Η αγάπη κινεί τον ήλιο
κι όλα τα άστρα.
ΔΑΝΤΗΣ
Ζωή και θάνατος και συνουσία
αυτά τα τρία είναι η ουσία.
T.S. ELLIOT
Οι σχέσεις Έρωτα και Λογοτεχνίας είναι προφανείς ακόμα και στους αμύητους ή τους αδαείς περί το θέμα. Από αρχαιοτάτων χρόνων ο έρωτας αποτελεί το κατ’ εξοχήν θέμα της Λογοτεχνίας. Ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης, σε πάσης φύσεως καλλιτέχνες.
Ο έρωτας, η ζωή αυτή καθ’ εαυτή – σε όλες της τις εκφάνσεις – και ο αποτρόπαιος, ο φρικαλέος θάνατος, είναι τα τρία μοτίβα γύρω από τα οποία περιστρέφονται οι λογοτέχνες ανά τους αιώνες.
Ιδιαίτερα, ο έρωτας, που είναι αυτός που κατά τον μεγάλο Δάντη, κινεί τα πάντα, ακόμη και τον ήλιο και τα άστρα, βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής των λογοτεχνών. Άλλωστε, οι πρώτοι ερωτικοί στίχοι συνετέθησαν αυθορμήτως, από τα χείλη του πρωτανθρώπου του Αδάμ (= χωματένιος άνθρωπος) όταν αντίκρυσε την πρώτη γυναίκα την Εύα (= Ζωή) με τα αθάνατα τούτα λόγια:
Εσύ είσαι
οστούν εκ των οστέων μου
και σαρξ εκ της σαρκός μου.
Γι’ αυτό θα ονομασθείς ανδρίς
διότι εκ του ανδρός ελήφθης.
Από εκεί και πέρα, ερωτικά ποιήματα και κείμενα θα βρούμε σε όλους τους λαούς αρχαίους και νέους. Στους Σουμέριους, τους Αιγύπτιους, τους Βαβυλώνιους, τους Εβραίους (Άσμα Ασμάτων), την αρχαία Ελληνική και Ρωμαϊκή φιλολογία (όχι μόνο τη Σαπφώ και τον Αρχίλοxο, τον Αλκαίο και τόσους άλλους που ανθολογούνται εύστοχα στην Παλατινή Ανθολογία), στην μεσαιωνική και νεώτερη Ελλάδα, με τα αθάνατα δημοτικά τραγούδια που εμπεριέχουν πυριφλεγείς στίχους, όπως:
Ο έρωτας είναι φωτιά
τ’ ανθρώπου τρελαμάρα
του χάρου παραδέρματα,
της πιστολιάς λαχτάρα.
Επιλήψει δε μοι ο χρόνος, αν θα ήθελα να αναφερθώ στην παγκόσμια ερωτική φιλολογία και δη στην νεοελληνική.
Από την άλλη, οι λογοτέχνες πεζογράφοι, ασχολήθηκαν ενδελεχώς και διεξοδικώς με τον έρωτα, αναδεικνύοντας όχι μόνον τη θετική του πλευρά, αλλά και τα τραγικά του στοιχεία, και τις διαστάσεις του εκείνες που οδηγούν πολλές φορές τα ερώμενα πρόσωπα σε σύγκρουση και απογοητεύσεις παρά σε ευτυχία… Είναι κι αυτό στη φύση του έρωτα. Ο μεγάλος Ισπανός λογοτέχνης και στοχαστής Μιγκέλ ντε Ουναμούνο θεωρούσε τον έρωτα «πατέρα της απογοήτευσης». Και ο Γούντι Άλλεν με το καυστικό χιούμορ του, σχολίασε ότι «περισσότεροι πέθαναν από τον έρωτα παρά από τον καρκίνο». Και η λογοτεχνία μπορεί να παίξει (και παίζει) σημαίνοντα ρόλο στο θέμα, δείχνοντας τις αφανείς δυνάμεις του έρωτα, τις κεκρυμμένες, καθόσον μετατρέπει τους φορείς του σε απρόσωπα πιόνια στην τεράστια σκακιέρα του.
Τέλος, ας σημειωθεί ότι, ο λογοτέχνης, πέραν της αυστηρής θεματικής του έρωτα, διατηρεί πάντα αειθαλή την ερωτική ματιά, τη ματιά για θέληση ζωής και δημιουργίας, για να μπορεί να γράφει. Και να διοχετεύει την ερωτική του ενέργεια και ματιά στο έργο του. Χωρίς έρωτα σε αυτό που κάνει ο λογοτέχνης, δεν μπορεί να σταθεί τίποτα από ό,τι κάνει. Ο έρωτας συνέχεια τα πάντα και η αγάπη τα διατηρεί. Ο έρωτας είναι συσπειρωτικός. Η αγάπη απλωτική. Και οι δύο σκεπάζουν με τις τεράστιες φτερούγες τους το Λογοτεχνικό έργο.