Τρίστιχα και χάι-κάι (εκδ. Ίδμων, 2001) είναι ο τίτλος μιας απ’ τις τελευταίες ποιητικές δημιουργίες του Δημήτρη Τσινικόπουλου. Πρόκειται για ένα μικρό εκδοτικό «κομψοτέχνημα» που το απαρτίζουν τρεις ενότητες: η πρώτη περιέχει ογδόντα δύο χάι-κάι, η δεύτερη , έντεκα σύντομα τρίστιχα που φέρει τον τίτλο «Δέκα και μία νυχτοκουβέντες», ενώ η τελευταία, τα «Δέκα και τρία φυσικά ποιήματα για την φύση», διατυπώνουν εύστοχα, με αφαιρετικό τρόπο, τις απόψεις του ποιητικού εγώ σε σχέση με τη φύση. Αν και το χάι-κάι είναι ένα ποιητικό είδος, που δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο στη χώρα μας, ωστόσο δεν είναι λίγοι οι Έλληνες ποιητές που επιχείρησαν να εκφραστούν μέσω αυτής της γιαπωνέζικης στοιχουργικής μορφής που αποτελείται από τρεις ανομοιοκατάληκτους στίχους.
Ο Δ. Τσινικόπουλος καταθέτοντας τα χάι-κάι του, αποδεικνύει ότι έχει απόλυτα δαμάσει το λόγο και την σκέψη του, σε μέγιστο βαθμό. Με λόγο πυκνό κι απλό, με εικόνες πολυεστιακές αλλά ρεαλιστικές, ο ποιητής καταφέρνει να εξουδετερώσει τον παρόντα χρόνο, να εναρμονίζει το χθες με το αύριο, να εξισορροπεί τη σκέψη με το συναίσθημα, να επικεντρώνεται στο απόλυτα αναγκαίο, να απαλλάσσεται από καθετί το περιττό. Με τρόπο λιτό, μετριάζοντας αισθήσεις και λογική, ο λόγος αναδύει την πραγματικότητα άχρονη και συνάμα τόσο επίκαιρη. Με δύο τρεις λέξεις, πολλές φορές χωρίς τη συνδρομή του ρήματος, ο λόγος καταγράφει αγώνες κι αγωνίες, άγχη και συλλογισμούς, καταστάσεις και δρώμενα, χωρίς μελοδραματισμούς, φωνές και εξάρσεις.
Γλώσσα γοργόστροφή,
πληγές πόσες
κρυφανοίγεις;
Ο λόγος, αν και στοχαστικός, αποβλέπει και στο συναίσθημα. Μόνο που κάθε συγκίνηση απορρέει από τη σκέψη, που με λεπτότητα, σχεδόν αδιάκριτα, διερευνά τα πάντα και καταμαρτυρεί την αλήθεια, μια αλήθεια που αποδεικνύεται καρπός περισυλλογής και έντονου προβληματισμού:
Ποδοβολητά ανέμου
Κύματα στα βράχια
Το καράβι στο λιμάνι
Με τη συλλογή αυτή, ο Δ. Τσινικόπουλος εντάσσεται στους στοχαστές της σύγχρονης γραμματείας μας, που με ειλικρίνεια και ευθύνη, αναζητούν όχι το καλύτερο στο εκάστοτε παρόντα χρόνο, αλλά στον απόλυτο διαχρονικό χρόνο. Κι αυτό επιτυγχάνεται γιατί ο λόγος του μορφοποιεί τις ιδέες, υποβάλλει σε περισυλλογή, προκαλεί ένα αίσθημα ακινησίας, καταμαρτυρεί την προσπάθεια μιας βαθιάς αισθητικής και φιλοσοφικής καλλιέργειας αλλά και παιδείας. Τα ογδόντα δύο χάι-κάι, καθώς και οι δύο μικρότερες ενότητες που ακολουθούν, συνθέτουν μια λυτρωτική ανάγκη που ο ποιητής προσφέρει στον αναγνώστη, αποτυπώνουν έναν πολυδιάστατο προβληματισμό που αποβλέπει σε μια γόνιμη προσπάθεια προσέγγισης κι ανάλυσης των αιώνιων ανθρώπινων αδυναμιών.
Φυσικά φαινόμενα
δεν φαίνονται
στους αφανισμένους.
Τα Τρίστιχα και χάι-κάι, έργο σοβαρό, καλοτυπωμένο, χωρίς να είναι φορτικά διακοσμημένο με ασιατικές γκραβούρες, αποτελεί ένα ολιγοσέλιδο, οξυδερκές και διαυγές κείμενο, όπου ο δημιουργός τους δεν φθείρεται με την καθημερινότητα, δεν θρυμματίζεται ανεύθυνα σε λύσεις μεγαλόσχημες, δεν υποτιμά τις δυνατότητες της ανθρώπινης φύσης.
Αντίθετα, ο μεστός λόγος του ποιητή εισδύει στον εσώτερο χώρο, τον οποίο αντικρίζει, όχι τόσο για να τον αποτυπώσει μέσω της γραφής του, όσο για να μας κάνει να τον βιώσουμε ως μια πραγματικότητα πολλαπλής σημασίας.
Γιώργος Φρέρης
Καθηγητής Γαλλικής Φιλολογίας στο Α.Π.Θ.