Συνέντευξη στη Λεμονιά Βασβάνη
«Η λέξη “αγώνας” για κάτι καλύτερο είναι μια από τις βασικές που χαρακτηρίζουν το έργο του Καζαντζάκη», αναφέρει ο Δημήτρης Τσινικόπουλος με αφορμή την παρουσίαση του αγγλόφωνου βιβλίου του με τίτλο «The Spiritual Fathers of Nikos Kazantzakis» («Оι Πνευματικοί Πατέρες του Νίκου Καζαντζάκη») που θα γίνει την Κυριακή 14/5/2017 ώρα 20.00 στο Φιλολογικό Καφενείο (Περίπτερο 13, ΔΕΘ) στο πλαίσιο της 14ης ΔΕBΘ.
-Ποιοι είναι οι πνευματικοί πατέρες του Νίκου Καζαντζάκη;
-Πολλοί είναι αυτοί που επέδρασαν στη διαμόρφωση της κοσμοθεωρίας του Καζαντζάκη. Ο ίδιος αναγνωρίζει ως πνευματικούς του πατέρες τον Όμηρο, τον Βούδα, τον Νίτσε, τον Μπερξόν και το Χριστό. Απ' αυτούς διδάχθηκε πολλά, απ' αυτούς εμπνεύστηκε και σ' αυτούς επέστρεψε. Αλλού αναγνωρίζει ότι επέδρασαν πάνω του ο Λένιν, ο Οδυσσέας και ο Ζορμπάς. Οι πρώτοι πέντε πάντως επέδρασαν καταλυτικά επάνω του και κυρίως ο Νίτσε, ο οποίος του άνοιξε καθ’ ομολογίαν του βαθιές και άγιες πληγές και ο Γάλλος φιλόσοφος Μπερξόν απ' τον οποίον δανείστηκε την έννοια της ζωτικής ορμής. Ο Χριστός υπήρξε η δεσπόζουσα μορφή σ' όλο το έργο του και κατά την επιτυχή έκφραση του Γιάννη Γουδέλη, ο Καζαντζάκης ακτινοβολήθηκε απ' το Χριστό, όπως η Μαρία Κιουρί από το ράδιο που ανακάλυψε. Βέβαια ο Καζαντζάκης θεωρεί το Χριστό άνθρωπο αγωνιζόμενο και όχι θεό που έγινε άνθρωπος. Εκτός απ' αυτούς, η έρευνά μου εντόπισε κι άλλες πολλές σφαίρες επιρροής στο έργο του, όπως: το Δαρβίνο, τον Φρόιντ, τον Ντοστογιέφσκι, τον Τολστόι, υπαρξιακούς στοχαστές, τη βυζαντινή παράδοση, τα συναξάρια, το Φραγκίσκο της Ασίζης, τα απόκρυφα Ευαγγέλια και, κυρίως τη θεοσοφία, τον γνωστικισμό και τον ελευθεροτεκτονισμό.
-Γιατί αποφασίσατε να γράψετε ένα βιβλίο για τον Καζαντζάκη και για το συγκεκριμένο θέμα;
-Από μικρό με απασχόλησε ζωηρά το πεζογραφικό του κυρίως έργο, που το διάβαζα με ευχαρίστηση, αλλά και ο θόρυβος και η αρνητική κριτική γύρω από το έργο του, ιδίως μετά την προβολή της ταινίας «Ο τελευταίος πειρασμός». Θέλησα να ερευνήσω από που πήγαζε η ετερόκλητη και ενίοτε αντιφατική ιδεολογία του Καζαντζάκη που επιδέξια διοχέτευε με το στόμα των ηρώων του στα βιβλία του. Μελετώντας ειδικούς, κατέληξα στο ότι, ο Καζαντζάκης υπήρξε κατά μία έννοια «πρόδρομος της νέας εποχής», αφού προσπαθούσε να ενοποιήσει τις διάφορες αρχαίες και νέες σχολές, φιλοσοφίες και θρησκείες και να τις συμφιλιώσει. Όπως εύστοχα παρατηρεί ένας από τους πιο έγκυρους μελετητές του, ο Πήτερ Μπιν, «κύριος στόχος του ήταν να ενοποιήσει τη χριστιανική θρησκεία με τον Δαρβινισμό και τον αρχαίο κόσμο».
-Τι σας έχει αφήσει η επαφή με το έργο του;
-Εκτός από τη ρωμαλέα γλώσσα του Καζαντζάκη, απεκόμισα έναν πλούσιο προβληματισμό πάνω στα διαιώνια υπαρξιακά και μεταφυσικά ερωτήματα, ιδωμένα με την λεγόμενη «κρητική ματιά». Κράτησα επίσης και τη βασική λέξη που χαρακτηρίζει όλο το έργο του: τη λέξη «αγώνας» για κάτι καλύτερο και τη λέξη «ανήφορος» που εκφράζει την αυτοθυσία. Για τον Καζαντζάκη υπάρχει αιώνιος αγώνας, αιώνια αναζήτηση...