδεπίγραφα που γράφτη­καν ανάμεσα στον 2^ο π.Χ. αιώνα και στον 2^ο μ.Χ. αιώνα από κύκλους εκτός της εκκλησίας και στερούνται τις πνευ­ματικότητας, της εσωτερικής αρμονίας μεταξύ τους και μεταξύ των άλλων γνήσιων βιβλίων.

Τον τελευταίο καιρό, μετά τον θόρυβο που προκάλεσε το βιβλίο του Νταν Μπράουν Κώδικας Da Vinci, είδαν το φως της δημοσιότητας κείμενα όπως το Ευαγγέλιο του Θωμά, το Ευαγγέλιο του Ιούδα κ.ά. που θεωρούνται από την Εκκλησία ως «απόκρυφα». Με ποια κριτήρια καθορί­στηκαν τα γνήσια κείμενα της Βίβλου και αποκλείστηκαν τα άλλα;

Τρία υπήρξαν τα βασικά κριτήρια με τα οποία η αρχαία εκκλησία επέλεξε τα κείμενά της και αυτά αποτέλεσαν τη Βίβλο. Καταρχάς αναγνώρισε τα 22 ή 39 ιερά βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης που αναγνώρισε η συναγωγή και η σύνοδος της Ιάμνειας το 90 μ.Χ. Όσον αφορά για τα κεί­μενα της Καινής Διαθήκης αποκλείστηκαν από αυτήν όσα προέρχονταν από κύκλους Γνωστικούς και ήταν μεταγε­νέστερα του 1^ου μ.Χ. αιώνα. Τα κριτήρια δηλαδή ήταν: πρώτον η αποστολικότητα, δηλαδή η συγγραφή κειμέ­νων από τους αποστόλους ή τους άμεσους μαθητές τους (Μάρκος, Λουκάς). Δεύτερον, η αρχαιότητα. Όλα τους ήταν κείμενα του 1^ου μ.Χ. αι. και όχι του 2^ου και του 3^ου μ.Χ. αιώνα, όπως είναι τα περισσότερα απόκρυφα και ψευδε­πίγραφα, που οι φερόμενοι συγγραφείς τους δεν είχαν καμία σχέση με τον μαθητή Θωμά ή τον Ιούδα κλπ. Και τρίτον, η εκκλησιαστικότητα. Όλα τα κείμενα της Καινής Διαθήκης συμφωνούν μεταξύ τους στις βασικές ιδέες και αρχές. Εκφράζουν το πνεύμα της αρχαίας εκκλησίας του 1^ου μ.Χ. αιώνα και δεν περιέχουν πράγματα αντιφατικά και αλλοπρόσαλλα, όπως γίνεται στα λεγόμενα από­κρυφα ή ψευδεπίγραφα, που έρχονται σε αντίθεση με τις διδασκαλίες της Καινής Διαθήκης σε πολλά θέματα.

Πρόσφατα κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα του Πορτο­γάλου Νομπελίστα Ζόζε Σαραμάγκου με τίτλο Κάιν, όπου διαμέσου των πρωταγωνιστών ασκεί κριτική στα έργα και στις ενέργειες του Θεού και χαρακτηρίζει τον Θεό της Βίβλου ως «ιδιότροπο νάρκισσο» που αδυνατεί να συνεννοηθεί με τους ανθρώπους. Πως θα το σχολιάζατε μιας και έρχεται σε αντίθεση με όσα υποστηρίζετε εσείς για τη Βίβλο;

Ο Σαραμάνγκου είναι μυθιστοριογράφος και ως εκ τούτου διέρχεται την τέχνη της μυθοπλασίας για να πλάσ­σει τους ήρωές του και να πει αυτά που θέλει με αυτούς. Δεν γράφει επιστημονική έρευνα για να υποστεί και ανάλογη κριτική. Εν πάση περιπτώσει ο μαρξιστής Πορ­τογάλος Νομπελίστας, που σε συνέντευξή του είπε ότι θα ήταν καλύτερο να μην υπήρχε η Αγία Γραφή, η οποία σημειωτέον είναι αναμφισβήτητα το best seller όλων των εποχών, αφού κυκλοφόρησε από την εποχή του Γουτεμβέργιου μέχρι σήμερα σε 7.000.000.000 αντίτυπα σε 2.400 γλώσσες και διαλέκτους, σε άλλη συνέντευξη του παραδέχτηκε ότι δεν την έχει διαβάσει όλη. Πως μπορεί λοιπόν να έχει πλήρη εικόνα της Βίβλου και να βγάλει ορθά συμπεράσματα;

Επιπλέον στηρίζεται αποκλειστικά στα πρώτα βιβλία της Βίβλου, τα λεγόμενα ιστορικά, αγνοώντας τη σοφιολογική γραμματεία και τα προφητικά κείμενα. Γιατί, όπως δείχνω στο βιβλίο μου, η Βίβλος είναι ένα βιβλίο ενιαίο με απόλυτη συνοχή και αρμονία σε μεγάλα βασικά θέματα. Κανείς δεν μπορεί να εξηγήσει επιτυχώς την Παλαιά Δια­θήκη χωρίς την ερμηνεία που δίνει σ’ αυτήν ο Ιησούς Χρι­στός, ο απόστολος Παύλος και άλλοι συγγραφείς της. Αν δεν ενοχλήθηκαν για τον Κατακλυσμό του Νώε και την καταστροφή των Σοδόμων και Γομόρρων, ο Ιησούς και οι απόστολοί του, που ήσαν άγιοι άνθρωποι, γιατί θα πρέπει να ενοχληθούμε εμείς σήμερα, όπως ενοχλείται ο Σαρα­μάγκου και κάποιοι άλλοι;

Αν υπάρχει κάτι όμως που συμφωνώ με τον Σαραμά­γκου αυτό είναι ότι υπάρχει σαφώς ασυνεννοησία μεταξύ Θεού και ανθρώπων. Πως μπορούμε εμείς να εννοήσουμε το απερινόητο; Όπως αναφέρεται στον προφήτη Ησαΐα: «Αι βουλαί μου δεν είναι βουλαί σας, ουδέ οι οδοί μου οδοί σας». Συνεπώς αντί να ασκούμε κριτική σε κάτι που δεν καταλαβαίνουμε, καλύτερα να δείχναμε ευρύτητα πνεύματος και σεβασμό σε ό,τι μας αποκαλύπτεται.